پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,743 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,074,579 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,808,289 |
واکاوی ادلۀ فقهی در زمینۀ محرومیت بستگان مادری از ارث دیه | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| مقاله 1، دوره 16، شماره 2، تیر 1399، صفحه 193-218 اصل مقاله (560.56 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2018.249545.1007928 | ||
| نویسندگان | ||
| قاسم اسلامی نیا* 1؛ داود سیفی قره‌یتاق2 | ||
| 1استادیار، گروه حقوق، دانشگاه زابل، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| آیا دیه از نظر قواعد ارث‌بری همانند سایر اموال بوده یا نظام متفاوتی بر آن حاکم است؟ راجع به این موضوع نظریات فقها مختلف هستند و تفاوت دیدگاه‌های مزبور، قانونگذار کیفری ایران را در دوره‌های مختلف قانون‌گذاری بعد از انقلاب تحت تأثیر قرار داده است. قانونگذار برای اولین بار در تبصرۀ مادۀ 452 قانون مجازات اسلامی 1392 آرای فقهایی را پذیرفت که در ظاهر همۀ بستگان مادری را از ارث دیه (برخلاف سایر اموال) محروم می‌داند. با این‌حال تفسیر مطلق و موسع تبصرۀ مذکور با پاره‌ای از اشکال‌های فقهی و حقوقی مواجه است، زیرا از دیدگاه بعضی نظریات معتبر فقهی دیگر، محرومیت بستگان مادری، مستلزم همراهی آنها با بستگان پدری است. همچنین بر اساس آرای قوی دیگری، بستگان مادری در مواردی که دیه به‌صورت تبعی(بدل از قصاص) مورد حکم واقع می‌شود، از ارث دیه محروم نیستند که ظاهراً می‌توان این نظریه را به تبصرۀ مادۀ 551 قانون جدید مجازات اسلامی (در مورد مازاد دیۀ زن که از صندوق خسارات بدنی دولت دریافت‌شدنی است) نیز تعمیم داد. مساعی این نوشتار بررسی و نقد رویکردهای متنوع فقهی در مورد ارث دیه و روشن کردن مسیر واقعی تبصرۀ مادۀ 452 قانون مزبور با ارائۀ شیوه‌ای تحلیلی و انتقادی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارث؛ خویشان مادری؛ دیه؛ قصاص | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Review of the Legal Bases of the Maternal Relatives' Deprivation of Blood Money Inheritance | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Qasem Eslaminia1؛ Davoud Seifi Qareyataq2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Law, University of Zabol, Zabol, Iran | ||
| 2Ph.D Student, Faculty of Law, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Is blood money like other property regarding inheritance right or a different system governs it? There are controversial views among the jurists regarding this matter and the Iranian Criminal Legislator has been affected by the different views in the different periods after the Islamic Revolution of Iran. The Iranian Legislator has accepted for the first time, under the note to the Article 452 of the Islamic Penal code (1392), the opinions of the jurists that hold that the maternal relatives as a whole are deprived of the right to inherit the blood money (despite other property). Nonetheless, the absolute and detailed interpretation of the said note faces some juridical and legal problems, Because according to other reliable legal views, the deprivation of maternal relatives requires that they accompany their paternal relatives. In addition, according to other strong views, maternal relatives are not deprived of the right to inherit the blood money in the cases when the blood money replaces retaliation. This view, apparently, can be generalized to the note to the Article 551 of the New Islamic Penal Code (regarding the excess of the blood money of the woman that can be paid by the state personal injury fund). The present text tries to review and criticize the different legal approaches to the blood money inheritance right and to make clear the real path of the note to the Article 452 of this rule through presenting a critical and analytical method. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Maternal Relatives, Blood Money, retaliation, Inheritance | ||
| مراجع | ||
10. ــــــــــــــ (1387).بیمۀ مسئولیت مدنی، چ اول، تهران: انتشارات سهامی عام 11. کاشانی، حاج آقا رضا مدنی (1410 ق). کتاب القصاص للفقهاء و الخواص، چ اول، قم: دفترنشر اسلامی. 12. کلینی، ابوجعفر، محمدبن یعقوب (1407 ق). الکافی (ط - الإسلامیة)، جلد 7، چ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیة. 13. شهید ثانی، عاملی، زین‌الدین‌بن علی (1410 ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّی - کلانتر)، جلد 8، چ اول، قم: کتابفروشی داوری. 14. حائری، سید علی‌بن محمد طباطبایی (1418 ق). ریاض المسائل (ط - الحدیثة)، جلد 14، چ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع). 15. حلی، مقدادبن عبدالله سیوری (1404 ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، جلد 4، چ اول، قم، انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی. 16. حلی، علامه، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدی (بی‌تا).تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة (ط - القدیمة، جلد 2، چ اول، مشهد: مؤسسۀ آل‌البیت(ع). 17. طوسی، ابوجعفر، محمدبن حسن (1387 ق). المبسوط فی فقه الإمامیة، جلد 7، چ سوم، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. 18. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1407 ق). الخلاف، جلد 5، چ اول، قم: دفتر نشر اسلامی. 19. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1414 ق). الرسائل العشر (للشیخ الطوسی)، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 20. ـــــــــــــــــــــــــــ (1400 ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، چ دوم، بیروت: دارالکتاب العربی. 21. ـــــــــــــــــــــــــــــ (1407 ق).تهذیب الأحکام، جلد 9، چ چهارم: تهران: دارالکتب الإسلامیه. 22. عاملی، سید جوادبن حلی، جمال‌الدین، احمدبن محمد اسدی (1407 ق). المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، جلد 5، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 23. خویی، سید ابوالقاسم موسوی (1424 ق). محاضرات فی المواریث، چ اول، قم: مؤسسة السبطین(ع) العالمیة. 24. ــــــــــــــــــــــــــــــ (1422 ق). مبانی تکملة المنهاج، جلد 42، چ اول، قم: مؤسسة احیاء آثار الإمام الخوئی(ره). 25. خمینی، سید روح‌اللّه موسوی (بی‌تا). تحریر الوسیله، جلد 2، چ اول، قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم. 26. عاملی، سید جوادبن محمد حسینی (بی‌تا). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة (ط - القدیمة)، جلد 11، چ اول، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی. 27. غروی، مولی علی علی‌یاری (1421 ق). إیضاح الغوامض فی تقسیم الفرائض، چ دوم، قم: بنیاد فرهنگ اسلامی. 28. لنکرانی، محمد فاضل موحدی (1421 ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة - القصاص، چ اول، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار(ع). 29. مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین (1415 ق). القصاص علی ضوء القرآن و السنة، ج 1، چ اول، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی قدس سره. 30. نجفی، کاشف‌الغطاء، احمدبن علی‌بن محمد رضا (1423 ق). سفینة النجاة و مشکاة الهدی و مصباح السعادات، جلد 3، چ اول، نجف اشرف: مؤسسه کاشف‌الغطاء. 31. نجفی، صاحب الجواهر، محمد حسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، جلد 42، چ هفتم، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی. 32. مصطفوی، سید محمد کاظم (1421 ق). مائة قاعدة فقهیة، چ چهارم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 510 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 326 |
||