سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,692
تعداد مقالات72,232
تعداد مشاهده مقاله129,200,576
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,030,288
طباطبایی, محمد صادق, قنبری, سعیده. (1399). ضمان عرفی؛ چهره‌ای از نظریۀ عمومی تعهدات. , 16(4), 779-799. doi: 10.22059/jorr.2019.290823.1008635
محمد صادق طباطبایی; سعیده قنبری. "ضمان عرفی؛ چهره‌ای از نظریۀ عمومی تعهدات". , 16, 4, 1399, 779-799. doi: 10.22059/jorr.2019.290823.1008635
طباطبایی, محمد صادق, قنبری, سعیده. (1399). 'ضمان عرفی؛ چهره‌ای از نظریۀ عمومی تعهدات', , 16(4), pp. 779-799. doi: 10.22059/jorr.2019.290823.1008635
طباطبایی, محمد صادق, قنبری, سعیده. ضمان عرفی؛ چهره‌ای از نظریۀ عمومی تعهدات. , 1399; 16(4): 779-799. doi: 10.22059/jorr.2019.290823.1008635

ضمان عرفی؛ چهره‌ای از نظریۀ عمومی تعهدات

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
مقاله 10، دوره 16، شماره 4، دی 1399، صفحه 779-799    اصل مقاله (502.03 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2019.290823.1008635
نویسندگان
محمد صادق طباطبایی* 1؛ سعیده قنبری2
1دانشیار، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، گروه حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، گروه حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
در حقوق اسلامی و قانون مدنی، عقد ضمان، به‌واسطۀ ابتنای بر نهاد دین و اثر تملیکی این نهاد، عقدی تملیکی محسوب می‌شود. با این‌حال در پرتو توجه به مصادیق عرفی عقد ضمان، برخی فقها قائل به شناسایی مفهومی از این عقد، تحت عنوان ضمان عرفی، با ماهیت و احکامی متفاوت، در مقابل ضمان مصطلح شده‌اند. عقد ضمان در این مفهوم، بدون انتقال دین به ذمه ضامن و تملیک آن به مضمونٌ‌له، صرفاً تعهد ایجاد می‌کند. ضمان عرفی با ویژگی‌هایی همچون عدم اشتغال ذمۀ ضامن، عدم ضرورت وجود دین ثابت، استقلال تعهد ضامن، متمایز از ضمان مصطلح پذیرفته‌شده در فقه و قانون مدنی است. در مقالۀ حاضر، به روش تحلیلی ـ توصیفی، به بررسی ضمان عرفی به‌عنوان مصداقی از نظریۀ عمومی تعهدات، در مقابل ضمان مصطلح، که مبتنی بر نظریه تملیک است، خواهیم پرداخت که در نتیجه می‌توان گفت با توجه به نیاز جامعه و شناسایی این مفهوم از عقد ضمان در فقه امامیه و با استناد به عمومات قانونی همچون مادۀ 10 قانون مدنی، می‌توان قائل به اعتبار این نوع ضمان در حقوق موضوعه هم شد.
کلیدواژه‌ها
تعهد پرداخت؛ ضمان عرفی؛ ضمان مصطلح؛ نقل ذمه
مراجع
  1. امامی، سید حسن (بی‌تا). حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه.
  2. انصاری، قدرت‌الله (1429ق). موسوعه احکام الاطفال و ادلتها، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار.
  3. بجنوردی، سید حسن (1419ق). قواعد فقهی، قم: نشر الهادی.
  4. بصری بحرانی، زین‌الدین (1413ق). کلمه التقوی، قم: سید جواد وداعی.
  5. جزیری، عبدالرحمن (1424ق). الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  6. جعفری خسروآبادی، نصرالله (1394). نظریۀ عمومی دیون در حقوق اسلام و مقایسۀ آن با حقوق غرب، حقوق اسلام و غرب، دورۀ 2، شمارۀ چهارم: 1 - 18.
  7. روحانی قمی، سید صادق (1412ق). فقه الصادق، قم: دارالکتاب.
  8. ــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). مسائل مستحدثه، بی‌جا: بی‌نا. 
  9. سبزواری، سید عبدالاعلی (1413ق). مهذب الاحکام، قم: مؤسسۀ المنار.
  10. سرخسی، محمدبن احمد (1414ق). المبسوط، بیروت: دارالمعرفه.
  11. سیستانی، سید علی (1417ق). منهاج الصالحین، قم: دفتر آیت‌الله سیستانی.
  12. ــــــــــــــــــ (1422ق). المسائل المنتخبه، قم: دفتر آیت‌الله سیستانی.
  13. الشریف، محمد مهدی (1396). تحلیل ماهیت و آثار ضمان اعیان در فقه و حقوق ایران، فقه و اصول، دورۀ 49، شمارۀ 110: 31 - 50.
  14. صدر، محمد باقر (1379). حواله، مجلۀ فقه اهل بیت، شمارۀ 21: 3 - 20.
  15. ــــــــــــــ (1401ق). البنک اللاربوی، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  16. طباطبایی حکیم، سید محسن (1410ق). حاشیۀ منهاج الصالحین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  17. ــــــــــــــــــــــــــــ (1416ق). مستمسک العروه الوثقی، قم: مؤسسه دارالتفسیر.
  18. طباطبایی قمی، سید تقی (1426ق). مبانی منهاج الصالحین، قم: منشورات قلم الشرق.
  19. طباطبایی یزدی، محمد کاظم (1409ق). عروه الوثقی، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
  20. طوسی، ابوجعفر محمدبن حسن (1387). مبسوط، تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه.
  21. عاملی، زین‌الدین‌بن علی (1413ق). مسالک الافهام، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
  22. عاملی، سید جوادبن محمد (1419ق). مفتاح الکرامه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  23. علامه حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر (1414ق).تذکره الفقها، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  24. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1410ق). ارشاد الاذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  25. فاضل لنکرانی، محمد (1426ق). رسالۀ توضیح المسائل، قم: بی‌نا.
  26. فیاض کابلی، محمد اسحاق (بی‌تا). منهاج الصالحین، بی‌جا: بی‌نا.         
  27. کاشانی، سید محمود (1388). قراردادهای ویژه، تهران: نشرمیزان.
  28. محقق حلی، نجم‌الدین جعفربن حسن (1408ق). شرائع الاسلام، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  29. محقق داماد، سید مصطفی (1395). نظریۀ عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  30. ــــــــــــــــــــــــــ (1394). نوآوری‌های سید محمدکاظم طباطبایی یزدی در ضمان عقدی (1)، تحقیقات حقوقی، دورۀ 18، شمارۀ 72: 11 - 34.
  31. مغنیه، محمد جواد (1421ق). فقه الامام صادق علیه‌السلام، قم: مؤسسۀ انصاریان.
  32. مقدسی، عبدالله‌بن احمد (1388). المغنی، بیروت: مکتبه القاهره.
  33. مکارم شیرازی، ناصر (1424ق). رسالۀ توضیح المسائل، قم: انتشارات مدرسۀ امام علی(ع).
  34. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1420ق). الرسائل العشره، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  35. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1409ق). مبانی العروه الوثقی، قم: منشورات مدرسۀ دارالعلم.
  36. ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1410ق). منهاج الصالحین، قم: نشر مدینه العلم.
  37. نجفی، محمد حسن (1404ق). جواهرالکلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  38. نعمت‌اللهی، اسماعیل (1389). ضمان به‌مثابۀ حکم تکلیفی، حقوق اسلامی، دورۀ 7، شمارۀ 27: 29 - 55.
  39. ــــــــــــــــــــ (1389). عنصر وضع و تکلیف در تعهد، حقوق اسلامی، دورۀ 7، شمارۀ 25: 7 - 33.
  40. ــــــــــــــــــــ (1395). بررسی حکم وضعی و تکلیفی دین در عقد ضمان، دین و قانون، دورۀ 4، شمارۀ 12، تابستان: 109 - 134.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 556
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 380





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب