![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,694,176 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,923,646 |
تحلیل نشانهشناسی انتقادی قصیدة «العشاء الأخیر» با تکیه بر روش متنی و فرامتنی فرکلاف و روش کنش تحلیل تئو ون لیون | ||
ادب عربی | ||
مقاله 2، دوره 12، شماره 2، تیر 1399، صفحه 1-22 اصل مقاله (859.57 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2019.242075.611788 | ||
نویسندگان | ||
علی باقر طاهری نیا* 1؛ عزت ملا ابراهیمی1؛ حسین الیاسی2 | ||
1استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
2دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
نشانهشناسی شاخه گسترده و فراگیر و متشکل از مکاتب واگرا و همگرا است که به تحلیل نشانههای تولید معنا میپردازد. از مهمترین شاخههای نشانهشناسی، نشانهشناسی انتقادی است که بر پایه زبانشناسی نقش گرای هالیدی بناشده و بر بافت محیطی متن تأکید دارد. پژوهش حاضر میکوشد تا سروده «العشاء الأخیر» از امل دنقل را بر اساس اصول نشانهشناختی اجتماعی با بررسی الفاظ و تراکیب متنی و ویژگیهای ساختاری متن و تحلیل بافت محیطی و بینامتنی متن بازخوانی کند. قصیدة «العشاء الأخیر» حاصل سالهای بعد از شکست 67 است که نابسامانی و تلخی های شکست و پیامدهای آن و انحرافات سلطه حاکم بر مصر و یا کشورهای عربی را به تصویر میکشد. شاعر در این چکامه با بازخوانی گذشته تاریخی و اسطوری و با محکوم کردن اوضاع کنونی، فریاد تغیر سر میدهد و با هدف القای در این قصیده نقاب گذشته را بر سر کشیده و شخصیتهای تاریخی، دینی و اسطوری را به خدمت گرفته تا تصویری شفاف از اوضاع مصر و ایدئولوژی های خویش ترسیم کند. وی با استفاده از تکنیک های زبانی و قدرت تأثیر گذاری آن، نظام گفتمان انتقادی یکپارچه ای را در برابر سلطه استبداد خلق کرده است با پرداختن به برخی آفات اجتماعی چون فقر و واپسگرایی و نبودن فضای آزادی در فضای جامعه، بر نقش مهم روشنفکر در ایجاد تغییرات در ساختار جامعه تأکید میکند، شاعر برای این منظور براستراتژی بینامتنیت و ریشخند و ناسازواری تکیه کرده تا علاوه بر پویایی شعر خویش، به ایدئولوژیهای گفتمان خویش یک نوع عینیت بخشد و همواره در گفتمانش در کنار بازتاب اوضاع نابسامان مصر و جامعه عرب به مشروعیت زدایی از سلطه حاکم میپردازد. | ||
کلیدواژهها | ||
امل دنقل؛ العشاء الأخیر؛ نشانه شناسی اجتماعی؛ نشانه شناسی انتقادی؛ فرکلاف؛ لیوون | ||
مراجع | ||
آقاگل زاده، فردوس (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. آقاگل زاده فردوس، غیاثیان، مریم السادات (1394)، «رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان»، زبان و زبان شناسی، سال سوم، ش 1. اناری، ابراهیم، فراهانی، سمیه (1394)، «هنجارگریزی معنایی در شعر امل دنقل»، ادب عربی، سال 7، ش 2. البحراوی، سید (2007)، شعر الهزیمة و المقاومة، مجلة اوراق اشتراکیه، العدد 33. البرزی، پرویز (1387)، مبانی زبان شناسی متن، تهران: مؤسسة انتشارات امیرکبیر. بدیده، رشید (2011)، البنیات الأسلوبیه فی قصیدة بلقیس لنزار قبانی، باتنه، جامعه الحاج لخضر، الجزائر. تحربشی، محمد (2000)، أدوات النص، بیروت: من منشورات اتحاد الکتاب العربی. الجابری، محمدعابد (2000)، المثقفون فی الحضارة العربیة، بیروت: مرکز دراسات الوحدة الاسلامیة. چندلر، دانیل (1387)، مبانینشانهشناسی، ترجمة مهدی پارسا، تهران: سوره مهر، چاپ چهارم. خلف کامل، عصام (2003)، الاتجاه السیمیولوژی و نقد الشعر، دار الفرحة للنشر و التوزیع. الخلیل، سمیر (2012)، علاقات الحضور و الغیاب فی شعریة النص الادبی، ط 2، دمشق: دار التموز. خیرآبادی، رضا (1395)، «تحلیل گفتمان انتقادی: شیوه نام گزینی و حضور یا عدم حضور ایران در مطالب نشریه آمریکایی تایم از دهه 1920»، جستارهای زبانی، ش 30. دنقل، امل (1987)، الاعمال الشعریة الکاملة، ط 3، القاهرة: مکتبة مدبولی. ربابعه، موسی (2011)، آلیات التأویل السیمیائی، ط 1، الکویت، دار الآفاق. سعدیة، نعیمة (2016)، استراتیجیة النص الأنموذجی، سوریة: دارالحوار للنشر و التوزیع. شکری هیاس، خلیل (2015)، القصیدة السیر ذاتیة: بنیة النص و تشکیل الخطاب، العمان: دارغیداء. الشیخ فرج، حمید (2013)، العنوان فی الشعر العراقی الحدیث (دراسة سیمیائیة)،بیروت: مکتبة البصائر. عبید، محمدصابر (2012)، فضاء الکون الشعری من التشکیل إلی التدلیل، بیروت: دارالنینوی. عثمان عباس، شریفة (2009)، أدوات البناء الفنی فی شعر دنقل، دانشگاه خرطوم. قمیحة، جابر (1987)، التراث الانسانی فی شعر امل دنقل، مصر: مطبعة هجر. قهرمانی، مریم (1392)، ترجمه و تحلیل انتقادی گفتمان، تهران: ناشر. کندی، محمد علی (2003)،الرمز و القناع فی الشعر العربی الحدیث، لبنان: دار الکتب الجدیدة. ماری دینه سن، آنه (1380)، درآمدی بر نشانهشناختی، ترجمة مظفر قهرمان، آبادان: پرسش. مجاهد، احمد (1998)، اشکال التناص الشعری، القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب. مرشد محمود، وسن (2017)، التابو و تشکلات السلطة فی شعر عدنان الصائغ، دمشق: ارالتموز. المساوی، عبدالسلام (1994)، البنیات الدالة فی شعر امل دنقل، دمشق، اتحاد الکتاب العرب. معروف، یحیی (1387)،العروض العربی البسیط، تهران: سمت. موسوی، سیدرضا (2012)، «ناسازواری هنری در شعر امل دنقل»، مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، ش 22. نجفی ایوکی، علی، وکیلی، زهرا، میرگلویی بیات، نفیسه (1392)، نشانهشناسی سروده کلمات سبارتاکوس الاخیرة، نقد ادب معاصر عربی، سال سوم، ش 4. یورگنسن، ماریان، فیلیپس، لوئیز (1395)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمة هادی جلیلی، چ 6، تهران: نی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,025 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 653 |