تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,098,134 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,205,808 |
پنج روایت عربی کتاب «فی الکرة المتحرکة» اوطولوقس (قضیۀ هفتم) | ||
تاریخ علم | ||
مقاله 7، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 25، بهمن 1397، صفحه 7-71 اصل مقاله (1.63 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2019.281965.371485 | ||
نویسندگان | ||
سجاد نیکفهم خوبروان* 1؛ اسامه عشره2 | ||
1دانشگاه مک گیل | ||
2مؤسسۀ مطالعات اسلامی، دانشگاه مکگیل مونترال، کانادا | ||
چکیده | ||
کتاب فی الکرة المتحرکة یکی از قدیمیترین آثار موجود ریاضیات یونان باستان است. این اثر که یکی از کتابهای متوسطات بود و در فاصلۀ میان اصول اقلیدس و مجسطی بطلمیوس خوانده میشد، در قرن سوم هجری به عربی ترجمه شد. علاوه بر این چندین بازنویسی و تحریر از این اثر در دورۀ اسلامی فراهم آمد. ما با بررسی نسخههای موجود این اثر پنج روایت مختلف از آن را شناسایی کردیم. در این مقاله، با تمرکز بر قضیۀ هفتم این کتاب، ما به بررسی این پنج روایت میپردازیم تا از این طریق ارتباط این روایتها را با یکدیگر و با متن یونانی موجود این اثر روشن کنیم. | ||
کلیدواژهها | ||
اسحاق بن حنین؛ اطولوقس؛ ثابت بن قره؛ فی الکرة المتحرکة؛ کندی؛ متوسطات؛ محیالدین مغربی؛ نصیرالدین طوسی | ||
مراجع | ||
Āghā Buzurg al-Ṭihrānī, Muḥsin ibn ʿAlī ibn Muḥammad. (2009). al-Dharīʿa ilá taṣānīf al-shīʿa. Vol. 3. Beirut: Dār iḥyāʾ al-turāth al-ʿarabī. Amirimoqaddam, Masoumeh. (2013/1393). “Al-Ṭūsī’s Recension Method in Comparison to the Maghribī’s Recension of Theodosius’ Sphaerica.” (in Persian) Tarikh-e Elm: The Iranian Journal for the History of Science 11 (1): 1–30. Anagnostakis, Christopher. (1984). “The Arabic Version of Ptolemy’s Planisphaerium.” Ph.D., New Haven, Conn.: Yale University. Aujac, Germaine. (1979). Autolycos de Pitane. La sphère en mouvement. Levers et couchers héliaques, testimonia. Paris: Les Belles Lettres. Bowen, Alan C. (2013). “Autolycus of Pitane.” In The Encyclopedia of Ancient History, edited by Roger S. Bagnall, Kai Brodersen, Craige Brian Champion, Andrew Erskine, and Sabine R. Huebner, 2:980–81. Malden, MA: Wiley-Blackwell. Bowen, Alan C., and Bernard R. Goldstein. (1991). “Hipparchus’ Treatment of Early Greek Astronomy: The Case of Eudoxus and the Length of Daytime.” Proceedings of the American Philosophical Society 135 (2): 233–54. Carmody, Francis J. (1960). The Astronomical Works of Thabit b. Qurra. Berkeley: University of California Press. De Young, Gregg. (2012). “Mathematical diagrams from manuscript to print: examples from the Arabic Euclidean transmission,” Synthese 186 (1): 21-54. Farghānī, Aḥmad ibn Muḥammad ibn Kathīr. (1669). Jawāmiʻ ʻilm al-nujūm wa-uṣūl al-ḥarakāt al-samāwīya. Edited by Jacob Golius, Amsterdam (reprinted by Fuat Sezgin. (1986). Frankfurt am Main: Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften an der Johann Wolfgang Goethe Universität). Ḥājī Khalīfa. (1971). Kashf al-ẓunūn ʿan asāmī al-kutub wa-al-funūn. Edited by Şerefettin Yaltkaya and Kilisli Rifat Bilge. Vol. 1. Istanbul: Wikālat al-maʿārif. Huxley, G. L. (1970). “Autolycus of Pitane.” In Dictionary of Scientific Biography, edited by Charles Coulston Gillispie, 1:338–39. New York: Charles Scribner’s Sons. Heath, Thomas Little. (1921). A History of Greek Mathematics: From Thales to Euclid. Oxford: Clarendon Press. ـــــــــــــــــــــ . (1968). Euclid: The Thirteen Books of The Elements (Books I and II). 2nd ed. Vol. 1. Cambridge: Cambridge University Press. Hultsch, Fridericus. (1885). Autolyci de sphaera quae movetur liber. De oritubus et occasibus libri duo. Lipsiae: B.G. Teubner. Ibn al-Nadīm. (1393/1973). Kitāb al-fihrist. Edited by Reza Tajaddod. Tehran: Marvi Offset Printing. Ibn al-Qifṭī, ʿAlī ibn Yūsuf. (1903). Taʾrīkh al-ḥukamāʾ, Edited by Julius Lippert. Leipzig: Dieterich'sche Verlagsbuchhandlung. Karamati, Younes. (2007/1385). “Taḥrīr.” In Dāʾirat al-maʿārif-i buzurg-i Islāmī, edited by Kāẓim Mūsavī Bujnūrdī, 14:603–6. Tehran: Markaz-i dāʾirat al-maʿārif-i buzurg-i Islāmī. Kheirandish, Elaheh. (1999). The Arabic Version of Euclid’s Optics: Edited and Translated with Historical Introduction and Commentary. New York, NY: Springer. ـــــــــــــــــــــ . (2000). “A Report on Iran’s ‘Jewel’ Codices of Tusi’s Kutub al-Mutawasitat.” In Naṣīr al-Dīn Ṭūsī: philosophe et savant du XIIIe siècle. Actes du colloque tenu à l’université de Téhéran (6-9 mars 1997), edited by N. Pourjavady and Z̆iva Vesel, 131–45. Téhéran: Institut français de recherche en Iran, IFRI; Presses universitaires d’Iran. King, David A. (1979). “On the Early History of the Universal Astrolabe and the Origin of the Term ‘Shakkāzīya’ in Medieval Scientific Arabic.” Journal for the History of Arabic Science 3 (2): 244–57. Krause, Max. (1936). “Stambuler Handschriften islamischer Mathematiker.” Quellen und Studien zur Geschichte der Mathematik, Astronomie und Physik. Abteilung B, Studien 3: 437–532. Kunitzsch, Paul, and Richard Lorch. (2010). Theodosius Sphaerica: Arabic and Medieval Latin Translations. Stuttgart: Steiner. ـــــــــــــــــــــ . (2011). “Theodosius, De diebus et noctibus,” Suhayl 10: 9-46. Lorch, Richard. (2001). Thābit ibn Qurra on the Sector-Figure and Related Texts. Edited by Fuat Sezgin. Islamic Mathematics and Astronomy 108. Frankfurt am Main: Institute for the History of Arabic-Islamic Science at the Johann Wolfgang Goethe University. ـــــــــــــــــــــ . (2014). “The ‘Second’ Arabic Translation of Theodosius’ Sphaerica.” In From Alexandria, Through Baghdad: Surveys and Studies in the Ancient Greek and Medieval Islamic Mathematical Sciences in Honor of J.L. Berggren, edited by Nathan Sidoli and Glen Van Brummelen, 255–58. Berlin; Heidelberg: Springer-Verlag. Martin, Thomas J. (1975). “The Arabic Translation of Theodosius’s Sphaerica.” Ph.D., St Andrews: University of St Andrews. Mogenet, Joseph. (1948). “La traduction latine par Gérard de Crémone du Traité de la sphère en mouvement d’Autolycus.” Archives internationales d’histoire des sciences 5: 139–64. ـــــــــــــــــــــ . (1950). Autolycus de Pitane: histoire du texte suivie de l’édition critique des traités De la sphère en mouvement et Des levers et couchers. Louvain: Bibliothèque de l’Université, Bureaux du recueil. Muḥammad ʿAlī, ʿAbd al-Qādir, ed. (2018). al-Rasāʾil al-falsafiyya li-l-Kindī. Beirut, Dār al-kutub al-ʿilmiyya. Neugebauer, Otto. (1975). A History of Ancient Mathematical Astronomy. Berlin; New York: Springer-Verlag. Rashed, Roshdi, and Athanase Papadopoulos. (2017). Menelaus’ Spherics: Early Translation and al-Māhānī/al-Harawī’s Version. Berlin; Boston: De Gruyter. Rosenthal, Franz. (1956). “Al-Kindī and Ptolemy.” In Studi orientalistici in onore di Giorgio Levi Della Vida, 2: 436–56. Pubblicazioni dell’Istituto per l’Oriente 52. Roma: Istituto per l’Oriente. ـــــــــــــــــــــ . (1987). Yaʿqūb Ibn Isḥāq al-Kindī: Fī al-ṣināʿat al-ʿuẓmá. Nicosia, Cyprus: Dār al-Shabāb. Sabra, A.I. (1969). “Simplicius’s Proof of Euclid’s Parallels Postulate.” Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 32: 1–24. ـــــــــــــــــــــ . (1993). “Some Remarks on al-Kindī as a Founder of Arabic Science and Philosophy.” In Dr. Mohammad Abdulhādi Abū Ridah Festschrift, edited by ʿAbd Allāh ʿUmar. Kuwait: Kuwait University. Sayili, Aydin. (1956). “Khwāja Naṣīr-i Ṭūsī wa raṣadkhāna-yi Marāgha.” (in Persian) Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 14 (1-2): 1-13. Sezgin, Fuat. (1974). Geschichte des arabischen Schrifttums. Vol. 5. Frankfurt am Main: Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften an der Johann Wolfgang Goethe-Universität. Sidoli, Nathan. (2004). “On the use of the term diastēma in ancient Greek constructions.” Historia Mathematica 31 (1): 2–10. ـــــــــــــــــــــ . (2013). “Book review on Theodosius Sphaerica: Arabic and Medieval Latin Translations by Paul Kunitzsch and Richard Lorch.” The Journal of the American Oriental Society 133 (3): 592-593. Sidoli, Nathan, and J. L. Berggren. (2007). “The Arabic Version of Ptolemy’s Planisphere or Flattening the Surface of the Sphere: Text, Translation, Commentary.” SCIAMVS: Sources and Commentaries in Exact Sciences 8: 37–139. Sidoli, Nathan, and Yoichi Isahaya. (2018). Thābit Ibn Qurra’s Restoration of Euclid’s Data: Text, Translation, Commentary. Cham, Switzerland: Springer. Sidoli, Nathan and Takanori Kusuba. (2014). “Al-Harawī’s Version of Menelaus’ Spherics.” Suhayl 13: 149-212. Suter, Heinrich. (1900). Die Mathematiker und Astronomen der Araber und ihre Werke. Leipzig: B.G. Teubner. Szabó, Árpád. (1978). The Beginnings of Greek Mathematics. Dordrecht; Boston: D. Reidel Publishing Company. Tannery, Paul. (1912). Mémoires Scientifiques. Edited by H. G. Zeuthen and J. L. Heiberg. Vol. II: Sciences exactes dans l’antiquité. Toulouse: Édouard Privat. Thābit ibn Qurra. (1987). Tashīl al-majisṭī. Edited by Régis Morelon, in Thābit ibn Qurra Œuvres d’astronomie, Paris: Société d’édition «Les Belles Lettres». al-Ṭūsī, Naṣīr al-Dīn Muḥammad ibn Muḥammad. (1939). Majmūʿ al-rasāʾil. 2 vols. Hyderabad: Matbaʿat dāʾirat al-maʿārif al-ʿuthmāniyya. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,113 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 809 |