![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,683,039 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,912,636 |
تحلیل گفتمان عناصر زیباییشناسی برخی از اشعار بدرشاکر السیاب با رویکرد هنجارگریزی نحوی – بلاغی | ||
ادب عربی | ||
مقاله 5، دوره 11، شماره 2، مهر 1398، صفحه 67-86 اصل مقاله (1.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2019.251117.611854 | ||
نویسندگان | ||
محمدباقر حسینی1؛ پروین الاهی* 2؛ سیدحسین سیدی3 | ||
1استادگروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی | ||
2دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی | ||
3استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی | ||
چکیده | ||
هنجارگریزی نحوی از جمله شگردهایی است که در برجستهسازی یک متن ادبی دخیل است؛ چرا که برگرفته از عدم پایبندی شاعر به برخی قواعد صرفی یا نحوی کلام است که از روی قصد برای اهداف و غایاتی صورت میگیرد. بهرهمندی از این فرایند به آفرینش زیبایی سخن میانجامد به گونهای که سبب توجه دوچندان مخاطب به متن میگردد. شاعران معاصر در تلاشاند تا با به کارگیری این تکنیک در اشعار خود به نوعی حسی تازه و شگرف در مخاطب ایجاد کرده و در برهم زدن نظم معمول اشیاء، آنها را به گونه ای جدید و تازه به مخاطب بنمایانند. از این رهگذر شاعر نوگرای عراق، بدرشاکر سیاب، که شعر معاصر عربی بخش عمده ای از وجودخود را مرهون نبوغ ادبی او می داند به غنا و توسعه زبان شعری خود پرداخته، تأمل مخاطب را درشعر خود برانگیخته است. وی به تأثیر از فرهنگ و ادبیات غربی و نگاه ناقد به میراث شعر عربی، گامهای مؤثر در زبان شعری برداشته است. این پژوهش درصدد آن است با ارائه نمونههایی از کارکردهای هنجارگریزی نحوی و بلاغی، مخاطب را به هدف اصلی شاعر و بازنمایی لایههای پنهان آثارش سوق دهد تا از این رهگذر شگردهای نحوی او در جهت غریبه سازی و ممتاز نمودن اشعارش بدست آید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که تقدیم و تأخیر هدفمند، حذف و کاربرد جدید حروف ، عطف و عدم عطف و استفاده از کلمات دورازذهن وقدیمی از پربسامدترین نمونههای هنجارگریزی نحوی و بلاغی دراشعار بدر شاکر سیاب به شمار میآیند و دیگرکارکردهای نحوی درجایگاههای بعدی قرار میگیرند. از این رو سیاب با بهرهگیری از چنین شگردهایی سیمای متمایز به سبک شعری خود بخشیده و موجبات تازگی شکل بیان و افزایش دشواری فهم و گستردگی زمان ادراک حسی خواننده را فراهم آورده است. | ||
کلیدواژهها | ||
شعر معاصر عراق؛ تحلیل گفتمان؛ تحلیل زیبایی شناختی؛ هنجارگریزی نحوی-بلاغی؛ بدرشاکر سیاب | ||
مراجع | ||
منابع: ابن عقیل، بهاءالدین (د.ت)، شرح إبن عقیل، تحقیق محمدمحییالدین عبدالحمید، بیروت: دارالفکر. ابن منظور، محمدبن مکرم (1956)، لسان العرب، بیروت: دارصادر. ابن هشام، جمال الدین عبدالله بن یوسف (1998)، مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب، تحقیق حسن محمد، امیل بدیع یعقوب، لبنان، بیروت: منشورات دارالکتب العلمیة. اناری بزچلوئی، ابراهیم؛ فراهانی، سمیرا (1390)، «نشانهشناسی قصیدة سفر ایوب بدرشاکر السیاب»، ، ادب عربی، ش 3، صص 157-180. انوشه، حسن (1376)، فرهنگنامة ادب فارسی، تهران: سازمان چاپ وانتشارات. تاجیک، محمدرضا (1380)، گفتمان، پادگفتمانوسیاست، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی. حسن، عباس (2004)، النحو الوافی، قاهرة: دارالمعارف. خلیفه شوشتری، محمد ابراهیم و جواد ماستری فراهانی (1393)، «هنجارگریزی معنایی در قصیدة «رَحَلَ النَّهَار» بدر شاکر السیّاب»، پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی، ش 10، صص33-60 . خائفی، عباس؛ محسن نورپیشه (1380)، «آشناییزدایی در اشعار یدالله رؤیایی»، پژوهشهای ادبی، ش5، صص 55-68 . داد، سیما (1383)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید. دهقانسرشت، لیلا ( 1393)، «هنجارگریزی بیانی در شعر بدرشاکر السیاب»، پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: عبدالعلی آل بویه، قزوین، دانشگاه بینالمللی امام خمینی، دانشکدة زبان و ادبیات. رضا، احمد (1958)، معجم متن اللغة، بیروت: مکتبة الحیاة. رضانژاد، غلامحسین (1367)، اصول علم بلاغت درزبان فارسی، تهران: انتشارات الزهراء. الزرکشی ، بدرالدین محمدبن عبدالله (1427)، برهانفیعلومالقرآن، القاهرة: دارالحدیث. السیاب، بدرشاکر (1967/1971/1989/2000/2005/2006)، دیوان، بیروت: دارالعودة. شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1368)، موسیقی شعر، تهران: آگاه. صدوق القمی، ابوجعفر محمّد بن علی (1404)، عیون أخبار الرضا(ع)، تحقیق الشیخ حسین الأعلمی، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. طبل، حسن (1418)، أسلوبالإلتفاتفیالبلاغةالقرآنیّة، القاهرة: دارالفکر العربی. عشرتی فرد، علی( 1389)، «تمرد در شعر شاعران نوپرداز عراق؛ نازک الملائکه-عبدالوهاب البیاتی-بدرشاکرالسیاب-بلندالحیدری»، پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: محسن پیشوایی علوی، دانشگاه کردستان، دانشکدة زبان و ادبیات. العطیة، خلیل ابراهیم (1986)، الترکیب اللغوی لشعرالسیاب، بغداد: دارالشؤون الثقافیة، دارالحریّة للطّباعة. علیپور، مصطفی (1378)، ساختار زبان شعر امروز، تهران: فردوس. العیاشی، منذر (2002)، الأسلوبیةوتحلیلالخطاب، حلب: مرکز الإنماء الحضاری. قراخانی، بتول (1387)، «بررسی تطبیقی تعجب دردستورزبان فارسی وعربی»، زبان و ادبیات فارسی(مجله نامه پارسی)، ش 46و47 ، صص34-159. لوط، آمنه؛ لوط، وداد (2011)، «ظاهرة الانزیاح فی قصیدة (ارادة الحیاة) لأبی القاسم الشابی»، رسالة الماجستیر، استاذُ المـُشرِف: أحمد غرس الله، کلیة الآداب و اللغات لجامعة منتوری فی قسنطینة. محسنی، مرتضی؛ مهدی صراحتی جویباری (1390).«گونههایی از هنجارگریزی نحوی در شعر ناصرخسرو»، دانشگاه شیراز، بوستان ادب، صص179-206. مک دانل، دایان (1380)، مقدمهایبرنظریههایگفتمان، ترجمة حسینعلی نوذری، تهران: فرهنگ گفتمان. Refrences: Al- Zarkashi. B. (2006). Reason in the science of the Quran. Cairo: al- hadith Publishing. [In Arabic]. Al-Atuyeh, K. I. (1986). Al-Siab Poetry Linguistics. Baghdad: Institute of Cultural Affairs: Free Publishing Institute. []n Arabic]. Al-Ayashi, M. (2002). Methodology and Discourse Analysis. Aleppo: [In Arabic]. Alipour, M. (1999). The Structure of the Language of Contemporary Poetry. Tehran: Ferdows Publishing. [In Persian]. Alsiab, B. (1967/1971/1989/2000/2005/2006). Compile of Poems: Beirut: al-owdah Publication. [In Arabic]. Anari Bezchelui, E & Farahani, S. (2011). "Semiotics in the poetry of Ayoub Badr Shaker al-Sayyab". Journal of Arabic Literature. No.3. Pp.157-180. [In Persian]. Anusheh, H. (1997). Encyclopedia of Persian literature, Tehran: Organization of Publishing. [In Persian]. Dad, S. (2004). Dictionary of Literary Terms. Tehran: Morvarid Publishing. [In Persian]. Dehghan Seresht, L. (2014). "Semantic familiarization in the poems of Badr Shakir al-Sayyab". Ma Thesis. Supervisor: Al Buyeh, A. A. Qazvin. Imam Khomeini International University. School of Literature and Language. [In Persian]. Eshratifard, A. (2010). Breaking the norm in Iraqi Modernist Poets, (Nazik al-Malaika, AbdulWahab al- Bayati, Badr shaker Al-siab, al- haidari). Ma Thesis. Supervisor: M. Pishwai Alavi. The University of Kordestan. School of Literature and Language. [In Persian]. Gharakhani, B. (2008). "A Comparative Study of Exclamations in Persian and Arabic Language", Persian Literature and Language (Journal of Persian Literature), No. 46 & 467. Pp. 34-159. [In Persian]. Hassan, A. (2004). Adequate Grammar. Cairo: House of Knowledge. [In Arabic]. Ibn Aghilil, B. (N.D). Sharhe Ibn-Aghil. Research by Mohammad Mohyee Al-din Abolhamid. Beirut: House of Thought. [In Arabic]. Ibn Hosham, (1998). Needless to be wise From the elusive books. Research by Hassan Mohammad Amil Badi’ Yaghoob. Lebanon: Beirut: Scientific Books Publishing House. [In Arabic]. Ibn Manzoor, M. (1956). Language of the Arabs. Beirut: House of Khaefi, A. & Noor Pishe, M. (2001). "De-familiarization in the Poems of Yadollah Ro’yaee". Literary Research. No.5. Pp. 55-68. [In Persian]. khalifeh Shoshtari, M.& E. Masteri Farahani, J. (2014). "The semantic deviation in ode of “Rahala-Alnahar” from Badr Shakir al-Sayyab". Tehran: Translational Studies in Arabic Language and Literature. No. 1. Pp. 33-59. [In Persian]. Loot, A. & Loot, D. (2001). "The Phenomenon of Deconstruction in the Poem of the Will of God by Abu al-Qasim al-Shabi". Ma Thesis. Supervisor: A. Gharas Allah. School of Literature and Language. Manturi University. Constantinople. [In Arabic]. Macdonell, D. (2000). An Introduction on the Discourse Theories. Translated by H. A. Nozari. Tehran: Discourse Culture. [In Persian]. Mohseni, M. & Serahati Jouybari, M. (2011).Types of Syntactic familiarization in Nasser Khosro's Poetry. Shiraz University. Journal of Garden of Adeb. Pp. 179-206. [In Persian]. Reza, A. (1958). Language Text Dictionary. Beirut: Library of Life. [In Arabic]. Rezanejad, G. H. (1988). Principles of Rhetoric in Persian Language. Tehran: Alzahra Publishing. [In Persian]. Sadugh Al-Qomi, M. A. (1983). The Eyes of Al-Reza News. Research by Al-A’lami, H. Beirut: Awareness Publishing Institute. [In Arabic]. Shafiee Kadkani, M. R. (1999). The Music of the Poetry. Tehran: Agah Publishing. [In Persian]. Tabl, H. (1997). The Method of Turning in Quranic Rhetoric. Cairo: Institute of Cultural Affairs. [In Arabic]. Tajik, M. R. (2001). Discourse, Discussion, and Politics, Tehran: Institute of Research and Human Sciences Development. [In Persian]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 828 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 648 |