![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,683,540 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,913,112 |
بررسی تطبیقی ابلیسانههای خلیل حاوی و فروغ فرخزاد | ||
ادب عربی | ||
مقاله 3، دوره 11، شماره 2، مهر 1398، صفحه 23-43 اصل مقاله (872.54 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2019.261395.611936 | ||
نویسندگان | ||
ثریا رحیمی* 1؛ کبری روشنفکر2 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
پیشزمینة دینی حضور ابلیس در داستان آفرینش و عصیانِ او زیرساختی است که تصویرساز گناه، شرارت و لعنت ابدی در اذهان است. اما گاهی نویسندگان با برهم زدن دلالتهای مألوف و با آشناییزدایی از نامهایی چون ابلیس، به بازآفرینی اسطورههای دینی در قالبی نو و مفهومی گاه در تقابل با درونمایة نخستین آن میپردازند که چندان با باور عمومی سازگار نیست. پژوهش حاضر، با تکیه بر این بعدِ ادبیات در آشناییزدایی از مفاهیم مألوف، با تکیه بر روش تحلیل متون باز که شرط اثرگذاری و اثرپذیری را در نظر نداشته و تجزیة آثار هنری را به منابع و تأثیرات، به منزلة تجاوز به تمامیت و معنی آنها میداند، به واکاوی نماد ابلیس در سرودههای خلیل حاوی و فروغ فرخزاد میپردازد که با خوانشی دیگرگون از این نماد، مرزهای مقدس مفاهیم دینی را درنوردیدهاند و با کاربست چهرة قرآنی این موجود و داستانها و رموز مربوط به آن، به بازآفرینی ابلیس در قالبی هنری رویآوردهاند و بیان میدارد که چگونه آبشخورهای مشترکی چون افکار اگزیستانسیالیستی و آشنایی با آثار رمانتیکهای غرب از یکسو و تلخکامیهای پیدرپی دو شاعر در زندگی بر بیان سرودههای آندو در این مجال اثرگذار بوده است، به گونهای که شعر فروغ را، فریاد انسانی در بند و شعر خلیل را، ندای وطنگرایی به بنبست رسیده ساخته است. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیات تطبیقی؛ شعر معاصر عربی و فارسی؛ ابلیسانهها؛ خلیل حاوی؛ فروغ فرخزاد | ||
مراجع | ||
منابع قرآن کریم. البعلبکی، منیر (1980)، موسوعة المورد، بیروت: دارالعلم للملایین. ابن برد، بشار (1950)، دیوان بشار بن برد، تحقیق الطاهر بن عاشور، القاهرة: المکتبة الوطنیة. الخطیب، حمد موسی (2015)، «ثنائیة الموت والبعث فی تجربة خلیل حاوی»، مجلة الجامعة الإسلامیة للبحوث الانسانیة، المجلد 23، العدد 1، صص 1-28. الگیری، دانته (1378)، کمدی الهی، مترجم: شجاع الدین شفا، تهران: امیرکبیر. حاوی، خلیل (1993)، دیوان خلیل حاوی، بیروت: دارالعودة. حتی، فیلیپ (1974)، تاریخ العرب، بیروت: دار غندور للطباعة والنشر والتوزیع. حسنبیگی، محمدرضا (1381)، پری کوچک غمگین (زندگی و شعر فروغ فرخزاد)، تهران: کورش. حقوقی، محمد (1393)، شعر زمان ما، چاپ یازدهم، تهران: نگاه. دنقل، أمل (د.ت)، الأعمال الشعریة الکاملة، بیروت: در العودة. رضایی هفتادر، غلامعباس، ابراهیم نامداری و علیاکبر احمدی (1392)، «آشناییزدایی و نقش آن در شعر»، ادب عربی، سال 5، ش 2، صص 69-88. زارع، سمیه و محمود حیدری (1392)، «آرمان شهر در اندیشه فروغ فرخزاد و نازک الملائکه»، ادبیات تطبیقی، دوره 4، ش 8، صص 57-87. زریاب، عباس (1368)، ابلیس در قرآن، تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی. سلیمی، علی و حسینرضا اخترسیمین (1390)، «تأثیرپذیری شاعران معاصر عرب از مکتب ادبی رمانتیک»، نقد معاصر عربی، سال دوم، ش 1، صص 1-25. سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1385)، دیوان اشعار، تهران: نگاه. سیدان، الهام (1394)، «نشانهشناسی لایهای رمزگانها در داستان قرآنی خلقت آدم(ع) با تأکید بر کشف الأسرار میبدی»، پژوهشهای ادبی-قرآنی، سال سوم، ش 4، صص 145-169. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1380)، شعر معاصر عرب، تهران: نشر سخن. شکری، غالی (1989)، شعرنا الحدیث إلی أین، الطبعة الثالثة، مصر: دار الشروق. صدیقی، کلثوم و حسین ناظری (1390)، «بررسی نمود اگزیستانسیالیسم در شعر خلیل حاوی»، شناخت، بهار و تابستان 1390، ش 64، صص 127-157. العقاد، عباس محمود (د.ت)، ابلیس؛ بحث فی تاریخ الخیر والشر وتمییز الانسان بینهما من مطلع التاریخ إلی الیوم، مصر: دار النهضة. علوی، رقیه و سیدرضا ابراهیمی (1391)، «خوانش اسطوره شناختی شعر آن روزها اثر فروغ فرخزاد از دیدگاه نورثروپ فرای»، فصلنامه تخصصی زبان و ادب فارسی، سال چهارم، ش 13، صص 87-104. علویمقدم، مهیار (1377)، نظریههای نقد ادبی معاصر، تهران: انتشارات سمت. فرخزاد، فروغ (1368)، مجموعه اشعار فروغ، تهران: انتشارات نوید. قنبری، بخشعلی (1387)، «تقریری نو از شیطان در مثنوی»، نامة الهیات، سال دوم، ش 3، صص 22-41. محمدی آملی، محمدرضا (1372)، «ابلیس در مثنوی مولانا»، ادبستان فرهنگ و هنر، ش 47، صص 90-94. مشتاقمهر، رحمان و فرهاد محمدی (1394)، «نقش تغییر علت در تأویل قصص قرآنی در متون عرفانی»، ادبپژوهی، ش 33 ، صص 37-60. واعظزاده، عباس و ابوالقاسم قوام (1389)، «جلوههای مختلف خداباوری در شعر اخوان، فروغ و شاملو»، جستارهای ادبی، ش 68، صص 25-49. وفایی، بصیر (1386)، «جایگاه و سیر تاریخی ستایش ابلیس در ادب فارسی»، زبان و ادبیات فارسی، ش 9، صص 153-184. ولک، رنه (1389)، «بحران ادبیات تطبیقی»، ترجمة سعید ارباب شیرانی، نامة فرهنگستان (ادبیات تطبیقی)، دورة اول، ش 2، صص 85-98. یگانه، فاطمه و علی نجفی ایوانکی (2011)، «أشکال التناص الدینی فی شعر خلیل حاوی»، دراسات فی اللغة العربیة وآدابها، السنة 2، العدد 6، صص 139-170. Reference: Alasti, A. (2003). “Representation of the Devil in the Millennium Cinema”, binab, No. 1, Pp. 206-216. [In Persian]. Alaqad, A, M. (D.T). Iblis. Cairo: daronnahzah. [In Arabic]. Alavi Moqadam, M, (1998). Contemporary literary critique theories, Tehran, Samt. [In Persian]. Alavi, R. (2012). “Reading the Mythological Poetry of Those Days by Forough Farrokhzad from Northrop Fry's View”, Persian language and literature, No. 13, Pp. 87-104. [In Persian]. Al-Baalbaki, M. (1980). Words of Quran, Lebanon: daroshamiah. [In Arabic]. Alkhatib, H. (2015). “Death and resurrection in the experience of Khalil Hawi”, Journal of the Islamic University for Humanitarian Research, No. 1, Pp. 1-28. [In Arabic]. Durante, A. (2008). divine comedy, Tehran: amir kabir. [In Persian]. Donghol, A. (D.T). Complete poetic works, Lebanon: darolawdah. [In Arabic]. Farokhzad, F, (1989). Forough's poetry collection, Tehran: Navid. [In Persian]. Jafari, M. (2008). Romanticism in Europe, Tehran: markaz. [In Persian]. Hawi, Kh. (1993). Diwan Khalil Khawi, Lebanon: darolawdah. [In Arabic]. Hatta, Ph. (1974). Arab History, Lebanon: daroqandoor. [In Arabic]. Hasanbaigi, M.R. (2002). Sad little fairy, Tehran: koorosh. [In Persian]. Hoqooqi, M. (2014). Our Time Poetry, Tehran: neghah. [In Persian]. Ibn bord, B. (1950). Bashar bin Bord's court, Cairo: almaktaba alwataneya. [In Arabic]. Rezaei haftadar, gh. (2013). “Familiarization and its role in poetry”, Arabic Literature, No. 2, Pp. 69-88. [In Persian]. Mohammadi, M. (1993). “Iblis in Rumi's Masnavi”, Culture and Art Literature, No. 47, Pp. 90-94. [In Persian]. Qanbari, B. (2008). “New report of Satan in Mathnavi”, Theology letter, No. 3, Pp. 22-47. [In Persian]. Salimi, A. (2011). “The influence of contemporary Arab poets on the romantic literary school”, Contemporary Arabic critique, No. 1, Pp. 1-25. [In Persian]. Sanaei, M. (2006). Divan Poems, Tehran: Neghah. [In Persian]. Sediqi, K. (2011). “A Survey of Existentialism in Khalil Hawi Poems”, Shenakht, No. 64, Pp. 127-157. [In Persian]. Sidan, E. (2015). “The semantics of the layers of codes in the Qur'anic story of the creation of Adam with an emphasis on Kashif al-Asrar Meybodi”, Literary-Quranic Studies, No. 4, Pp. 145-169. [In Persian]. Safiei kadkani, M.R, (2001). Contemporary Arabic poetry, Tehran: Sokhan. [In Persian]. Shokri, gh. (1982). We felt like talking to where, Cairo: daroshoroogh. [In Arabic]. Volck, R. (2010). “The crisis of comparative literature”, comparative literature, No. 2, Pp. 85-98. [In Persian]. Yeqaneh, F. (2011). “The Kinds of Religous Intertextuality in Khalil Hawi Poems”, Studies in Arabic Language and Literature, No. 6, Pp. 139-170. [In Arabic]. Zare, S. (2013). “Ideal City in Thought of Forough Farrokhzad and Nazak al-Malaika”, Comparative Literature, No. 8, Pp. 57-87. [In Persian]. Zaryab, A. (1990). The devil in the Qur'an, Tehran: Great Islamic Encyclopedia. [In Persian]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 726 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 709 |