تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,113,730 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,217,451 |
تحلیل زیباشناختی وصف طاق بستان در شعر ناصحالدّین الأرّجانی | ||
ادب عربی | ||
مقاله 12، دوره 10، شماره 2، دی 1397، صفحه 187-206 اصل مقاله (956.35 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2019.242175.611789 | ||
نویسندگان | ||
ولی الله شجاع پوریان* 1؛ سهاد جادری2؛ راضیه یزدانی پور3 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان | ||
3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان | ||
چکیده | ||
قاضی ناصحالدین ارّجانی (460 – 544) از مفاخر استان خوزستان و از برترین شاعران عربیسرای ایرانی در دورة سلجوقیان است که علاوه بر تصدی منصب قضا در شهرهای خوزستان و فارس، شاعری پرآوازه و شیرینسخن بود. بیشتر تذکرهنویسان او را عربیالأصل و از احفاد انصار دانستهاند. صاحبنظران و ناقدان قدیم همواره به او عنایت داشته و شعرش را ستودهاند. وی از پیشکسوتان دانش بلاغت بوده و اشعار او محل استناد کتب بلاغت قرار گرفته است؛ امّا متأسفانه با وجود مقام والایش در علم بلاغت و استعداد هنریاش در شعر و ادبیات عربی، کمتر در محافل علمی و ادبی ایران شناخته شده است. در برخی مدایح و وصفهای این شاعر، احیاناً بحران روحی عمیقی نسبت به فروپاشی تمدن عربی ـ اسلامی و چالش ارزشهای سیاسی، اجتماعی واقتصادی آن قابلملاحظه است. همو، در گذری که به منطقه قرمیسین (کرمانشاه کنونی) داشته، با نگاهی تأمّلی و حکمتآمیز، در قصیدهای 65 بیتی به توصیف منطقة باستانی و آرکائیک طاق بستان، نگارهها و سنگنوشتههای آن پرداخته است که میتوان این قصیدة بائیه را، نخستین و برترین چکامهای دانست که در توصیف ایوان طاق بستان و عظمت و فضیلت شهریاران ساسانی به زبان عربی سروده شده است. هدف این مقاله، نگرشی تحلیلی و زیباشناختی به قصیدة ناصحالدین ارّجانی در توصیف ایوان طاق بستان، است. | ||
کلیدواژهها | ||
شعر عربی در ایران؛ شاعران عربزبان؛ ناصحالدین ارّجانی؛ طاق بستان؛ طاق کسری | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. آریانپور، امیراشرف، «طاق بستان، نقشها و سازهایش»، هنر موسیقی، ش ۷۹، ، صص ۳5– ۳0، 1386. آلداوود، صدیقه، «طاق بستان، نمونهای از نگارههای دوران ساسانی»، زمان، ش ۴۴، ، صص ۵8–۵7، 1380. ابن الأثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، 1966. ابن خلکان، وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، تحقیق احسان عباس، بیروت، دارصادر، د.ت. ابن الدیامیطی، انتقاء، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد لإبن النجار، محفوظ بدارالکتب المصریة تحت رقم 296، د.ت. ابن الکثیر، البدایة والنهایة فی التاریخ، مصر، مطبعة السعادة، 1932. الأرجانی، أحمد بن محمد ، دیوان، تحقیق محمد قاسم مصطفی، بغداد، وزارة الثقافة، 1979. الإصفهانی، عمادالدین ، خریدة القصر و جریدة العصر، (القسم العراقی ج1و2)، تحقیق محمد بهجة الأثری، مطبعة المجمع العلمی العراقی، 1964. پورنامداریان، تقی، سفر در مه، تهران، نگاه،1381. تفتازانی، سعدالدین، مختصر المعانی، قم، منشورات دارالفکر، 1411. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، المطول، و بهامشه حاشیة السید میرشریف، قم، مکتبة الداوری، 1416. حموی، یاقوت، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، 1955. الحنبلی، ابن العماد ، شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، القاهرة، مکتبة القدسی، 1931. الخفاجی، الشهاب، ریحانة الألبا، تحقیق عبدالفتاح محمد الحلو، مطبعة عیسی البابی الحلبی، 1967. السبکی، شیخ بهاءالدین، عروس الأفراح فی شرح تلخیص المفتاح، تحقیق عبدالحمید هنداوی، بیروت، المکتبة العصریة، 2003. السبکی، تاجالدین، طبقات الشافعیة الکبری، تحقیق محمد الحلو وزمیله، مطبعة عیسی البابی، 1964. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الأنساب، بغداد، مرجلیوث، د.ت. شکیب، محمود و مقدیمی، یعقوب، «بررسی تطبیقی اسب در اشعار امرؤالقیس و منوچهری دامغانی»، بهارستان سخن، دورة 7، ش 17، صص 180 – 157، 1390. الشیبانیّ التبریزی، یحیى بن علی بن محمد أبو زکریا، شرح القصائِد العشر، عنیت بتصحیحها وضبطها والتعلیق علیها للمرة الثانیة، إدارة الطباعة المنیریة،1352. الصفدی، صلاحالدین ، الوافی بالوفیات، التحقیق أحمد الأرناؤوط وترکی مصطفى، بیروت، دار إحیاء التراث، 1420. الطاهر، علیجواد، الشعر العربی فی العراق وبلاد العجم فی العصر السلجوقی: من أواسط المئة الخامسة إلى أواسط المئة السادسة، بغداد، مطبعة المعارف، 1958. العباسی، عبدالرحیم بن عبدالرحمن بن أحمد، أبوالفتح، معاهد التنصیص على شواهد التلخیص، التحقیق محمد محییالدین عبدالحمید، بیروت، عالم الکتب، د.ت. قنوات، عبدالرحیم، «قاضی ناصح الدین ارجانی»، مطالعات اسلامی، ش 45 و 46، صص 298 - 287، 1378. کریستین سن، ایران در زمان ساسانیان، ترجمة رشید یاسمی، تهران، امیرکبیر، 1371. مصطفی، محمد قاسم، «منزلة الأرّجانی الأدبیّة»، التربیة و العلم، العدد 4، صص 36- 9، 1981. نعمتی، نورالدین، «زندگی و زمانة قاضی ناصحالدین الارّجانی؛ بلاغی فراموششده»، سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب) دانشگاه تهران، سال پنجم، ش 4، صص 395 – 385، 1391. الهاشمی، السیّد أحمد، جواهر البلاغة فی المعانی والبیان والبدیع، ضبط وتدقیق وتوثیق د. یوسف الصمیلی، بیروت، المکتبة العصریة، 1999. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 622 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 554 |