پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,144,430 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,906,007 |
بررسی عقد "قرض" به‌عنوان یک قرارداد سودآور در بانکداری اسلامی | ||
| فصلنامه تحقیقات اقتصادی | ||
| مقاله 9، دوره 54، شماره 2 - شماره پیاپی 127، تیر 1398، صفحه 415-485 اصل مقاله (828.9 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jte.2019.71340 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی ناجی* | ||
| گروه اقتصاد نظری، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| از آن جایی که اصلیترین انگیزه بانک به‌عنوان یک بنگاه اقتصادی کسب سود است، حرمت مطالبه سود در قرارداد قرض عملا این قرارداد را در بانکداری اسلامی به حاشیه رانده و موجب شده در این نوع بانکداری، برخلاف بانکداری متعارف، سایر عقود جایگزین عقد قرض شوند. هرچند به‌کارگیری قرارداد قرض در معاملات اسلامی با محدودیتهای جدی روبهرو است، این قرارداد، خصوصاً در زمینه بانکداری، دارای مزایای حقوقی و اقتصادی چشمگیری نسبت به سایر عقود است که نمیتوان نقش آنها را در بهبود سیستم بانکداری بدون ربا نادیده گرفت. پرسش اصلی این پژوهش آن است که آیا در یک نظام بانکداری بدون ربا، استفاده از عقد قرض در معاملات سودآور بانکی امکانپذیر است؟ این مقاله به روش توصیفی و تحلیل محتوا در پی اثبات این فرضیه است که عقد قرض این قابلیت را دارد که مانند سایر عقود اسلامی در یک نظام بانکی بدون ربا، و در یک چارچوب سودآور برای بانک به‌کار گرفته شود. این پژوهش با بررسی ویژگی‌های عقد قرض و ضرورت تفکیک مفهوم عام "قرض" در شریعت اسلامی از مفهوم خاص "قرضالحسنه"؛ با برشمردن مزایای این عقد، مکانیزمی پیشنهاد میکند که براساس آن قرارداد قرض در بستری سودآور و غیرربوی در یک نظام بانکی قابل استفاده است. طبقه‌بندی JEL:E00, E02, E4, E5 | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بانکداری بدون ربا؛ قرارداد قرض؛ نرخ بهره | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reconsideration of "Qardh" as a Profitable Contract in Islamic Banking | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mehdi Naji | ||
| Faculty of Economics, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| As the main incentive of a bank, as an economic agent, is gaining profit, the prohibition of lender asking borrower any bonus out of Qardh in Islamic Shari'ah have marginalized this type of contract in Islamic banking system and, in contrary to conventional banking system, let other types of Islamic contracts be replaced. Although Qardh contracts face serious limitations in Islamic transactions, compared with other types of contracts used in banking systems, this type of contract have significant economic and juridical advantages, which should not be ignored. The major question in this study is whether utilizing profitable Qardh in a Riba-free banking system possible. Based on an analytical-descriptive approach, this paper tries to evaluate the possibility of utilizing a profitable framework in which Qardh, like other Islamic contracts, can be used in a Riba-free banking system. Having studied the characteristics of Qardh contracts, and the necessity of distinguishing the general concept of "Qardh" from special concept of "Qardh Hassan" in Islamic Shari'ah, this study points out some advantages of this type of contract and introduces a mechanism in which a profitable Qardh has been utilized in a Riba-free banking environment. JEL Classification: E00, E02, E4, E5 | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Riba-free banking system, Qardh, interest rate | ||
| مراجع | ||
|
بهمنی، محمود (1374). بررسی عقد مضاربه و عملکرد آن در بانکهای تجاری کشور؛ برگرفته از پایاننامه کارشناسی ارشد نویسنده توتونچیان، ایرج (1389). پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایهداری؛ تهران: تهران. حرّ عاملی، محمد بن حسن (1403ق). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت: داراحیاء اتراث العربی، چاپ پنجم. حشمتی مولایی، حسین (1388). تأثیر عملکرد صندوقهای قرضالحسنه بر توسعه مالی، پژوهشنامه اقتصادی ش 6. حلی، حسن بن یوسف (1421ق). تذکره الفقهاء؛ قم: مؤسسه آلالبیت (ع). عربمازار، عباس و کیقبادی، سعید (1385). جایگاه قرضالحسنه در نظام بانکی ایران، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش6. عزتی، مرتضی (1386). عوامل مؤثر بر به‌کارگیری پول برای کسب سود یا اعطای قرضالحسنه، دین و اقتصاد، ش 3 و 4. محققنیا، محمد جواد (1389). بررسی جایگاه قرضالحسنه در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران، معرفت اقتصادی، ش1. موسوی خمینی، روحالله (1421ق). کتاب البیع؛ قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره). موسویان، سید عباس (1383). ارزیابی سپردههای بانکی و پیشنهاد سپردههای جدید، اقتصاد اسلامی، س4. موسویان، سید عباس (1385). الگوی جدید بانکداری بدون ربا؛ اقتصاد اسلامی، س6. موسویان، سید عباس و میسمی، حسین (1394). بانکداری اسلامی: مبانی نظری-تجارب عملی، ج1، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی. موسویان، سید عباس، راهنشین، علی (1393). حسابهای قرضالحسنه اختصاصی: راهکاری بهینه برای هدایت و مدیریت منابع قرضالحسنه در نظام بانکداری اسلامی، معرفت اقتصاد اسلامی، ج6، ش1. Iqbal, Z., & Shafiq, Bushra. (2015). Islamic Finance and the role of Qard-al-Hassan (Benevolent Loans) in Enhancing Inclusion: A Case Study of Akhuwat, ACRN Oxford Journal of Finance and Risk Perspectives, Special Issue of Social and Sustainable Finance, Vol. 4, Issue 4. Mirakhor, Abbas (1989). Islamic Banking: Experience in the Islamic Republic of Iran and Pakistan, IMF Working Paper | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 798 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,148 |
||