تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,005 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,494,274 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,755,066 |
واکنش خشکسالی هیدرولوژیک در جریان تنظیمی رودخانه تحت تأثیر احداث سد در استان اردبیل | ||
فیزیک زمین و فضا | ||
مقاله 15، دوره 45، شماره 2، مرداد 1398، صفحه 473-486 اصل مقاله (740.81 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jesphys.2019.272671.1007078 | ||
نویسندگان | ||
حامد امینی1؛ اباذر اسمعلی عوری* 2؛ رئوف مصطفیزاده3؛ معراج شرری3؛ محسن ذبیحی4 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
2دانشیار، گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
3استادیار، گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
4دانشجوی دکتری، گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
جریان رودخانهای یکی از مهمترین منابع آبی است که برای مصارف مختلف حائز اهمیت بوده و روند تغییرات آن در مدیریت منابع آب ضروری است و از طرفی، جریان رودخانهای توسط سدها، انحرافات، جریانهای برگشتی و توسعه شهری تحت تأثیر قرار گرفته و منجر به مسائل مختلفی از جمله وقوع خشکسالی، کاهش آبدهی و مسائل زیستمحیطی میشود. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی اثر احدات سد یامچی و سد سبلان بر تغییرات رژیم جریان و خشکسالی رودخانههای پاییندست آنها میباشد. در مطالعه حاضر با استفاده از حد آستانه فصلی مشخصات خشکسالی ایستگاه بالادست و پاییندست هر یک از سدها ارزیابی و سپس شدتهای خشکسالی در تداومهای مختلف در نرمافزار Easy Fit با دوره بازگشتهای متفاوت محاسبه شد. با استفاده از نمودارهای شدت خشکسالی در دوره بازگشتهای متفاوت و نمودارهای SDF و نمودار درصد تغییرات دبی جریان در ایستگاههای بالادست و پاییندست سدهای مذکور، اثر احداث این سدها بررسی شد. با توجه به نتایج تحقیق، میتوان نتیجه گرفت که احداث سد یامچی باعث کاهش رژیم جریان در پاییندست شده و افزایش وقوع رخدادهای خشکسالی هیدرولوژیک را سبب شده است درحالیکه سد سبلان باعت تعدیل و تنظیم رژیم جریان در پاییندست شده و از شدت خشکسالیهای هیدرولوژیک، کاسته و نقش بیشتری در تنظیم جریان داشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
شدت خشکسالی؛ نمودارهای SDF؛ حد آستانه؛ تنظیم جریان؛ سد یامچی؛ سد سبلان | ||
مراجع | ||
آذرنگ، ف.، تلوری، ع.ر.، صدقی، ح. و شفاعی بجستان، م.، 1396، اثرات احداث سدهای بزرگ بر شرایط جریان و پارامترهای هیدرولیکی رودخانه (مطالعه موردی: رودخانه کرخه پاییندست سد مخزنی)، نشریه آب و خاک، 31، 1، 27-11. باقری، ر. و محمدی، ص.، 1391، بررسی تغییرات مکانی خشکسالی با استفاده از زمین آمار در استان کرمان در یک دوره آماری سی ساله (1379-1349)، تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 19، 2، 283-296. بایزیدی، م. و ثقفیان، ب.، 1390، تجزیه و تحلیل منطقهای خشکسالی جریان رودخانهای در مناطق جنوب غرب کشور، علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، 5، 14، 52-37. پیرستانی، م. و شفقتی، م.، 1388، بررسی اثرات زیست محیطی احداث سد، جغرافیای انسانی، 1،3، 50-39. خروشی، س.، مصطفیزاده، ر.، اسمعلی عوری، ا. و رئوف، م.، 1396، ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی شاخص سلامت هیدرولوژیک رودخانه در حوضههای آبخیز استان اردبیل، اکوهیدرولوژی، 4، 2، 379-393. رنجبر، م. و امینی، ت.، 1393، ارزیابی اثرسدها بر منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی سد سلمان فارسی-استان فارس)، جغرافیا،12،40، 206-187. سالمی، ح. و راست، ه.، 1383، سیمای کلی هیدرولوژی حوضه آبخیر زایندهرود، آب و فاضلاب، 15، 2، 13-2. سلاجقه، ع.، مصباحزاده، ط.، سلیمانی ساردو، ف. و علیپور، ن.، 1396. ارزیابی خشکسالی هیدرولوژیک با استفاده از روش حد آستانه (مطالعه موردی حوزه سد کرج)، علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، 11، 39، 100-89. سیفی زاده، م.، عمادی، ع. و فضلاولی، ر.، 1392، تغییرات مورفولوژی رودخانه پلرود در پاییندست سد، قبل و بعد از احداث سد در مقیاس کوتاه مدت، مهندسی آبیاری و آب، 12،3، 70-60. شاعری کریمی، س.، یاری پیلمبرایی، ا. و یاسی، م.، ۱۳۹۰، بررسی تأثیر سدها بر تغییر رژیم جریان رودخانه با تمرکز بر جریان زیستمحیطی، چهارمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر. عراقی نژاد، ش. و کارآموز، م.، 1393، هیدرولوژی پیشرفته، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، چاپ اول، 468 ص. قاسم نژاد، م.، شایان، س. و یمانی، م.، 1392، اثرات احداث سد مخزنی گیلان غرب بر مورفولوژی بستر رود گیلان غرب محدوده بالادست و مخزن سد، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی، 2، 1، 132-113. کریمی جشنی، ا. و چمانچی، م.، 1386، مقایسه اثرات مخرب زیست محیطی سدها با کاربرد ماتریس وتن و رائو، اولین کارگاه تخصصی سد و محیط زیست، تهران، مرکز مدیریت بهسازی و بهرهوری تاسیسات و ابنیه آبی ایران. کریمی، م.، شاهدی، ک. و بایزیدی، م.، 1394، تحلیل خشکسالی هیدرولوژیکی با روش حد آستانه ثابت (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کرخه)، پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، 6، 11، 72-59. محمدیراد، ل.، 1397، مقایسه تغییرات شاخصهای هیدرولوژیک جریان رودخانهای در اثر احداث سد (مطالعه موردی: سد یامچی و سد سبلان استان اردبیل)، پایاننامه کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی و برنامهریزی محیطی، دانشگاه محقق اردبیلی. محمدی، ز.، 1392، بررسی خشکسالی هیدرولوژیکی با شاخص SWSI (مطالعه موردی: حوضهآبخیز سد زایندهرود)، پایاننامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه اصفهان. مهری، س.، مصطفیزاده، ر.، اسمعلی عوری، ا. و قربانی، 1.، 1396، تغییرات زمانی و مکانی جریان پایه در رودخانههای استان اردبیل، فیزیک زمین و فضا، 43، 3، 634-623. یوسفی، ی.، رورده، ه. و رضوی، س.م.، 1390، تغییرپذیری زمانی و مکانی جریان رودهای استان مازندران، جغرافیا و آمایش سرزمین، 1، 2، 88-75. Delpla, I., Jung, A. V., Baures, E., Clement, M. and Thomas, O., 2009, Impacts of climate change on surface water quality in relation to drinking water production, Environmental International, 35 (8), 1225-1233. Dongan, Li., Di, L., Jianshi, Zh., Hui, Lu. and Yang, H., 2017, Observed changes in flow regimes in the Mekong River basin, Journal of Hydrology, 551, 217-232. Halwatura, D., Lechner, A. M. and Arnold, S., 2015, Drought severity–duration–frequency curves: a foundation for risk assessment and planning tool for ecosystem establishment in post-mining landscapes, Hydrology and Earth system Sciences, 19, 1069 - 1091 Khedun, C. P., Chowdhary, H., Giardino, J. R., Mishra. and Singh, V. P., 2011, Analysis of Drought Severity and Duration Based on Runoff Derived from the Noah Land Surface Model, Symposium on Data- Driven Approaches to Droughts. 42p. Lopez-Moreno, J. I., Vicente-Serrano, S. M., Begueria, S., Garcia-Ruiz, J. M., Portela, M. M. and Almeida, A. B., 2009, Dam effects on droughts magnitude and duration in a transboundary basin: The Lower River Tagus, Spain and Portugal, Water Resources Research, 45: 1-13. Mehta, R., Sharad, K., Jain, R. and Kumar, D. S. G., 2012, Hydrological impacts of Dams: A Review, National Institute of Hydrology, Roorkee, IJWREM, 3 (1), 75-97. Mishra, A. K. and Singh, V. P., 2010, A review of drought concepts, Journal of Hydrology, 391, 202-216. Mix, K., W. Groeger, A. and L.Lopes, V., 2016, Impacts of dam construction on streamflows during drought periods in the Upper Colorado River Basin, Texas, Lakes and reservoirs, 21: 329-337. Rangecroft, S., Van Loon, A., Maureira, H., Verbist, K. and Hannah D. M., 2016, Multi-method assessment of reservoir effects on hydrological droughts in an arid region, Earth System Dynamics, 57:1-32. Salmi, T., Maatta, A., Anttila, P., Ruoho-Airola, T. and Amnell, T., 2002. Detecting trends of annual values of atmospheric pollutants by the Mann-Kendall test and Sen,s slope estimates the excel template application MAKESENS, Finnish Meteorological Institute, 31, 1-35. Sarailidis, G., Vasilides, L. and Loukas., 2015, The quantification of threshold level method on lows studies, Proceedings of the 14th International Conference on Environmental Science and Technology Rhodes, Greece, 1-5 p. Tallaksen, L. M. 2000, Streamflow drought frequency analysis, In: Drought and Drought Mitigation in Europe (Ed. by Vogt, J. V. and F. Somma), Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, The Netherlands, 103-117. Van Loon, A. F. and Laaha, G., 2015, Hydrological drought severity explained by climate and Catchment Characteristics, Journal of Hydrology, 526: 3–14. Zuoi, Q. And Liang., 2015, Shikui Effects of dams on river flow regime based on IHA/RVA, Remote Sensing and GIS for Hydrology and Water Resources (IAHS Publ. 368). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,609 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,077 |