تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,122,727 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,230,892 |
پیوندِ بلاغت و ابعاد «وصف» در شعر هشت شاعر کودک | ||
ادب فارسی | ||
مقاله 6، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 22، اسفند 1397، صفحه 103-119 اصل مقاله (481.03 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2019.275358.1365 | ||
نویسندگان | ||
عباس باقی نژاد* 1؛ اصغر باباسالار2 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
وصف و بیان توصیفی بهعنوان شگردی بلاغی و عنصری زیباشناختی در شعر کودک کاربرد دارد و اشکال و گونههای آن، مورداستفادۀ شاعرانِ کودک قرارّمیگیرد. شاعران کودک با بهرهگیری خلّاقانه از ظرفیّت و امکانات این شیوۀ بیان، ضمن تقویّت وجه بلاغی و هنری کار خویش، دستیابی به اهداف اصلی شعر کودک، یعنی توسعۀ نگاه کودکان به محیط، رشد ذهنی و شخصیّتی، تقویّت قوۀ تخیّل، تلطیف عواطف و تعمیق اندیشههای کودکان را بر خود تسهیل میکنند. در این مقاله، ابتدا اهمیّت، کارکرد و قابلیّتهای وصفِ شاعرانه و اهمیّت بلاغی آن در شعر کودک، همچنین چگونگی تأثیر آن بر مخاطبان کودک تشریح شده است. سپس اشکال و گونههایی از وصف و بیان وصفی که در آثار هشت شاعر مطرح کودک و نوجوان، کاربرد و بسامد دارد، تحت عناوین «وصف ذهنی»، «وصف عینی»، «وصف تصویری» و «وصف روایی» همراه با شواهد هرکدام بررسی و تحلیل شده است.بهعلاوه، ضمن بررسی و تحلیلها، میزان و کیفیّت تأثیرگذاری هریک از این گونهها بر مخاطبان کودک ارزیابی شده است. خاستگاه وصف عینی، مشاهدۀ دقیق و بیواسطه و هدف از آن، بازنمایی وجه مادی و عینی پدیدهها بیان شده، از «وصف ذهنی» بهعنوان نتیجۀ استفادۀ شاعر از امور عینی برای بیان ذهنیّات، عواطف و افکار خویش سخن رفته، «وصف تصویری» توصیفی مبتنی بر تخیّل با اعتبار زیباشناختی بارز تعریف شده و نهایتاً، «وصف روایی» گونهای از وصف معرّفی شده است که شاکلۀ آن، روایاتی شاعرانه و تمثیلی است که مبتنی بر انسانانگاری شکل میگیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
شاعران کودک؛ شعر کودک؛ مخاطبِ کودک؛ بلاغت؛ وصف | ||
مراجع | ||
ابراهیمی (شاهد)، جعفر و همکاران (1371)، برگزیدۀ شعر برای کودکان، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. (1372)، آب، مثل سلام!، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. (1374 الف)، بوی گنجشک، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. (1374ب)، بوی کال یاس، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. (1374ج)، مثل یاس، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. ایرانی، ناصر (1364)، داستان؛ تعاریف، ابزارها و عناصر، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. بارتو، آگینا (1356)، شعر برای کودکان، ترجمۀ اردشیر نیکپور، تهران، شورای کتاب کودک. بینیاز، فتحالله (1392)، درآمدی بر داستاننویسی و روایتشناسی، چاپ سوم، تهران، افراز. پوروهاب، محمود و همکاران (1374)، حرفهای ناتمام، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. حصارکی، محمّدرضا و سیّده شبنم لاجوردیزاده (1396)، «ابزارهای بلاغی و دستوری توصیف در غزل فارسی»، مطالعات و زبان و ادبیّات غنایی، ش 24، 25-36. رازانی، بهمن (1356)، پژوهشی اجمالی در زمینۀ ادبیّات کودکان، تهران، شرق. رحماندوست، مصطفی (1370)، چشمۀ نور، چاپ دوم، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. سلاجقه، پروین (1387)، از این باغ شرقی، نظریّههای نقد شعر کودک، چاپ دوم، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. شاملو، اکبر، غلامرضا سالمیان و نسرین خانی (1395)، «نگاهی به وصفهای خاقانی بر پایة نظریة تقابل دوگانه»، زبان و ادب فارسی، دورة 69، ش 233، 123-139. شریفنسب، مریم (1381)، «زبان و تصویرآفرینی در شعر کودک و نوجوان»، ادبیّات کودک و نوجوان، ش 3، 78-90. شعباننژاد، افسانه (1374الف)، بابا و باران، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. (1374ب)، شیشۀ آواز، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. شعبانی، اسدالله (1374ج) ، «شکل و ساختار در شعر کودک»، پژوهشنامۀ ادبیّات کودک و نوجوان، سال اوّل، ش دوم. 22- 27. شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1370)، صور خیال در شعر فارسی، چاپ چهارم، تهران، آگاه. صادقزاده، محمود و مریم زارع بیدکی (1393)، «بررسی اصلیترین ویژگیهای زبانی و تصویرآفرینی در اشعار رحماندوست»، مطالعات ادبیّات کودک، سال پنجم، ش 2، 1-32. عقدایی، تورج (1394)، «بلاغت وصف در داستان سیاوش»، زیباییشناسی ادبی، دورة 6، ش 25، 9-44. فتوحی، محمود (1386)، بلاغت تصویر، تهران، سخن. کاظمخانلو، ناصر، حسین آریان و نسرین بیرانوند (1394)، «زیباییشناسی آثار ناصر کشاورز»، زیباییشناسی ادبی، سال هفتم، ش 25، 189-217. کشاورز، ناصر و همکاران (1368)، چکهچکه اشک، تهران، کتابهای قاصدک. (1371الف)، باغ رنگارنگ، آواز قشنگ، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. ـــــــــــــ (1373)، چکّهای آواز تکهای مهتاب، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. کنان، شلومیت ریمون (1387)، روایت داستانی؛ بوطیقای معاصر، ترجمۀ ابولفضل حرّی، تهران، نیلوفر. کیانوش، محمود (1370)، باغ ستارهها، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. (1374)، شعر کودک در ایران، چاپ دوم، تهران، آگاه. مدنی، داوود و محمّد خسروشکیب (1388)، «نشانهشناسی زبان در شعر کودک»، زبان و ادبیّات فارسی، ش 23، 101-114. مزینانی، محمّدکاظم (1368)، آب یعنی ماهی، تهران، نهاد هنر و ادبیّات. (1374)، تنها انار خندید، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. نیکخواه، مظاهر و نفیسه نیکخواه (1391)، «بازتاب تشبیه در شعر کودک»، نقد ادبی و سبکشناسی، ش 7، 141-157 نیمایوشیج (1357)، حرفهای همسایه، چاپ چهارم، تهران، دنیا. یمینیشریف، عباس (1372)، «شعر کودکان و نوجوانان»، هفده مقاله دربارۀ ادبیّات کودکان، تنظیم معصومه سهراب (مافی)، تهران، شورای کتاب کودک، 152-169. یونسی، ابراهیم (1392)، هنر داستاننویسی، چاپ یازدهم، تهران، نگاه. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 818 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 771 |