سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,623
تعداد مقالات71,544
تعداد مشاهده مقاله126,894,844
تعداد دریافت فایل اصل مقاله99,941,931
دانش‌مهر, حسین, احمد رش, رشید, کریمی, علیرضا. (1398). درک معنایی نخبگان و ذی‌مدخلان محلی از طرح انتقال آب رودخانه زاب به دریاچة ارومیه؛ ارائة مدل داده‌بنیاد. , 8(1), 1-32. doi: 10.22059/jisr.2019.260880.707
حسین دانش‌مهر; رشید احمد رش; علیرضا کریمی. "درک معنایی نخبگان و ذی‌مدخلان محلی از طرح انتقال آب رودخانه زاب به دریاچة ارومیه؛ ارائة مدل داده‌بنیاد". , 8, 1, 1398, 1-32. doi: 10.22059/jisr.2019.260880.707
دانش‌مهر, حسین, احمد رش, رشید, کریمی, علیرضا. (1398). 'درک معنایی نخبگان و ذی‌مدخلان محلی از طرح انتقال آب رودخانه زاب به دریاچة ارومیه؛ ارائة مدل داده‌بنیاد', , 8(1), pp. 1-32. doi: 10.22059/jisr.2019.260880.707
دانش‌مهر, حسین, احمد رش, رشید, کریمی, علیرضا. درک معنایی نخبگان و ذی‌مدخلان محلی از طرح انتقال آب رودخانه زاب به دریاچة ارومیه؛ ارائة مدل داده‌بنیاد. , 1398; 8(1): 1-32. doi: 10.22059/jisr.2019.260880.707

درک معنایی نخبگان و ذی‌مدخلان محلی از طرح انتقال آب رودخانه زاب به دریاچة ارومیه؛ ارائة مدل داده‌بنیاد

مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
مقاله 2، دوره 8، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 1-32    اصل مقاله (990.87 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2019.260880.707
نویسندگان
حسین دانش‌مهر* 1؛ رشید احمد رش2؛ علیرضا کریمی3
1استادیار جامعه‌شناسی، دانشگاه کردستان
2استادیار جامعه‌شناسی، دانشگاه فرهنگیان کردستان
3استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه خوارزمی
چکیده
پژوهش کیفی حاضر به‌کمک نظریة زمینه‌ای انجام شده و در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که ذی‌نفعان و ذی‌ربطان حوضة مبدأ انتقال آب (رودخانة زاب) چگونه پدیدة انتقال آب به دریاچة ارومیه را درک و تفسیر می‌کنند و از دیدگاه آنان، شرایط، تعاملات و پیامدهای این وضعیت چگونه بازنمایی می‌شود. گردآوری و تحلیل داده‌ها با استفاده از تکنیک‌های مصاحبة عمیق (22 مصاحبه) و بحث گروهی (8 بحث) به‌کمک نمونه‌گیری هدفمند صورت گرفت. نتایج به‌دست‌آمده نیز در قالب 90 مفهوم اولیه، 13 مفهوم محوری و یک مقولة هسته‌ای طبقه‌بندی شد. مقوله‌های محوری عبارت‌اند از: دگرگونی وضعیت معیشت مردم در مبدأ، افزایش حساسیت‌های قومیتی، رونق کشاورزی در زمین‌های مسیر انتقال آب، خسارات جبران‌ناپذیر به کشاورزی، مشکلات زیستی و روستازدگی در مبدأ، خشک‌شدن دریاچة ارومیه، تهدیدات سلامتی، تغییر الگوی کشت، دید امنیتی به پدیدة انتقال آب، تغییر قیمت زمین، واگرایی اقوام، نگاهی میانجی‌گرایانه در انتقال، راهبرد زیست‌محیطی، تشدید فقر در مبدأ و هزینه‌بربودن فرایند انتقال. هستة مرکزی که دیگر مقوله‌ها حول آن شکل گرفته و مدل نظری بر پایة آن سامان ‌یافته است، از مخاطرات و پیامدهای انتقال آب محسوب می‌شود که در قالب خط سیر مطالعه تفسیر شده است. براساس یافته‌های پژوهش، ساکنان منطقة مدنظر به پدیدة انتقال آب میان‌حوضه‌ای حساس هستند و آب را کالایی سیاسی تلقی می‌کنند که ممکن است به منشأ مناقشات جدی در منطقه تبدیل شود. به‌نظر می‌رسد مسئلة انتقال آب بیش از آنکه تکنیک به‌شمار بیاید، حامل مسائل اجتماعی و فرهنگی است. در این میان، غفلت و بی‌توجهی به این مسئله، ضمن اینکه سرمایه‌گذاری‌های سنگین را با خطر مواجه می‌کند، تبعات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی را به‌دنبال خواهد داشت. براساس یافته‌های پژوهش، انتقال آب مازاد در حوضة زاب و شهرهای سردشت و پیرانشهر، گزینة مطلوب و پایداری در شرایط اجتماعی و فرهنگی فعلی است. در مرحلة اول، از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود کشاورزی و صنعتی منطقه استفاده می‌شود. در مرحلة بعد نیز توسعة نامتوازن و بدقواره میان‌منطقه‌ای کاهش می‌یابد. در این صورت ضمن پایداری بهره‌برداری، مخاطرات ذکرشده نیز کم‌رنگ می‌شود.
کلیدواژه‌ها
انتقال آب؛ توسعة پایدار محلی؛ دریاچة ارومیه؛ رودخانة زاب؛ مخاطرات اجتماعی؛ نظریة زمینه‌ای
مراجع
  • ازکیا، مصطفی؛ ایمانی جاجرمی، حسین و فرضی‌زاده میاندهی، زهرا (1384)، روش‌های کاربردی تحقیق: کاربرد نظریة بنیانی، تهران: انتشارات کیهان.
  • حافظی‌زاده، سولماز؛ هاشمی، غلامرضا و الماس‌پور، فرهاد (1387)، «انتقال آب حوضه‌ای و چالش‌های پیش روی آن»، سومین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، تبریز: دانشگاه تبریز.
  • حریری، نجلا (1385)، اصول و روش‌های پژوهش کیفی، تهران: نشر دانشگاه آزاد اسلامی.
  • حلبیان، امیرحسین و شبانکاری، مهران (1389)، «مدیریت منابع آب در ایران (مطالعة موردی: چالش‌های انتقال آب از بهشت‌آباد به زاینده‌رود)»، چهارمین کنگرة بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
  • ذکایی، محمدسعید (1381)، «روایت، روایتگری و تحلیل‌های شرح‌حال‌انگارانه»، پژوهشنامة علوم انسانی و اجتماعی، ویژه‌نامة پژوهش‌های اجتماعی، شمارة 1: 69-98.
  • سلطانی، ناصر؛ موسوی، میرنجف و احمد اقبال، گلاویژ (1395)، «ارزیابی پیامدهای احتمالی انتقال آب حوضة زاب به دریاچة ارومیه»، مجلة جغرافیا و پایداری محیط، شمارة 19: 35-51.
  • شلوالد، لیدا؛ کلی، وندر و ریخرکرگ، لیندا (1396)، مدیریت پایدار آب در یک بستر فرهنگی، ترجمة صادق صالحی و لیلا کریمی، زیر چاپ.
  • فلیک، اووه (1391)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی، چاپ پنجم.
  • قدرت‌نما، قهرمان (1389)، «انتقال حوضه به حوضة آب معیارها و سیاست‌ها»، سمینار انتقال بین‌حوضه‌ای آّب و نقش آن در توسعة پایدار کشور، دانشگاه صنعت آب و برق، تهران.
  • قنوانی، عزت‌اله؛ خضری، سعید و طالب‌پور، داود (1394)،«ارزیابی اثرات آب بین‌حوضه‌ای بر مخازن آب زیرزمینی و نشست زمین (مطالعة موردی؛ انتقال آب رودخانة زاب به دریاچة ارومیه)»، مجلة پژوهش ژئومورفولوژی کمی، شمارة 2: 65-88.
  • مرکز پژوهش‌های مجلس (1396)، «بررسی بحران آب و پیامدهای آن در کشور»، معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی، دفتر مطالعات زیربنایی.
  • مجلة سبزینه (1395)، ویژه‌نامة آب و منابع طبیعی، سال اول، شمارة 66.
  • محمدولی سامانی، جلال (1384)، «مدیریت منابع آب و توسعة پایدار»، معاونت پژوهشی مجلس شورای اسلامی (دفتر مطالعات زیربنایی): 1-35.
  • محمدپور، احمد (1389)، ضد روش: منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
  • محمدپور، احمد (1392)، فراروش: بنیان‌های فلسفی و عملی روش تحقیق تلفیقی در علوم رفتاری، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
  • محمدی، علی‌اکبر و علیپور، حسن (1396)، «عوامل مؤثر بر توسعة سامانه‌های نوین آبیاری از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی استان‌های تهران و البرز»، نشریة پژوهش آب در کشاورزی، جلد 31، شمارة 3: 455-468.
  • مرکز پژوهش‌های مجلس (1396)، «گزارش مسئله و وضعیت بحران آبی در ایران»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران.
    •  African Development Bank, (2001), “Handbook on Stakeholder Consultation and Participation in adb Operations”, Oesu.
    • Alasutari, P. (1996),“Researching Culture: Qualitative Method and Cultural Studies”, London: Sage.
    • Bergkamp, G. et al. (2010), “Water and Development in the Urban Setting”, Nternational Water Institute (Siwi).
    • ­Cox, W. E. (2005), “Determining When Interbasin Water Transfer Justifiedm”, Criteria for Evaluation.
    • Denzin, N., and Lincoln, Y. (2005), “The Sage Handbook of Qualitative Research”, Third Edition, Sage Publication.
    • ­Neuman, L. (2006b), “Social Research Methods: Quantitative and Qualitative Approaches”, Third Edition, London: Allayn and Bacon.
    • Ritchie, J., and Lewis, J. (2005), “Qualitative Research Practice: A Guide for Social Science Students and Researchers”, London: Sage Publication
    • Shiklomanov, I. A. (2000), “Appraisal and Assessment of World Water Resources”, Water International, Vol. 25, No. 1: 11-32.
    • Unesco. (2008), “Interbasin Water Transfer”, International Hydrological Programme, No, 28: 124-27
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 880
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 686





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب