تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,507,429 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,771,138 |
ملاحظاتی در باب تاریخنویسی شاهزادههای قاجاری (مطالعه موردی تاریخنویسی محمودمیرزا) | ||
پژوهش در تاریخ | ||
مقاله 1، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 16، شهریور 1394، صفحه 11-62 اصل مقاله (418.87 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
مریم عزیزیان | ||
دانشآموخته دکتری تاریخ اسلام از دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
تاریخنویسی ایران در عصر قاجار، حوزهای است که به رغم اهمیت آن، تا کنون مورد پژوهشهای شایسته و همه جانبهای قرار نگرفته است. این خلأ به ویژه در مورد تاریخنویسی شاهزادگان قاجاری بیشتر دیده میشود. محمود میرزا یکی از این شاهزادگان قاجاری بود که چندین متن تاریخی را به رشته تحریر درآورد. این مقاله قصد دارد علاوه بر شناخت ویژگیهای تاریخنویسی او در زمینه تکنیک(نقشه) تألیف و هدف تالیفِ دو کتاب تاریخ صاحبقرانی و اخبار محمدی، جایگاه او را در میان تاریخ نویسان دوره نخست قاجاریه و شاهزادگان قاجاری بشناسد. روش این پژوهش بر اساس واکاوی، نحوه چینش و تنظیمِ گزارشهای تاریخیِ متون محمودمیرزا و نیز مقایسه دیباچهها و گزارشهای آن دو با متون تاریخی معاصر و چند متن از دیگر شاهزادگان قاجار است. نتیجه نشان داد محمودمیرزا در تنظیم دیباچهها، از دو کتاب احسن التواریخِ ساروی و مآثر سلطانیهی دنبلی به یک میزان الگوبرداری کرده است. قصد ظاهری و اولیهی محمود میرزا در هر دو متن، نگارش دو اثر تاریخی به سبک و شیوه سادهنویسی و به دور از مغلق نویسی است که چندان موفق نبود. هدف مهمتر وی، مشروعیتسازی برای خاندان قاجاریه و پادشاه وقت آن، فتحعلیشاه است که این امر به ویژه در واکنش نویسنده به شکست سنگین حکومت قاجار از دولت روسیه دیده میشود. با این وجود، شیوههای مشروعیتسازی در این دو متن، متفاوت از هم انجام شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخنویسی؛ قاجاریه؛ فتحعلیشاه؛ محمود میرزا؛ اخبار محمدی؛ تاریخ صاحبقرانی | ||
مراجع | ||
اعتضادالسلطنه، علیقلی میرزا، اکسیر التواریخ ، به اهتمام جمشید کیانفر، تهران، ویسمن، 1370 امامقلی، نسبنامه ایل قاجار، نسخه خطی، کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران، تلخیص ذبیح الله علیزاده اشکوری، تهران فردوس،1384 بهمن میرزا قاجار، تذکره محمد شاهی، نسخه خطی، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، به شماره 10ب ادبیات جلالی، نادره؛ "رسالات محمودمیرزا قاجار"، آینه میراث، ش 12، بهار80 خالندی، انور؛ "جستاری در نسخه خطی تذکره السلاطین محمود میرزا قاجار"؛ فصلنامه پیام بهارستان؛ سال 4؛ شماره 14؛ زمستان1390 خاوری شیرازی، میرزا فضل الله، تاریخ ذوالقرنین، تصحیح ناصرافشار فر، تهران، سازمان چاپ وا نتشارات وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی، 1380؛ 3جلد دیوان بیگی شیرازی، سید احمد، حدیقه الشعرا، به تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، زرین، 3 جلد ،1366 رستگارفسایی، منصور، انواع نثر فارسی، تهران، انتشارات سمت، زمستان 1380 زرگری نژاد، غلامحسین؛ "خاوری شیرازی و تثبیت مکتب تاریخ نویسی استرآبادی"، مجله تاریخ: ضمیمه مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی. سال دوم، شماره یکم، سال 1380 سالور، سیما، "تاریخنویسی شاهزادگان قاجاری، نمونهای از نسبنامه ایل قاجار، نمونهای از تاریخنویسی"؛ پیام بهارستان؛ دوره2؛ سال2؛ شماره7؛ بهار1389 صفت گل، منصور، "تحول و تکامل تاریخ نویسی عمومی در ایران عصر صفوی؛ با تاکید بر خلد برین(سالهای1165-1038هـ.ق)"، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دوره59؛ شماره188؛ سال 1387 قدیمی قیداری، عباس؛ تداوم و تحول تاریخنویسی در ایران عصر قاجار؛ تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام؛ 1393 کویین، شعله.ای، تاریخ نویسی در روزگار فرمانروایی شاه عباس صفوی، ترجمه منصور صفت گل، تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1387 لسان الملک سپهر، محمدتقی، ناسخ التواریخ (تاریخ قاجاریه)، به تصحیح وحواشی محمد باقر بهبودی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 4جلد، 1344 لسان الملک سپهر، محمدتقی، ناسخ التواریخ (تاریخ قاجاریه)، به اهتمام جمشید کیانفر، تهران، اساطیر، 1374 محمود میرزا قاجار، مقصودجهان، به تصحیح هارون وهومن، تهران، گوهر منظوم، 1384 محمود میزا قاجار، سفینه المحمود، تصحیح وتحشیه عبدالرسول خیامپور، تبریز، موسسه تاریخ وفرهنگ ایران، 1346 محمودمیرزا، اخبار محمدی، نسخه خطی، کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، نسخه شماره2، به شماره بازیابی:10578-5 محمودمیرزا، تاریخ صاحبقرانی، نسخه خطی،کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، شماره بازیابی2534ف محمودمیرزاقاجار، تذکره السلاطین، نسخه خطی، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران؛ شماره بازیابی 7415 میرزا مهدی خان استرآبادی؛ جهانگشای نادری؛ مصحح سید عبدا... انوار؛ تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛ 1377ش دنبلی، عبدالرزاق بیک؛ مآثر السلطانیه(تاریخ جنگهای ایران و روس) و ضمیمه تاریخ جنگهای دوره دوم از تاریخ ذوالقرنین؛ مصحح غلامحسین زرگرینژاد؛ تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛ 1377ش غفاری، ابوالحسن؛ گلشن مراد(تاریخ زندیه)؛ مصحح غلامرضا طباطبایی مجد؛ تهران: زرین؛ 1369 ساروی، محمد فتح الله بن محمد تقی، احسن التواریخ(اخبار محمدی)؛ به اهتمام غلامرضا مجد، تهران، امیر کبیر، 1371 جهانگیر میرزا؛ تاریخ نو(شامل حوادث دوره قاجاریه از سال1240 تا1267قمری)؛ به اهتمام عباس اقبال آشتیانی؛ تهران: کتابخانه علی اکبر علمی و شرکاء؛ شهریور 1327ش | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 319 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,058 |