تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,515,396 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,776,534 |
وضع آموزشی بانوان دربار صفوی بر اساس سفرنامهها و نگارهها | ||
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
مقاله 4، دوره 50، شماره 2، اسفند 1396، صفحه 233-256 اصل مقاله (888.89 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2019.249663.653861 | ||
نویسندگان | ||
سمیه کرمی1؛ فهیمه مخبردزفولی* 2؛ هادی عالم زاده3 | ||
1دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
3استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران | ||
چکیده | ||
وضع زنان حرمسرای شاهی در دورۀ صفوی از موضوعات مورد توجه سفرنامهنویسان اروپایی بوده است که بیشتر در قالب هیأتهای سیاسی و مذهبی به دربار ایران رفت و آمد داشتند. برخی از آنها، بانوان عصر صفوی، بهویژه بانوان حرمسرای شاهی را زنانی تنگنظر و تنپرور دانستهاند که قادر به انجام هیچ کار مهمی نبوده و صرفاً ابزار کامجویی مردان و انجام وظیفۀ فرزندآوری بودند. از نظر آنها، زنان محصور در دربار به هیچ نوع آموزش و کسب مهارت دسترسی نداشتند و اوقات مرارتبار خود را به بطالت میگذراندند؛ اما در گزارشهای برخی از مورخان عصر صفوی و سفرنامهنویسان اروپایی، به تلاش و تکاپوی بانوان حرمسرا برای کسب علوم و فنون عصر خویش و آموزشهای نظری و عملی آنها در حوزههای گوناگون علمی اشاره شده که بیانگرحضور زنانی فرهیخته و خیّر در دربار صفوی است؛ چنانکه برخی از نگارههای عصر صفوی نیز مؤیّد این دیدگاه است. در این مقاله با تکیه بر گزارشهای جهانگردان و تطبیق آنها با برخی از نگارههای عصر صفوی، به مقایسه بین دو دیدگاه پرداخته و وضع آموزشی بانوان حرمسرا بررسی شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
آموزش زنان؛ حرمسرا؛ دربار صفوی؛ سفرنامههای اروپایی؛ نگارهها | ||
مراجع | ||
انصاری، قدرتالله، موسوعه احکام الاطفال و ادلتها، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، 1369. اسکندر بیگ منشی، تاریخ عالمآرای عباسی، چاپ ایرج افشار، تهران: امیرکبیر، 1350. الیویه، گیوم آنتوان، سفرنامه الیویه، ترجمه محمدطاهرمیرزا، بهکوشش غلامرضا ورهرام، تهران: اطلاعات، 1371. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1403ق. بدلیسی، شرفالدین بن شمسالدین، شرفنامه: تاریخ مفصل کردستان، تهران: 1364. بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، تهران: علمی، 1363. تاورنیه، ژانباتیست. سفرنامه تاورنیه، ترجمه ابوتراب نوری، تصحیح حمید شیرانی، تهران: سنایی و تایید، 1369. تاجبخش، احمد، تاریخ صفویه، شیراز: نوید، 1372. تنکابنی، محمد، قصص العلماء، تهران: علمیه اسلامیه، 1364. حجازی، بنفشه، ضعیفه (بررسی جایگاه زن ایرانی در عصر صفوی)، تهران: قصیدهسرا، 1392. دلاواله، پیترو، سفرنامه دلاواله، ترجمه شجاعالدین شفا، تهران: علمی و فرهنگی، 1370. دوسرسو، ژان آنتوان، علل سقوط شاه سلطان حسین، ترجمه ولیالله شادان، تهران: کتابسرا، 1364. ریاحی، محمدحسین، مشاهیر زنان اصفهان از گذشته تا عصر حاضر، اصفهان: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان، 1375. ریاضی، حشمتالله، گلهایی از گلستان شعر فارسی، تهران: پردیس، 1380. سانسون، رافائل، سفرنامه سانسون: وضع کشور شاهنشاهی ایران در زمان شاه سلیمان صفوی، ترجمه تقی تفضلی، تهران: ابنسینا، 1346. شاردن، ژان، سیاحتنامه شاردن، ترجمه اقبال یغمایی، تهران: توس، 1374. شرلی، آنتونی و رابرت، سفرنامه برادران شرلی، ترجمه آوانس، تهران: نگاه، 1387. شیرازی، عبدی بیگ، تکملة الاخبار، به تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: نی، 1369. فلسفی، نصرالله، زندگانی شاه عباس اول، تهران: دانشگاه تهران، 1353. فیگوئروا، دنگارسیا دسیلو، سفرنامه دنگارسیا، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران: نشر نو، 1363. قمی، قاضی احمد، خلاصة التواریخ، چاپ احسان اشراقی، تهران: دانشگاه تهران، 1383. کاترینوزنو، سفرنامههای ونیزیان در ایران، ترجمه منوچهر امیری، تهران: خوارزمی، 1349. کروسینسکی، تادوزیوا، سفرنامه کروسینسکی، ترجمه عبدالرزاق دنبلی، به کوشش مریم میراحمدی، تهران: توس، 1363. کمپفر، انگلبرت، سفرنامه کمپفر، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی، 1363. کنبی، شیلا، هنر و معماری صفویه، مزدا موحد، تهران: متن، 1388. گلشنی، عبدالکریم، «تاریخ: تشکیلات آموزشی ایران در دورهی صفویه(2)»، خرد و کوشش، ش6، 1349. گودرزی، حسین، «موقعیت زبان و ادبیات فارسی در ایران عصر صفویه و رابطه آن با زبان رسمی و ملی»، فصلنامه مطالعات ملی، ش3، 1390. محجوب، محمدجعفر، «مطالعه در داستانهای عامیانه فارسی»، مجله دانشکده ادبیات، ش1، 1341. محلاتی، ذبیحالله، ریاحینالشریعه در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1372. محمدی، محمدهادی، قاییتی، زهره، تاریخ ادبیات کودکان ایران، تهران: چیستا، 1382. مشیرسلیمی، علیاکبر، زنان سخنور. تهران، مؤسسه مطبوعاتی علیاکبر علمی، 1335-1337. مهدوی، سید مصلحالدین، رجال اصفهان، اصفهان: گلدسته، 1384. ـــــــــــــــ ، اصفهان دارالعلم شرق: مدارس دینی اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386. نوایی، عبدالحسین، شاه تهماسب صفوی، مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشتهای تفصیلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 1350. ولش، استوارت کری، نقاشی ایرانی: نسخه نگارههای عهد صفوی، ترجمه احمدرضا تقاء، تهران: متن، 1389. ولش، آنتونی، نگارگری و حامیان صفوی، ترجمه روحالله رجبی، تهران: فرهنگستان هنر، 1385. هنرفر، لطفالله، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، اصفهان: کتابفروشی ثقفی، 1344. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 755 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 545 |