تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,696 |
تعداد مقالات | 72,318 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,612,181 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,365,231 |
شمایل نگاریِ دینی در هنر بودایی (شمایل شناسی اَوَلوکیتشوره) | ||
مجله ادیان و عرفان | ||
مقاله 2، دوره 51، شماره 1، مرداد 1397، صفحه 27-43 اصل مقاله (278.46 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2019.254565.629768 | ||
نویسندگان | ||
سجاد دهقانزاده* 1؛ معصومه آقانژاد2؛ حسن نامیان2 | ||
1استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
2دانش آموختۀ کارشناسی ارشد ادیان و عرفان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
چکیده | ||
شمایلنگاری دینی، فصلی از هنر قدسی است و برای سنتهای دینی از ارزشهای تعلیمی، تبلیغی، آیینی و تجربی بالایی برخوردار است. این شاخۀ هنری در بودیسم مهایانه جایگاه و اهمیتِ ارجمندی داشته و مخصوصاً در نگارگری بودیستوهها بهخوبی متجلی است. پژوهش حاضر به روش اسنادی و اساساً با هدف نشان دادن شمهای از تبلور قداست در هنر بودایی انجام گرفته است و یافتههای آن نشان میدهد که گرچه بودیسم سنتی به دلیل فقدان رمزپردازیهای اساطیری و متافیزیکی عاری از هرگونه تمثالپرستی بود، لکن بودیسم متأخر تحت تأثیر هنر یونانی گندهاره و ماتورا، دیانت ایرانی و تحولات الهیاتی درونی از جمله خلق آموزۀ تریکایه و با ضرورتِ تسکین روح تشنۀ سالکان بودایی، به شمایلنگاری روی آورد. در این جستار برای نمونه، رمزپردازی، نمادگرایی و شمایلشناسی بودیستوه اَوَلوکیتشوره مورد واکاوی اجمالی قرار گرفته است و بنابر یافتهها ظاهراً در شمایلنگاری اَوَلوکیتشوره، تسبیح، نیزۀ سهشاخه، شمشیر، وَرَدَـ مودرَه، عصای الماس شاهی و نیلوفر آبی کاربرد غالبی دارند و هر یک وجهی از وجوه خویشکاری او را برمیتابد. | ||
کلیدواژهها | ||
اَوَلوکیتشوره؛ بودی ستوه؛ بودیسم مهایانه؛ شمایل نگاری؛ هنر قدسی | ||
مراجع | ||
[1]. اتو، ردولف (1380). مفهوم امر قدسی، ترجمه همایون همتی، تهران، نقش جهان. [2]. ادبی، محمد جواد (1384). «روزنهای به مفاهیم ادیان در دائرهالمعارف و موجز آیین بودا»، اخبار ادیان، شماره ۱۵، شهریور و مهر، صص۲۸ـ۳۰. [3]. اسمارت، نینیان (1383). تجربۀ دینی بشر، ترجمه مرتضی گودرزی، تهران، سمت. [4]. الیاده، میرچا (1392). نمادپردازی امرقدسی و هنرها، ترجمه مانی صالحی علامه، تهران، نیلوفر. [5]. ـــــــــــ (1373). «تاریخ و تقدس دینی»، مترجم: سید باقر ابطحی، نامۀ فرهنگ، شمارۀ ۱۳، بهار، صص150ـ153. [6]. بورکهارت، تیتوس (1369). هنر مقدس، ترجمۀ جلال ستاری، تهران، سروش. [7]. تجدد، نهال (1384). «نقش زبانهای ایرانی در انتشار چند دین در آسیای مرکزی و چین»، مجلۀ بخارا، شمارۀ ۴۷، بهمن و اسفند، صص۳۱۱ـ۳۲۱. [8]. جوادی، شهره (1386). «نقش برجستهها و مجسمههای هند باستان در هنر بودایی»، هنر و معماری: باغ نظر، شمارۀ ۷، بهار و تابستان، صص ۵ـ۱۸. [9]. حسینی، سید اکبر (1388). «حقیقت غایی در آیین بودا»، معرفت ادیان، سال اول، شمارۀ اول، زمستان، صص ۹۹ـ۱۱۶. [10]. دادور، ابوالقاسم؛ مهتاب برازنده حسینی (1389). «مطالعۀ تطبیقی آتشکدههای زرتشتی و استوپاهای بودایی»، فصلنامۀ علمیـپژوهشی هنرهای تجسمی نقشمایه، سال سوم، شمارۀ ۶، پاییز و زمستان، صص۷ـ۲۰. [11]. ذکرگو، امیرحسین (1376). «هویت معنوی جادۀ ابریشم»، مجلۀ ایران شناخت، شمارۀ ۵، تابستان، صص ۱۷۸ـ۱۹۷. [12]. ــــــــــ (1375). «از بودا تا بت: تأملی در سیر پیدایش شمایلگری در هنرهای بودایی»، فصلنامۀ تحقیقاتی در مسائل فرهنگی و اجتماعی، سال ششم، شمارۀ دوم، تابستان، صص۱۳۶ـ۱۴۵. [13]. رجبی، زینب؛ مراثی، محسن (1392). «مطالعۀ تطبیقی ویژگیهای مشترک طراحی چهرههای معنوی در تمدنهای دینی (بودایی، مسیحیت، اسلام)»، فصلنامۀ علمی ـ پژهشی نگره، شمارۀ ۲۶، تابستان، صص ۱۹ـ۳۳. [14]. ستودهنژاد، شهاب (1381). «نقش ویژه ایرانیان بودایی در ترویج و گسترش بودیسم در چین و جنوب شرقی آسیا»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانیِ دانشگاه تهران، زمستان، صص ۴۹۵ـ۵۰۶. [15]. سوزوکی، بئاتریس لین (1380). راه بودا، ترجمۀ ع. پاشایی، تهران، موسسۀ نگاه معاصر. [16]. شیرازی، ماه منیر (1391). «بررسی ویژگیهای پیکره و شمایلنگاری بودا در دیوارنگاری و مجسمههای بودا در مشرق زمین»، فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی هنرهای تجسمی نقشمایه، سال پنجم، شمارۀ سیزدهم، زمستان، صص۱۱۳ـ۱۲۶. [17]. فیشر، رابرت ایی (1384). نگارگری و معماری بودایی، ترجمۀ ع. پاشایی، تهران: فرهنگستان هنر. [18]. کوربن، هانری (1384). ارض ملکوت، ترجمۀ ضیاء الدین دهشیری، تهران، طهوری. [19]. گاردنر، هلن (1379). هنر در گذر زمان، تهران، انتشارات نگاه. [20]. لطفی، زهرا (1386). «مجسمههای بامیان: نگارگری و پیکرتراشی بودایی»، علوم اجتماعی: جامعۀ فردا، شمارۀ ۴، زمستان، صص ۲۲۳ـ۲۳۸. [21]. محمودی، ابوالفضل؛ الیاسی، پریا (1388). «رویکردهای دینی به هنر مقدس»، فلسفۀ دین، سال ششم، شمارۀ چهارم، زمستان، صص۱۳۹ـ۱۵. [22]. نامیان، حسن (1394). «قداست در بودیزم مهایانه»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، استاد راهنما، سجاد دهقانزاده. [23]. وزیری، علینقی (1373). تاریخ عمومی هنرهای مصور، تهران، هیرمند. [24]. هارت دیویس، آدام (1395). دایرةالمعارف مصور تاریخ جهان، ترجمۀ الهام شوشتریزاده، تهران، نشر سایان. [25]. هال، جیمز (1380). فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمۀ رقیه بهزادی، تهران، فرهنگ معاصر. [26]. هینلز، جان راسل (1386). ادیان زنده شرق، ترجمۀ؛ جمعی از مترجمین، قم؛ دانشگاه ادیان و مذاهب. [27]. Akira, Hirakawa(1993). "A History of Indian Buddhism: From Sakyamuni to Early Mahayana", translated and edited by Paul Groner, Delhi. [28]. Birnbuam, Raul (1987). "Avalokitesvara", in Encyclopedia of Religion, M, Eliade (ed), Vol.9. [29]. Bhattacharyya, Benoytosh (1985). "The Indian Buddhist Iconography", Calcutta: New Indian Binders. [30]. Blofeld, John (1970). "The Tantric Mysticism of Tibet", Allan R. Bomhard (ed), New York, USA Inc. [31]. Conze, Edward (2003). "Buddhism: Its Essence and Development", Dover Publications. [32]. Coomaraswamy, Ananda K. (1998). "Elements of Buddhist Iconography", Munshiram Manoharlal Publishers. Ltd., New Delhi. [33]. Dayal, Har (1999). "The Bodhisattva doctorine in Buddhist Sanskrit Literature", Delhi: Motial Banarsidass. [34]. Espada, Jason (2012). "A Collection of Buddhist Healing prayers and Practices", 3rd Edition, San Francisco. [35]. Imoto, E (1983). "Mihrak And Other Iranian Words", Orient, Vol.18. [36]. Irons, Edward A (2008). "Encyclopedia of World Religions: Encyclopedia of Buddhism", New York: Facts on File, Inc. [37]. Jairamdas, Kumar (2002). "Shakta Movement (Hinduism) ", Religion of the World: A Comprehensive Encyclopedia Of Belief and Practices, J. Gordon Melton and Martin Baumann (eds), V. 4, P.1156, United States of America. [38]. Jeremy, Robert (2004). "Chinese Mythology (A to Z)", New York: Facts on file, Inc. [39]. Joy, Morny (1978). "The Imaginal", in Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade (ed), V. 7, p. 109. [40]. Karllsson, K. (2000). "Face to Face with the Absent Buddha, the Formation of Buddhist Aniconic Art", Acta Universitatis Upsaliensis, Historia Religionum. 15, Uppsala University. [41]. Kuusi, Matti (1978). "Veneration of Images ", in Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade (ed), V. 7, P. 97. [42]. Larson, Paul (2010). "Iconography", in Encyclopedia of Psychology and Religion, David A. Leening and et.al (ed), New York, Springer Science (USA), p. 420. [43]. Lokesh, Chandra (2002). "The Tibetan Iconography of Buddha, Bodhi Sattvas, and Other Deities", a Unique Pantheon, D. X.Printword. [44]. Lokesh, Chandra (1999). "Dictionary of Buddhist Iconography", International Academy of Indian Cultur and Aditiya Prakashan. [45]. Murti, T. R. V (2008). ״The Central Philodophy of Buddhism: A Study of the Madhyamika System״, London: Routledge. [46]. Prebish, Charles S., Keown, Damien (2006). "Buddhism: The Ebook", Journal of Buddhist Ethics Onlion Books, Ltd, e-book. [47]. Rose, Jenny (2011). ״Zoroastrianism: An Introduction״, New York: I. B. Tauris. [48]. Rosenfield, John M (1967). ״The Dynastic Arts of the Kushans״, University of California Press. [49]. Sponberg, Alan (1988). "Maitreya, the Future Buddha", Edited by Alan Sponberg and Helen Hardacre, Cambridge University Press. [50]. Straten, Rodolf Van (2000). "An Introduction to Iconography", New York: Taylor and Francis. [51]. Tojo, Masato (2011). "Zen Buddhism and Persian Culture", Mithraeum Japan. [52]. Virgil, Cande A (1987). "Iconography as Visible Religion", in Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade (ed), V. 7, P. 3, Macmillan. [53]. Williams, Paul (2009). "Mahāyāna Buddhism: The Doctrinal Foundations", Routledge Taylor & Francis Group, London and New York. [54]. Yu, Chun-Fang (2001). "Kuan-Yin: the Chinese Transformation of Avalokiteshvara", New York: Colombia University Press.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 707 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 627 |