پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 154 |
| تعداد شماره‌ها | 5,831 |
| تعداد مقالات | 64,008 |
| تعداد مشاهده مقاله | 106,248,152 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 83,147,871 |
جایگاه تجربه و آزمون در منظومۀ کیمیایی حسن بن زاهد کرمانی | ||
| تاریخ علم | ||
| مقاله 4، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 21، بهمن 1395، صفحه 201-219 اصل مقاله (700.81 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2019.262135.371461 | ||
| نویسندگان | ||
| غلام حسین مقدم حیدری؛ علی کاوسی رحیم* | ||
| پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| چکیده | ||
| حسن بن زاهد کرمانی کیمیاگر ایرانی سدۀ هشتم هجری است. او در جهان‌بینی کیمیایی خود، کیمیا را علم الهی و علم برتر معرفی کرده و آن را به عرفان و سلوک پیوند زده است؛ در عین حال اتکای مفاهیم و اصول کیمیایی بر تجربه و آزمون در کیمیای او قابل پیگیری است. ما در این مقاله، جایگاه «تجربه» و «آزمون تجربی» را در منظومۀ کیمیایی وی بررسی می‌کنیم. بدین منظور ابتدا دو مفهوم «کیمیای جوّانی» و «کیمیای برّانی» که می‌توان آنها را به‌ترتیب شامل نظریه و بخش تجربی دانست، تشریح می‌کنیم و رابطۀ میان آن دو را نزد حسن بن زاهد بررسی می‌کنیم. سپس با ذکر مثال‌هایی از متون کیمیایی او رابطۀ میان نظریه و آزمون تجربی را در کیمیای وی ارزیابی می‌کنیم. چنان که در این مقاله نشان خواهیم داد، نظریۀ کیمیا مشرف و مقدم بر تجربه و آزمون است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تجربه؛ حسن بن زاهد کرمانی؛ کیمیا؛ کیمیای جوّانی؛ کیمیای برّانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Status of Practicality and Experiment in Ḥassan ibn Zāhid Kirmānī’s Alchemical Thought | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Gholam-hossein Moghaddam Heidari؛ Ali Kavousi-rahim | ||
| Iranian Institute for Humanities & Cultural Studies | ||
| چکیده [English] | ||
| Ḥassan ibn Zāhid Kirmānī is a Persian alchemist of 8th/14th century. Although In his thought, alchemy occupies a privileged place as the superior science and divine art and is linked to the esoteric context of mysticism, nevertheless, the reliance of alchemical principles upon experiment is not ignored. In this paper, we investigate the place of alchemical practice and importance of experiment in Kirmānī’s alchemical doctrine. For this purpose, first, the two concepts “Jawwānī” and “Barrānī”, which stand respectively for the theoretical and practical aspects of alchemy, are explained. Then, based on some examples from Kirmānī’s texts, the relationship between theory and experiment of alchemy is examined. We hope to show that, according to Kirmānī, the theoretical aspect of alchemy is prior to its practical aspect and determines the framework for all alchemical operations and practices. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Alchemy, Barrānī alchemy, Experiment, Ḥassan ibn Zāhid Kirmānī, Jawwānī alchemy | ||
| مراجع | ||
|
امیری، رضا. (1391ش). هرمس و حکمت هرمسی. تهران: انتشارات دانشگاه مفید. بورکهارت، تیتوس. (1394ش). کیمیا: علم جهان، علم جان. ترجمۀ گلناز رعدی آذرخشی و پروین فرامرزی. تهران: مؤسسه انتشارات حکمت، چاپ چهارم. جابر بن حیان. أسطقس الأس الأول. نسخۀ خطی شمارۀ 3/491 کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران. ــــــــــــــــ . أسطقس الأس الثالث. نسخۀ خطی شمارۀ 5/491 کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران. ــــــــــــــــ . کتاب الأتخاذ (منتخب). نسخۀ خطی شمارۀ 1/3119 کتابخانه و موزۀ ملی ملک. خزائیلی نجف‌آبادی، محمدباقر. (1391ش). «جابر بن حیان و طبقه‌بندی علوم.» تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال 3، شمارۀ 8. ص 73-82. درایتی، مصطفی. (1389ش). فهرستوارۀ دستنوشت‌های ایران تهران: انتشارات مرکز اسناد و کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. سزگین، فؤاد. (1380ش). تاریخ نگارش های عربی. جلد چهارم (کیمیا، شیمی، گیاه‌شناسی، کشاورزی). تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سیدحسین زاده، هدی. (1387ش). «تـُـغلُـق شاهیان». دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. جلد پانزدهم، ص 653-656. کاوسی رحیم، علی؛ کوهکن، رضا؛ فرهمند، یونس. (1391ش). «حسن بن زاهد کرمانی دانشمند کیمیایی سدۀ هشتم هجری و آثار او در کیمیا.» تاریخ و تمدن اسلامی، ش 15. ص191-204. کاوسی رحیم، علی. (1396ش). تبیین مبانی مابعدالطبیعی و فناورانۀ کیمیای حسن بن زاهد کرمانی. رساله برای دریافت درجۀ دکتری تاریخ علم دورۀ اسلامی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. کاوسی رحیم، علی؛ کوهکن، رضا. (پاییز و زمستان 1396ش). «تبیین هستی‌شناسانۀ عالم اوسط در اندیشۀ کیمیایی حسن بن زاهد کرمانی.» فلسفۀ علم، سال7، شمارۀ2. ص87-106. کرمانی، حسن بن زاهد. مفتاح الرموز. تصحیح انتقادی و تحقیق رضا کوهکن و علی کاوسی رحیم، در دست تصحیح و چاپ. ــــــــــــــــ . مقلادالکنوز. نسخۀ خطی شمارۀ 1/12889، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. لوری، پی‌یر. (1388ش). کیمیا و عرفان در سرزمین اسلام. ترجمۀ زینب پودینه آقایی و رضا کوهکن. تهران: انتشارات طهوری. معلوف، لویس. (1388ش). الـمنجد فی اللغة. تهران: انتشارات اسلام. نصر، سیدحسین. (1388ش). علم و تمدن در اسلام. ترجمۀ احمد آرام. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 499 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 702 |
||