پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,623 |
| تعداد مقالات | 71,548 |
| تعداد مشاهده مقاله | 126,911,699 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,960,743 |
نظریۀ «وحدت شخصی وجود» در اندیشۀ ابوالحسن طباطبایی (جلوه) و آقاعلی مدرس طهرانی | ||
| فلسفه و کلام اسلامی | ||
| مقاله 4، دوره 51، شماره 2، بهمن 1397، صفحه 223-244 اصل مقاله (305.74 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2018.243942.522979 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه زارع* 1؛ علی ارشد ریاحی* 2؛ محمد مهدی مشکاتی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان | ||
| 2استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان | ||
| 3استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| وحدت شخصی وجود یکی از مهم‌ترین باورهای عرفانی است که چالش‌های فراوانی را در عرصۀ تفکر فلسفی موجب شده و مورد نقض و ابرام‌هایی از سوی فلاسفه قرار گرفته است. آقاعلی مدرس طهرانی و ابوالحسن جلوه از جمله فلاسفه‌ای هستند که هردو، وحدت شخصی عرفا را نقد و دلایلی بر ردّ آن اقامه کرده‌اند. آقاعلی مدرس به دلیل نگاه تشکیکی به وجود و با همین مبنا، نظریۀ وحدت شخصی وجود را به چالش کشیده است؛ در حالی که اختلاف مبنایی بین حکیم و فیلسوف اغماض‌ناپذیر است. مرحوم جلوه نیز به همین دلیل و با خلط بعضی از اصطلاحات فلسفی و عرفانی، به نقد نظریۀ عرفاء پرداخته است. در حقیقت هیچ‌یک از دو فیلسوف نتوانسته‌اند خود را در جایگاه یک عارف قرار دهند و به تقریر این نظریه بپردازند. در این مقاله پس از تحلیل و مقایسه آرای این دو دانشمند، این نتیجه به‌‌دست آمده است که آقاعلی مدرس چون معنای خاصی از اصالت وجود را پذیرفته و آن معنا این است که تنها وجود است که تحقق بالذات دارد، اما ماهیت هم به‌تبع وجود در خارج تحققی بالتبع دارد، و جلوه از آنجایی که اصالت ماهوی بوده است، وحدت شخصی وجود را رد کرده‌اند. همچنین معلوم شده است که تفاوت روش‌شناسی این دو فیلسوف، در نوع استخراج مطالب و طرح منابع مختلف است؛ به این معنا که نوعی کثرت منابع و ارجاعات متعدد به عرفا و فلاسفه، در رسائل جلوه به چشم می‌خورد؛ در حالی که آقاعلی مدرس با نگرشی صدرایی به دسته‌بندی و جمع مطالب پرداخته و مباحث در آثار ایشان از نظم منطقی خاصی برخوردار است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آقاعلی مدرس طهرانی؛ ابوالحسن جلوه؛ تشکیک خاصی وجود؛ وحدت شخصی وجود | ||
| مراجع | ||
|
]1[. آشتیانی، سید جلال‌الدین (1370). شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم، تهران، امیرکبیر. ]2[. ابن ترکه، صائن‌الدین علی بن محمد (1360). تمهید القواعد، مقدمه و تصحیح جلال‌الدین آشتیانی، تهران، حکمت و فلسفه ایران. ]3[. ابن‌عربی، محی‌الدین (1420ق). الفتوحات المکیه، ضبطه و صحه فهارسه احمد شمس الدین، بیروت، دار الکتب العلمیه. ]4[. جامی، نورالدین عبدالرحمن (1358). الدره الفاخره، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی. ]5[. ــــــــــــــــــــــــــــ (1370). نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح محمود عابدی، تهران، اطلاعات. ]6[. جوادی آملی، عبدالله (1375). رحیق مختوم، تنظیم و تدوین حمید پارسانیا، قم، اسراء. ]7[. ـــــــــــــــــــــ (1368). شرح حکمت‌متعالیه، قم، الزهراء. ]8[. ـــــــــــــــــــــ (1387). عین نضاخ (تحریر تمهید القواعد)، به تحقیق حمید پارسانیا، قم، اسراء. ]9[. سبزواری، ملاهادی (1380). شرح منظومه، تصحیح و تعلیق حسن حسن‌زاده آملی، تهران، ناب. ]10[. صدرالدین شیرازی (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم (1981م)، الحکمه‌المتعالیه فی الاسفار الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی. ]11[. طباطبایی (جلوه)، ابوالحسن (1385). مجموعه آثار حکیم جلوه، مقدمه و تصحیح حسن رضازاده، تهران، حکمت. ]12[. ـــــــــــــــــــــــــــــ (1375). حواشی بر شرح فصوص الحکم قیصری در ضمن همین کتاب، به کوشش جلال‌الدین آشتیانی، تهران، علمی و فرهنگی. ]13[. طباطبایی، محمدحسین (؟). نهایه الحکمه، تصحیح غلامرضا فیاضی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). ]14[. قمشه‌ای، آقامحمدرضا (1360). حواشی تمهید القواعد در ضمن همین کتاب، با مقدمه و تصحیح جلال الدین آشتیانی، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالی. ]15[. قیصری، داوود (1375). شرح فصوص الحکم، تصحیح و تحقیق جلال الدین آشتیانی، تهران، علمی و فرهنگی. ]16[. مدرس طهرانی، آقاعلی (1376). بدایع الحکم، تصحیح محمد جواد ساروی و رسول فتحی مجد، تبریز، دانشگاه تبریز. ]17[. ــــــــــــــــــــــ (1378). مجموعه مصنفات حکیم مؤسس آقاعلی مدرس طهرانی، تصحیح محسن کدیور، تهران، اطلاعات. ]18[. مطهری، مرتضی (1369). شرح مبسوط منظومه، تهران، حکمت. ]19[. نوری، علی (1981م). تعلیقه بر الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 533 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 339 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب