
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,623 |
تعداد مقالات | 71,548 |
تعداد مشاهده مقاله | 126,903,870 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,953,800 |
تبیین جایگاه نشانههای شهری در حفظ و ارتقای دلبستگی به مکان با تأکید بر تصویر ذهنی شهروندان (مطالعۀ موردی: شهر سنندج) | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 7، دوره 6، شماره 2، تیر 1397، صفحه 331-360 اصل مقاله (971.45 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - بنیادی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2018.237749.755 | ||
نویسندگان | ||
سوران مصطفوی صاحب* 1؛ فرزانه ساسانپور2؛ محمدرضا پوراقدم3؛ علیرضا صادقیزاده1 | ||
1کارشناس ارشد برنامهریزی شهری، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
2دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران | ||
3کارشناس ارشد برنامهریزی منطقهای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد اصفهان | ||
چکیده | ||
نشانهشناسی شهری و توجه به معنا و تأثیرات آن بر کاربران فضا از رویکردهای نوینی است که بهتازگی در مطالعات شهری کاربرد یافته است. بررسی عوامل نشانگی که همزمان وجوه مختلف معنایی، عملکردی و احساسی را در شکلدهی فضای ادراکی درنظر میگیرد، میتواند گامی برای معنابخشی به فضا و ایجاد حس مکان-حس دلبستگی در مخاطب باشد. پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی-همبستگی، و از نوع پژوهشهای شناختی است که با پیمایش میدانی، تحلیل محتوا، مصاحبة توأم با پرسشنامه و تحلیل نقشهنگاری ذهنی صورت گرفت. یافتههای این مطالعه بیانگر روابط درونی میان نشانهها و ادراک معنادار شهروندان است؛ تا آنجا که خود را با آن بازمیشناسند. نشانههایی که با ویژگیهایی مانند «قرارگیری در بافت تاریخی»، «داشتن تمایز فرمی از پیرامون»، «داشتن کاربری مذهبی-تجاری» و عملکردهایی از قبیل «المان شهری» همراه هستند، در نقشههای ذهنی مردم سنندج اهمیت بیشتری دارند. در میان عوامل مهم دلبستگی به مکان، در نشانة مسجد جامع (دارالاحسان) و پارک آبیدر، مؤلفة دلبستگی معنایی، و در نشانة میدان آزادی و بازار آصف مؤلفة دلبستگی بیشترین میانگین را دارند. درمجموع با توجه به مقدار میانگین تفاوتها در 10 نشانة برتر، نقش عامل معنایی از دو عامل عملکردی و احساسی در ارتقای دلبستگی به مکان در سطح شهر سنندج قویتر است؛ بنابراین، طراحان و برنامهریزان شهری میتوانند تغییرات و طراحی محیط را با توجه به عناصر حاوی بارهای معنایی در زندگی شخصی و جمعی افراد انجام دهند و امکان دلبستگی به مکان را فراهم کنند. | ||
کلیدواژهها | ||
تصویر ذهنی؛ حس مکان؛ دلبستگی مکانی؛ شهر سنندج؛ نشانه های شهری | ||
مراجع | ||
اصغرپور، محمدجواد، 1385، تصمیمگیریهای چندمعیاره، چاپ چهارم، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران. امینزاده، بهناز، 1389، ارزیابی زیبایی و هویت مکان، نشریة هویت شهر، سال چهارم، شمارة 7، صص 3-14. ایروانی، محمود و محمدکریم خداپناهی، 1371، روانشناسی احساس و ادراک، انتشارات سمت، تهران. بانی مسعود، امیر، 1384، جایگاه نشانهشناسی در شکلگیری معماری پستمدرن عوامگرا، فصلنامة معماری فرهنگ، سال هفتم، شمارة 23، صص 155-165. بحرینی، حسین، 1386، تحلیل فضاهای شهری در رابطه با الگوهای رفتاری استفادهکنندگان و ضوابطی برای طراحی، چاپ پنجم، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران. بنتلی، ایان، آلن الکک، پال مورین، سومک گلین و گراهام اسمیت.1387. محیطهایپاسخده، ترجمه مصطفی بهزادفر، چاپ اول، دانشگاه علم و صنعت، تهران. پاکزاد، جهانشاه، 1375، هویت و اینهمانی با فضا، نشریة صفه، سال ششم، شمارة 22، صص 100-107. پرتوی، پروین و زهرا آزاد، 1392، بررسی تطبیقی جایگاه میادین تهران در حفظ و ارتقای خاطرة جمعی شهروندان (نمونة موردی: میدان تجریش و میدان بهارستان)، نشریة مطالعات شهری، سال اول، شمارة 4، صص 1-12. پورجعفر، محمدرضا و علیرضا صادقی، 1387، اصول حاکم بر طراحی هدفمند محورهای دید شاخص شهری، نشریة هویت شهر، سال دوم، شمارة 3، صص 95-107. پورجعفر، محمدرضا و مهدی منتظرالحجه، 1389، نشانههای شهری، چاپ اول، انتشارات طحان، تهران. پورجعفر، محمدرضا، بمانیان، محمدرضا، تقوایی، علیاکبر، منتظرالحجه، مهدی، 1390، درآمدی بر گونه شناسی کالبدی نشانههای شهری در نقشههای ادراکی شهروندان (مطالعه موردی: شهر یزد)، نشریه نامه معماری و شهرسازی، سال چهارم، شماره 7، صص 145-129. ترکاشوند، عباس و سحر مجیدی، 1392، بازشناسی برخی نشانهها در فضاهای شهری، نشریة انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، سال چهارم، شمارة 6، صص 5-15. حبیبی، سید محسن و ملیحه مقصودی، 1386، مرمت شهری: تعاریف، نظریهها، تجارب، منشورها و قطعنامههای جهانی، روشها و اقدامات شهری، چاپ سوم، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران. حسنزاده، رمضان، 1391، روشهای پژوهش در علوم رفتاری، چاپ سیزدهم، انتشارات ساوالان، تهران. حقگویی، منیره، 1390، ارزیابی تصویر ذهنی شهروندان از محورهای فعال شهری در شب و روز (مطالعة موردی: خیابان انقلاب)، پایاننامة کارشناسی ارشد معماری دانشکدة هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس. دانشپور، سید عبدالهادی، سپهری مقدم منصور و مریم چرخچیان، 1388، تبیین مدل دلبستگی به مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن، نشریة هنرهای زیبا، سال اول، شمارة 38، صص 37-48. رنجبر، هادی، حقدوست، علیاکبر، مهوش صلصالی، علیرضا خوشدل، محمد علی سلیمانی، نسیم بهرامی، 1391، نمونهگیری در پژوهشهای کیفی: راهنمایی برای شروع، مجلة علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، سال دهم، شمارة 3، صص 238-250. شولتز، کرستیان نوربری، 1385، معماری: حضور، زبان و مکان، ترجمة علیرضا سید احمدیان، انتشارات نیلوفر، تهران. گیرو، پیر، 1383، نشانهشناسی، ترجمة محمد نبوی، نشر آگاه، تهران. لنگ، جان، 1381، آفرینش نظریة معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط، ترجمة علیرضا عینیفر، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران. لینچ، کوین، 1387، سیمای شهر، ترجمة منوچهر مزینی، چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. Appleyard, D., 1979, The Environment as a Social Symbol: Within a Theory of Environmental Action and Perception, Journal of the American Planning Association, Vol. 45, No. 2, PP. 143-153. Cuthbert, A., 2006, the form of Cities: Political Economy and Urban Design, Wiley-Blackwell Publishing. Fairweather, J. R., sand Swaffield, S. R., 2002, Visitors' and Locals' Experiences of Rotorua, New Zealand: An Interpretative Study Using Photographs of Landscapes and Q Method, International Journal of Tourism Research, Vol. 4, No. 4, PP. 283-297. Feldman, R. M., 1990, Settlement-Identity: Psychological Bonds with Home Places in a Mobile Society, Journal of Environment and Behavior, Vol. 22, No. 2, PP. 183-219. Johnson, A., 2009, Visualization Techniques, Human Perception and the Built Environment, Built Environment Research Papers, Vol. 2, No. 2, PP. 93-103. Kyle, G. T., Absher, J. D. and Graefe, A. R., 2003, The Moderating Role of Place Attachment on the Relationship Between Attitudes Toward Fees and Spending Preferences, Journal Leisure Sciences ,Vol. 25, No. 1, PP. 33-50. Lewicka, M., 2008, Place Attachment, Place Identity, and Place Memory: Restoring the Forgotten City Past, Journal of Environmental Psychology, Vol. 28, No. 3, PP. 209-231. Low, S. M., and Altman, I., 1992, Place Attachment: A Conceptual Inquiry, NewYork, Plenum Press. Milligan, M. J., 1998, Interactional Past and Potential: The Social Construction of Place Attachment, Symbolic Interaction, Vol. 21, No. 1, PP. 1-33. Proshansky, H. M., 1978, The City and Self-Identity, Journal of Environment and Behavior, Vol. 10, No. 2, PP. 147-169. Relph, E., 1976, Place and Placelessness (London, Pion) Sussex Academic Press, Eastbourne, England, PP. 151-152. Rubinstein, R. L., and Parmelee, P. A,. 1992, Attachment to Place and Representation of the Life Course by the Elderly, in I. Altman and S. M. Low (Eds.), Place Attachment; NewYork, Plenum Press. Seamon, D., 1982, The Phenomenological Contribution to Environmental Psychology, Journal of Environmental Psychology, Vol. 2, No. 2, PP. 119-140. S. Pipkin, J., 1983, Remaking the City: Social Science Perspectives on Urban Design, Journal of Planning Education and Research, Vol. 4, No. 2, PP. 131-142. Taylor, R. B., Gottfredson, S. D., and Brower, B., 1985, Attachment to Place: Discriminant Validity, and Impacts of Disorder and Diversity, American Journal of Community Psychology, Vol. 13, No. 5, PP. 525-542. Tuan, Y. F., 1977, Space and Place: The Perspective of Experience, Minneapolis, University of Minnesota Press. Mcglynn, S. Smith, G. Alcock, A. Murrain, P, Bentley, I. 1985. Responsive Environments, London, The Architectural Press. Vaske, J. J., and Kobrin, K. C., 2001, Place Attachment and Environmentally Responsible Behavior, The Journal of Environmental Education, Vol. 32, No. 4, PP. 16-21. Williams, D. R., and Vaske, J. J., 2003, The Measurement of Place Attachment: Validity and Generalizability of a Psychometric Approach, Forest Science, Vol. 49, No. 6, PP. 830-840. Aminzadeh, B., 2011, Evaluation of Aesthetics and Place Identity, Journal of Town's Identity, Vol. 7, No. 7, PP. 3-14. (In Persian) Asgharpoor, M. J., 2006, Multi Criteria Decision Making, Fourth Edition, Tehran University Press, Tehran. (In Persian) Bahreyni, H., 2007, Analysis of Urban Spaces in Relation to the Behavior Patterns of Users and to Design Regulations, Fifth Edition, Tehran, Tehran University Press. (In Persian) Daneshpour, S. A., Sepehri Moqaddam, M., and Charkhchian, M., 2009, Explanation to Place Attachment and Investigation of Its Effective Factors, Fine Arts Magazine, Vol. 1, No. 38, PP. 37-48. (In Persian) Giro, P., 2004, Semiotics, Translator: Mohammad Nabavi, Agah Publication, Tehran. (In Persian) Habibi, M., and Maqsoudi, M., 2007, Urban Restoration: Definitions, Theories, Experiences, International Conventions, Resolutions and Practices Urban, Third Edition, Tehran University Press, Tehran. (In Persian) Haqgoyi, M., 2010, Assessment of Citizens Mental Image Active Axis Urban in of The Night and Day (Case Study: Anqlab Street), Tesis Master of Architecture, Faculty of Arts and Architecture, University of Madras. (In Persian) Hassanzadeh, R., 2011, Research Methods in the Behavioral Sciences, Thirteenth Edition, Published by Savalan, Tehran. (In Persian) Iravani, M., and Khodapanahi, K., 1992, Psychology Sensation and Perception, Samt Press, Tehran. (In Persian) Lang, J., 2002, Creating Architectural Theory: The Role of the Behavioral Sciences in Environmental Design, Translator: Ali Reza AiniFar, Fiest Edition, Tehran University Press, Tehran. (In Persian) Lynch, K., 2008, The Image of the City, Translation by Manochehr, Mozyny, Eighth Edition, Tehran University Press, Tehran. (In Persian) Pakzad, J., 1996, Identity and Identification with Space, Journal Sffh, Vol. 6, No. 22, PP. 100-107. (In Persian) Partavy, P., and Azad, Z., 2012. Comparative Analysis on Role of Tehran’s Squares in Promoting the Collective Memory of Citizens, Case Studies: Baharestan Square and Tajrish Square, Journal of Urban Studies, Vol. 1, No. 4, PP. 1-12. (In Persian) Pourjafar, M. R., and Montazerolhjh, M., 2010, City Signs, First Edition, Tahan Press, Tehran. (In Persian) Pourjafar, M. R., and Sadeghi, A., 2008, Principles of Design Themes Are Targeted Urban Index, Journal of Town's Identity, No. 3, Pp. 107-95. (In Persian) Pourjafar, M. R. et al, 2011, Introduction to Typology Physical Urban Signs of Cognitive Maps of Citizens (Case Study: Yazd), Journal of Architecture and Urbanism, Vol. 4, No. 7, PP. 129-145. (In Persian) Ranjbar, H. et al, 2012, Sampling in Qualitative Research: A Guide for Beginning, Journal Annals of Military and Health Sciences Research, Vol. 10, No. 3, PP. 238-250. (In Persian) Sholtz, C, N., 2006, Architecture: Presence, Language, Place, and Translator: Ali Reza Seyyed Ahmadian, Nilofar Publications, Tehran. (In Persian) Torkashvand, A., and Majidi, S, 2012, Recognition of Signs in Urban Spaces, Journal of Association Architecture and Urban Planning of Iran, Vol.4, No. 6, PP. 15-5. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 861 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,103 |