پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,177,718 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,925,788 |
تحلیل الگوی استقرار دوره مس سنگی دشت رودبار جنوب، حوزه فرهنگی هلیل رود | ||
| مطالعات باستان شناسی | ||
| مقاله 7، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 18، دی 1397، صفحه 99-118 اصل مقاله (786.23 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2019.68530 | ||
| نویسندگان | ||
| علی دانشی* 1؛ نصیر اسکندری2 | ||
| 1دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستانشناسی، دانشگاه جیرفت | ||
| 2استادیار گروه باستانشناسی، دانشگاه جیرفت | ||
| چکیده | ||
| دشت رودبارجنوب و ارتفاعات پیرامون آن در جنوب شرق ایران از دیرباز به‌واسطه اقلیم مناسب دارای قابلیت‌های فراوان جهت استقرار جمعیت‌های انسانی بوده است. بررسیهای باستانشناسی دشت رودبار جنوب به‌عنوان بخش مهمی از پژوهشهای باستانشناسی صورت گرفته در حوزه فرهنگی هلیلرود در محدودهای به وسعت بیش از 6000 کیلومترمربع انجام‌شده که از میان آثار شناسایی‌شده، 53 محوطه آن متعلق به دوره مسسنگی بوده است. رودخانه دائمی هلیلرود و دشت حاصلخیز رودبار جنوب، مهم‌ترین عوامل مؤثر در شکلگیری نوع الگوی استقراری محوطههای مسسنگی این حوزه بوده است. الگوی اصلی پراکنش محوطهها در این دوره، الگویی خوشهای در کنار هلیلرود و شاخههای فرعی آن در بستر دشت رودبار و مناطق پای کوهی و میانکوهی است. با توجه به شواهد موجود ازجمله موقعیت مکانی، وسعت، میزان و تراکم آثار سطحی میتوان این محوطهها را به استقرارهای دائم یا موقت نسبت داد. بامطالعه گونههای سفالی به‌دست‌آمده از این محوطهها و مقایسه آن با سفال‌های تپه یحیی و تل ابلیس و محطوط آباد میتوان توالی و تداوم استقرارها را در مراحل مختلف دوره مسسنگی مشاهده کرد. ارتباط دشت رودبار با مراکزی چون دره بردسیر (تل‌ابلیس)، دشت صوغان (تپه یحیی) و دشت جیرفت (محطوط آباد) موجب شکلگیری فرهنگ‌های مشترک و برهمکنشهای فرهنگی متقابل در این دوره بوده است. این مقاله تلاش دارد ضمن معرفی استقرارهای دوره مسسنگی دشت رودبارجنوب، با بهرهگیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (جیآیاس) به بازسازی و تحلیل الگوی استقراری این دوره بپردازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الگوی استقراری؛ دوره مسسنگی؛ دشت رودبار جنوب؛ حوزه فرهنگی هلیلرود | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of the Chalcolithic Settlement Patterns of Southern Roudbar Plain, Halilroud Basin | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Daneshi1؛ Nasir Eskandari2 | ||
| 1Cultural Heritage | ||
| چکیده [English] | ||
| Roodbar plain and the mountainous surrounding areas of the southeast of Iran have long been a great place to establish the human settlements due to their suitable climate. Archaeological surveys of Roudbar plain and the mountainous areas around it in the cultural basin of Halilroud were carried out in an area of over 6000 square kilometers and as a result, 53 sites were identified and contributed to the Chalcolithic period. Permanent river of Halialroud and the fertile plain of the southern Roudbar have been the most important factors influencing the formation of the settlement pattern of the Chalcolithic sites in this area. The main pattern of sites distribution in this period are a cluster pattern near Halialroud and its sub-branches in the bed of Roudbar plain and on foots and slopes of the mountains. Given the available evidence including location, extent, amount and density of surface effects it is possible to attribute these sites to permanent or temporary settlements. By studying the pottery types obtained from these sites and comparing it with Yahya's potteries and tall-e Iblis and Mahtotabad we can observe the sequence and continuity of deployment in different stages of the Chalcolithic period. The relation with the centers such as Bardsir valley (Iblis), Soghun plain (Yahya) and Jiroft plain (Mahtotabad) led to the creation of common cultures and cross-cultural interactions during this period. This article attempts to introduce the Chalcolithic settlements of the southern Roudbarplain using the geographical information system (GIS) to reconstruction and analysis of the settlement pattern of this period. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Settlement Patterns, Chalcolithic period, Southern Roodbar plain, Halilrud Cultural Basin | ||
| مراجع | ||
|
اسکندری، نصیر، (1395)، «چهاردهمین فصل پژوهشهای باستانشناختی دشت لوت: کاوش دو تپه پیش‌ازتاریخی دهنو و دهنو شرقی دشت شهداد»، جشن نامه میرعابدین کابلی، به کوشش مرتضی حصاری، انتشارات پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، صص 73-93. انجم روز، سلمان و علی دانشی، (1395)، «معرفی و تبیین ماهیت نویافتههای معماری سنگچین در جنوب شرقی ایران؛ بررسی شواهدی از مناطق کوهپایهای جیرفت و حوزه هلیلرود»، پیام باستانشناس، سال دوازدهم، شمار بیست و چهارم، صص 37-48. تنبرگ، مارگارتا، (1387). «بهرهبرداری و استفاده از گیاهان در منطق مرزی هند و ایران در دوران‌های مسسنگی و مفرغ مبتنی بر تحقیقات گیاه باستانشناسی»، مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی باستانشناسی تمدن حوزه هلیل 1383، به کوشش دکتر یوسف مجیدزاده، کرمان: سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری. چوبک، حمیده، (1383). تسلسل فرهنگی جازموریان- شهر قدیم جیرفت، رساله دکتری رشته باستانشناسی، به راهنمایی دکتر محمد یوسف کیانی، دانشگاه تربیت مدرس، (منتشرنشده). دانشی، علی (1391). «بررسی و شناسایی باستانشناسی شهرستان رودبار جنوب (فصل دوم)»، بایگانی سازمان میراث فرهنگی کرمان و پژوهشکده باستانشناسی کشور، (منتشرنشده). دانشی، علی (1395). «تحلیل الگوی استقراری محوطههای مسسنگی دشت رودبار جنوب، حوزه فرهنگی هلیلرود»، پایاننامهی کارشناسی ارشد رشته باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه جیرفت، (منتشرنشده). دهقانی، ولیا...، (1382). «گزارش بررسی شهرستان کهنوج، بخش رودبار جنوب»، بایگانی سازمان میراث فرهنگی کرمان و پژوهشکده باستانشناسی کشور، (منتشرنشده). سیدسجادی، سید منصور، (1374). هشت گفتار باستانشناسی و تاریخ بلوچستان، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. شهسواری، میثم، (1388). «بررسی روشمند باستانشناختی تپهی باستانی تمبخرگ واقع در شهرستان رودبار جنوب، استان کرمان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، (منتشرنشده). صفا، عزیزا...، (1373). تاریخ جیرفت و کهنوج، کرمان: مرکز کرمان شناسی. لمبرگ کارلووسکی، سی. سی؛ و توماس بیل وایت (1388). آغاز و شکوفایی فرهنگ و تمدن در جنوب شرق ایران، جلد اول، غلامعلی شاملو، تهران: اداره کل روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره برنامه‌ریزی نشر. مجیدزاده، یوسف و سیامک سرلک، (1381). حفریات باستانشناسی فراگیر در کنارهی هلیلرود، کرمان: اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان. مجیدزاده، یوسف، (1368). آغاز شهرنشینی در ایران، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. مجیدزاده، یوسف، (۱۳۸۷). «پروژه باستانشناختی حوزه هلیلرود: کشفی افسانه‌ای»، مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی تمدن حوزه هلیل، به کوشش دکتر یوسف مجیدزاده، کرمان: سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمان. ملک شهمیرزادی، صادق، (1382). ایران در پیش‌ازتاریخ، باستانشناسی ایران از آغاز تا سپیده‌دم شهرنشینی، چاپ دوم، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. معصومی، غلامرضا، (1382). تاریخچه علم باستانشناسی، تهران: انتشارات سمت. Eskandari, N., Rethinking of southeastern Iran in the 5th millennium BC, in: B., Helwing and H., Taylor (eds.), a new look at old routes in western Asia: rethinking Iran in the 5th millennium, (in press). Feinman, G.M., 2015. Settlement and landscape archaeology, in: D. Wright (ed.), international encyclopedia of the social & behavioral sciences (2nd ed.), Elsevier Ltd pp. 654–658. Kantner, J., 2012. The Oxford companion to archaeology, (2nd ed.), in: Neil Asher Silberman (ed.), settlement pattern analysis, Oxford University Press pp. 108–112. Caldwell, J.R., 1967. Investigations at Tal-i- Iblis, Illinois State Museum Preliminary Reports, No 9. Kowalewski, S.A., 2008. Regional settlement pattern studies, Journal of Archaeological Research 16: 225–285. Lamberg-Carlovsky, C. C., 1986. Excavations at Tepe Yahya, Iran, 1967-1975, Peabody Museum of Archaeology and Ethnology Harvard University Cambridge Massachusetts. Renfrew, C., 2003. Retrospect and prospect: Mediterranean archaeology in a new millennium, in: Papadopoulos, J.K., Leventhal, R.M., (eds.), theory and practice inMediterranean archaeology, Cotsen Institute of Archaeology, UCLA, Los Angeles, pp. 311–318. Sabloff, J.A., Ashmore, W., 2001. An aspect of archaeology’s recent past and its relevance in the new millennium, in: Feinman, G.M., Price, T.D. (eds.), archaeologyat the millennium: a sourcebook, Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York. pp.11-32. Stein A., 1937. Archaeological reconnaissance in north western India and south eastern Iran, London. Trigger, B G., 1967. Settlement archaeology, its goals and promise, American Antiqity 32 (2): 149-160. Vidale, M., and F., Desset, 2013. Mahtoutabad (KSS, Jiroft), Preliminary evidence of occupation of a Halil Rud site in the early 4th millennium BC, in: C., Petrie (ed.), ancient Iran and its neighbours: local developments and long-range interactions in the 4th millennium BC., The British Institute of Persian Studies, Archaeological Monographs Series III, Pp. 233-252. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 808 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,313 |
||