تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,503 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,121,468 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,228,492 |
بررسی تداعی مجاورت و علاقههای مجاز | ||
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت | ||
مقاله 12، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14، آبان 1397، صفحه 215-226 اصل مقاله (346.56 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2018.68458 | ||
نویسندگان | ||
محمد جواد هادی زاده1؛ جواد مرتضایی2 | ||
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
مفهوم مجاز به دلیل پیوند داشتن با زبان قرآن و باورهای کلامی مسلمانان، از آغاز مطالعات بلاغی در جهان اسلام به صورت بحثی چالشبرانگیز و مهم مورد توجه بودهاست. فرّاء، ابن ابیالخطاب قرشی، ابوعبیده معمّربن مثنی، جاحظ و عبدالقاهر جرجانی مهمترین کسانی هستند که گامهای اساسی را در شکلگیری تعریف مجاز برداشتهاند. این مفهوم نزد سکّاکی و خطیب قزوینی به یک اصطلاح بلاغی تبدیل شد و تا امروز نیز در علم بیان به همان شکل مطرح است. در دوران معاصر، هرچند پژوهشهای زبانشناسی در روشن شدن تقسیمبندی و تعریف مباحث علم بیان و بدیع کمک بسیاری کردهاست، اما دربارۀ مجاز همان تعریف سنّتی و علاقههای مطرح در متون بلاغی کهن تکرار شدهاست. این مقاله پس از بیان سیر تطوّر تعریف مجاز و علاقههای آن، به نقد و بررسی این بحث بر اساس نظریۀ قطبهای استعاری و مجازی زبان یاکوبسن خواهد پرداخت و با یاری گرفتن از مفهوم تداعی معانی و قانون مجاورت در تداعی میکوشد تا نشان دهد کاربردهای مجاز مرسل در حقیقت، مجاز به علاقۀ تداعی مجاورت هستند و میتوان با این رویکرد، نگاهی تازه به بحث علاقههای مجاز داشت و آموزش آن را تسهیل نمود. | ||
کلیدواژهها | ||
مجاز؛ علاقههای مجاز؛ تداعی؛ قطب مجازی زبان؛ مجاورت | ||
مراجع | ||
ابوزید، نصر حامد (۱۹۹۹م.)، الإتّجاه العقلی فی التفسیر دراسة فی قضیة المجاز فی القرآن عند المعتزلة، بیروت، المرکز الثقافی. احمدی، بابک (۱۳۷۰)، ساختار و تأویل متن، تهران، مرکز. ادریسی، محمدحسن (۱۳۷۹)، «سیری در مجاز مرسل»، مجلۀ علمی پژوهشی دانشگاه اصفهان، س 11، ش ۱ و ۲، صص ۴۵ـ۶۰. ارسطو (۱۳۶۹)، ارسطو و فن شعر، ترجمۀ عبدالحسین زرینکوب، تهران، امیرکبیر. اسفندیاری، محمد علی (نیما) (1386). مجموعهی کامل اشعار، تهران. ایگلتون، تری (۱۳۸۰)، پیشدرآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمۀ عباس مخبر، چ 3، تهران، مرکز. براهنی، رضا (۱۳۷۴)، بحران رهبری نقد ادبی و رسالۀ حافظ، تهران، نگار. برتنس، هانس (1384). مبانی نظریهی ادبی، ترجمهی رضا ابوالقاسمی، تهران: نشر ماهی. پارسا، محمد (۱۳۷۴)، زمینۀ روانشناسی (روانشناسی عمومی)، چ ۱۱، تهران، بعثت. پورنامداریان، تقی و ناهید طهرانی ثابت (۱۳۸۸)، «تداعی و فنون بدیعی»، فنون ادبی، د 1، ش۱، صص ۱ـ۱۲. ثروتیان، بهروز (۱۳۸۳)، فن بیان در آفرینش خیال، تهران، امیرکبیر. جاحظ، ابوعثمان (۱۹۶۹م.)، الحیوان، تحقیق و شرح عبدالسلام هارون، بیروت، دار الإحیاء التراث العربی. چندلر، دنیل (۱۳۸۷)، مبانی نشانهشناسی، ترجمۀ محمد پارسا، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی. داد، سیما (۱۳۸۳)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چ 2، تهران، مروارید. دوسوسور، فردیناند (۱۳۸۳)، دورۀ زبانشناسی عمومی، تهران، هرمس. زغلول سلام، محمد (۱۹۶۸م.)، اثر القرآن فی تطور النقد الادبی الی آخر القرن الرابع الهجری، القاهرة، دار المعارف. سکّاکی، ابویعقوب یوسف (۱۴۰۷ق.)، مفتاح العلوم، حواشی نعیم زرزور، چ 2، بیروت، دار الکتب العلمیة. شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۶۶)، صُوَر خیال در شعر فارسی، چ 3، تهران، آگاه. شمیسا، سیروس (۱۳۹۲)، بیان، ویراست 4، تهران، میترا. ضیف، شوقی (۱۳۸۳)، تاریخ و تطور علوم بلاغت، ترجمۀ محمدرضا ترکی، تهران، سمت. طالبیان، یحیی، سروری حسینی، نجمه، (1387). «مدایح سبک خراسانی و گرایش به قطب مجازی زبان با استناد به شعر منوچهری»، پژوهشهای ادبی 21 (5): 113-133. طحان، احمد (۱۳۸۸)، «تداعی معانی در شعر حافظ»، فصلنامۀ پژوهشهای ادبی، س ۷، ش ۶، صص ۱۰۱ـ۱۳۲. عباس، احسان (۱۹۸۶م.)، تاریخ النقد العربی عند العرب، بیروت، دار الثقافة. فتیح، محمد (۱۹۸۹م.)، مفهوم المجاز و مجاز القرآن لأبیعبیده، القاهرة، دار الفکر العربی. قرشی، محمدبن أبیالخطاب (۱۹۹۹م.)، جمهرة أشعار العرب، شرحه علی فاعور، بیروت، دار الکتب العلمیة. کادن، جی. ای. (۱۳۸۰)، فرهنگ ادبیات و نقد، ترجمۀ کاظم فیروزمند، تهران، شادگان. کزازی، میرجلالالدّین (۱۳۶۸)، زیباشناسی سخن پارسی (بیان)، تهران، مرکز. محمودی، محمدعلی و هاشم صادقی (۱۳۸۸)، «تداعی و روایت داستان جریان سیال ذهن»، پژوهشهای ادبی، س ۶، ش ۲۴، صص ۱۲۹ـ۱۴۵. هاکس، ترنس (۱۳۷۷)، استعاره، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران، مرکز. یاکوبسن، رومن (۱۳۸۰)، «قطبهای استعاری و مجازی»، ترجمۀ کوروش صفوی، گفتارهایی دربارۀ زبانشناسی، تهران، هرمس. یونگ، کارل گوستاو (۱۳۷۰)، خاطرات، رؤیاها، اندیشهها، ترجمۀ پروین فرامرزی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی. Cuddon, J. A., (2013). Dictionary of Literary Terms and Literary Theory. Wiley-Blackwell, John Wiley & Sons. Young, R. M., (2005). “Association of Ideas”, Human Nature Review. Psychoanalysis-and-therapy.com Murphy, G. & Klüver, H., (1999). An Historical Introduction to Modern Psychology, Vol. 22, Routledge & Kegan Pau, Psychology Press. Kallich, M.,(1945). “The Association of Ideas and Critical Theory: Hobbes, locke, and Addison”, ELH, Vol.12, No. 4, Pp. 290-315. Jakobson, R., (2002). “The Metaphoric and Metonymic Poles”, Metaphor and Metonymy in Comparison and Contrast, Pp. 41-47. Jakobson, R, (1998). Two Aspects of Language, Pp. 119-20. Dirven, Rene & Ralf Pörings (Eds.), (2002). Metaphor and Metonymy in Comparison and Contrast, Vol.20, New York, Walter de Gruyter. Culler, J. (1981). Structuralist poetics: Structuralism, linguistics and the study of literature. Rutledge. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 815 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 931 |