تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,084,725 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,188,877 |
مدلسازی فضایی-زمانی احتمال وقوع روزهای همراه با رعد و برق در شمال غرب ایران | ||
پژوهش های جغرافیای طبیعی | ||
مقاله 7، دوره 50، شماره 1، فروردین 1397، صفحه 87-100 اصل مقاله (1.9 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2018.229988.1007027 | ||
نویسندگان | ||
خدیجه جوان* 1؛ محمدرضا عزیززاده2 | ||
1استادیار آب و هواشناسی گروه جغرافیا، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه | ||
2مربی گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران | ||
چکیده | ||
توفانهای تندری از فراوانترین و شدیدترین مخاطرات آب و هوایی هستند که به دلیل همراهی با رعد و برق، باد شدید، و تگرگ و بارشهای شدید موجب خسارات زیادی در سراسر دنیا میشوند؛ بنابراین، شناخت فراوانی، احتمال وقوع، و دورة بازگشت این توفانها میتواند کمک فراوانی در جهت کاهش خسارات کند. هدف از این پژوهش مدلسازی فضایی- زمانی احتمال وقوع روزهای همراه با رعد و برق در شمالغرب ایران در ماههای آوریل، می، ژوئن، و ژوئیه با استفاده از مدل زنجیرة مارکف است. بدین منظور، از کُدهای مربوط به توفان تندری (95ـ99) در 19 ایستگاه سینوپتیک منطقه در دورة آماری شانزدهساله (2000ـ2015) استفاده شد. ماتریس فراوانی، ماتریس احتمال انتقال، و ماتریس پایا محاسبه شد و در نهایت توزیع فضایی احتمال وقوع و دورة بازگشت رعد و برقها ترسیم شد. نتایج نشان میدهد احتمال وقوع رعد و برقهای دو و سهروزه در شمالشرقی و جنوب منطقة مورد مطالعه کم است؛ ولی در بخشهای مرکزی و شمالغربی بیشتر است. به ازای افزایش طول دورة رعد و برقی، دورة بازگشت آن به صورت تصاعدی افزایش مییابد. توزیع فضایی ماتریس پایا نیز نشان میدهد که احتمال وقوع رعد و برق در مناطق جنوبی و شمالشرقی کمتر است و مناطق مرکزی، شمالی، و شمالغربی بیشترین احتمال وقوع رعد و برق در بلندمدت را دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
احتمال وقوع؛ دورة بازگشت؛ روز همراه با رعد و برق؛ زنجیرة مارکف؛ شمالغرب ایران | ||
مراجع | ||
آشگر طوسی، ش.؛ علیزاده، الف. و جوانمرد، س. (1382). پیشبینی احتمال وقوع خشکسالی در استان خراسان، تحقیقات جغرافیایی، 70: 119ـ128. حجازیزاده، ز. و شیرخانی، ع. (1384). تحلیل و پیشبینی آماری خشکسالی و دورههای خشک و تر کوتاهمدت در استان خراسان، پژوهشهای جغرافیایی، ش 52. رسولی، ع. (1384). مدلسازی بارشهای رعد و برقی محدودة شهر تبریز از دیدگاه ریسک وقوع سیلاب، کنفرانس بینالمللی بلایای طبیعی 5-7 مهر، دانشگاه تبریز، 1ـ119. رسولی، ع.؛ بداق جمالی، ج. و جلالی، الف. (1386). توزیع زمانی بارشهای رعد و برقی منطقة شمالغرب ایران، مجلة پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 22: 156ـ170. رسولی، ع. و جوان، خ. (1391). تحلیل روند وقوع توفانهای رعد و برقی در نیمة غربی ایران با کاربرد آزمونهای ناپارامتری، فضای جغرافیایی، 12(38): 111ـ126. رضیئی، ط.؛ دانشکار آراسته، پ.؛ اختری، ر. و ثقفیان، ب. (1386). بررسی خشکسالیهای هواشناسی (اقلیمی) در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از نمایة SPI و مدل زنجیرة مارکف، تحقیقات منابع آب ایران، 3(1): 25ـ35. سازمان هواشناسی کشور (1385). مرکز پژوهش مخاطرات اقلیمی، بولتن علمی، 3: 17ـ26. صلاحی، ب. (1389). بررسی ویژگیهای آماری و همدیدی توفانهای تندری استان اردبیل، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، 72: 129ـ141. عساکره، ح. (1387). بررسی احتمال تواتر و تداوم روزهای بارانی در شهر تبریز با استفاده از مدل زنجیرة مارکف، تحقیقات منابع آب، 4(2): 46ـ56. علیزاده، الف. (1387). اصول هیدرولوژی کاربردی، چ 19، مشهد: دانشگاه امام رضا. علیزاده، الف.؛ کمالی، غ.؛ موسوی، ف. و موسوی بایگی، م. (1380). هوا و اقلیمشناسی، چ2، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. فرجی سبکبار، ح. و عزیزی، ق. (1385). ارزیابی میزان دقت روشهای درونیابی فضایی مطالعة موردی: الگوسازی بارندگی حوزة کارده مشهد، پژوهشهای جغرافیایی، 58: 1ـ15. فلاح قالهری، غ. و شاکری، ف. (1394). شناسایی روند تغییرات فراوانی وقوع توفانهای تندری در ایران، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 15(38): 97ـ117. کاویانی، م. و علیجانی، ب. (1375). مبانی آب و هواشناسی، چ4، تهران: سمت. لشکری، ح. و آقاسی، ن. (1392). تحلیل سینوپتیکی توفانهای تندری تبریز در فاصلة زمانی (1996ـ2005)، جغرافیا و برنامهریزی، 17(45): 203ـ234. محمدی، ح. (1387). مخاطرات جوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. معصومپور سماکوش، ج. و فجاد، الف. (1394). واکاوی آماری- ترمودینامیکی توفانهای تندری در ایران، جغرافیا و توسعة ناحیهای، 13(2): 227ـ248. Alizadeh, A.; Kamali, Gh.; Mousavi, F. and Mousavi Bayegi, M. (2001). Weather and Climate, Ferdowsi University of Mashhad press, Mashhad. (In Persian). Asakereh, A. (2008). Analysis of the Frequency and the Spell of Rainy Days Using Markove Chain Model for City of Tabriz, Iran, Iran-Water Resources Research, 4 (2): 46-56. (In Persian). AshgarTousi, Sh.; Alizadeh, A. and Javanmard, S. (2003). Prediction of drought probability in Khorasan, Geographical Research, 70: 119-128. (In Persian). Basak, P.; Sarkar, D. and Mukhopadhyay, A.K. (2012). Estimation of Thunderstorm Days from the Radio-sonde Observations at Kolkata (22.53 N, 88.33 E), India during Pre-monsoon Season: an ANN Based Approach, Earth Science India, 5(4). Changnon, S.A. (2001). Thunderstorm rainfall in the conterminous United States, Bulletin of the American Meteorological Society, 82(9): 1925-1940. Chattopadhyay, S.; Acharya, N.; Chattopadhyay, G.; Prasad, S.K. and Mohanty, U.C. (2012). Markov chain model to study the occurrence of pre-monsoon thunderstorms over Bhubaneswar, India, Comptes Rendus Geoscience, 344(10): 473-482. Dasgupta, S. and De, U.K. (2001). Markov chain models for pre-monsoon thunderstorm in Calcutta, India. Falah, Gh. and Shakeri, F. (2016). Identification of variations trend of thunder storm Occurrence frequency in Iran, Geographical sciences applied research, 15(38): 97-117. (In Persian). Faraji Sabokbar, H.A. and Azizi, Gh. (2007). The Precision of Spatial Interpolation Methods, Case Study: Rainfall Modeling in Kardeh Basin of Mashhad, Geographical Research Quarterly, 58: 1-15. Garg, V.K. and Singh, J.B. (2010). Markov Chain Approach on the behavior of Rainfall, International Journal of Agricultural and Statistical Sciences, 6(1). Hejazizadeh, Z. and Shirkhani, A. (2005). Statistical analysis and forecasting of droughts and short-term dry and wet periods in Khorasan, Geography Research Quarterly, 37(52). (In Persian). Hossain, M.M. and Anam, S. (2012). Identifying the dependency pattern of daily rainfall of Dhaka station in Bangladesh using Markov chain and logistic regression model, Agricultural Sciences, 3(3): 385. IRAN Meteorological Organization (2006). Research Center of climate Hazards, Scientific Bulletin, 3: 17-26. (In Persian). Kantz, H.; Holstein, D.; Ragwitz, M. and Vitanov, N.K. (2004). Markov chain model for turbulent wind speed data, Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 342(1): 315-321. Kaviani, M. and Alijani, B. (1996). Fundamentals of Climatology, Samt Press. (In Persian). Kulkarni, M.K.; Kandalgaonkar, S.S.; Tinmaker, M.I.R. and Nath, A. (2002). Markov chain models for pre‐monsoon season thunderstorms over Pune, International journal of climatology, 22(11): 1415-1420. Lashkari, H., Aghasi, N. (2013). Synoptic analysis of thunderstorms in Tabriz (1996-2005), Geography and Planning, 17(45), 203-234 (In Persian). Lazri, M.; Ameur, S.; Brucker, J.M.; Lahdir, M. and Sehad, M. (2015). Analysis of drought areas in northern Algeria using Markov chains, Journal of Earth System Science, 124(1): 61-70. Masoompour Samakosh, J. and Fajad, A. (2015). Thermodynamic-statistical Analysis of Thunderstorms in Iran, Journal of Geography and Regional Development, 13(2): 227-248. (In Persian). Mohammadi, H. (2008). Atmospheric hazards, University of Tehran Press. (In Persian). Moon, S.E.; Ryoo, S.B. and Kwon, J.G. (1994). A Markov chain model for daily precipitation occurrence in South Korea, International journal of climatology, 14(9): 1009-1016. Paulo, A.A. and Pereira, L.S. (2007). Prediction of SPI drought class transitions using Markov chains, Water resources management, 21(10): 1813. Pinto, O.; Pinto, I.R.C.A. and Ferro, M.A.S. (2013). A study of the long‐term variability of thunderstorm days in southeast Brazil, Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 118(11): 5231-5246. Poggi, P.; Notton, G.; Muselli, M. and Louche, A. (2000). Stochastic study of hourly total solar radiation in Corsica using a Markov model, International journal of climatology, 20(14): 1843-1860. Rahmat, S.N.; Jayasuriya, N. and Bhuiyan, M.A. (2016). Short-term droughts forecast using Markov chain model in Victoria, Australia, Theoretical and Applied Climatology, 1-13. Rasouli, A. (2005). Modeling of thunderstorm rainfalls in Tabriz from the flood risk perspective, International Conference on Natural Disasters, Tabriz University, 1-119 (In Persian). Rasouli, A.; Bodaghjamali, J. and Jalali, O. (2007).Temporal distribution of thunderstorm rainfalls in the northwest of IRAN, Quarterly Research Bulletin of Isfahan University (Humanities), 27(1): 156-170 (In Persian). Rasouli, A. and Javan, Kh. (2012). Analyzing of thunderstorm occurrence trends in the western part of Iran applying non-parametric statistical tests, Geographic Space, 12(38): 111-126. (In Persian). Raziei, T.; Daneshkar Arasteh, P.; Akhtari, R. and Saghafian, B. (2007). Investigation of Meteorological Droughts in the Sistan and Balouchestan Province, Using the Standardized Precipitation Index and Markov Chain Model, Iran-Water Resources Research, 3(1): 25-35. (In Persian). Sahin, A.D. and Sen, Z. (2001). First-order Markov chain approach to wind speed modelling, Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics, 89(3): 263-269. Salahi, B. (2010). Statistical and Synoptic Analysis of Characteristics of Thunderstorms in Ardabil Province, Physical Geography Research Quarterly, 42(72): 129-141. (In Persian). Song, Z.; Geng, X.; Kusiak, A. and Xu, C. (2011). Mining Markov chain transition matrix from wind speed time series data, Expert Systems with Applications, 38(8): 10229-10239. Sonnadara, U. (2016). Spatial and temporal variations of thunderstorm activities over Sri Lanka, Theoretical and Applied Climatology, 124(3-4): 621-628. Tafferner, A.; Forster, C.; Hagen, M.; Keil, C.; Zinner, T. and Volkert, H. (2008). Development and propagation of severe thunderstorms in the Upper Danube catchment area: Towards an integrated nowcasting and forecasting system using real-time data and high-resolution simulations, Meteorology and Atmospheric Physics, 101(3): 211-227. Varotsos, C.; Assimakopoulos, M.N. and Efstathiou, M. (2007). Technical note: long-term memory effect in the atmospheric CO 2 concentration at Mauna Loa, Atmospheric Chemistry and Physics, 7(3): 629-634. Wilks, D.S. (2006). Statistical methods in the atmospheric sciences (second edition). Academic press, USA. Yusuf, A.U.; Adamu, L. and Abdullahi, M. (2014). Markov chain model and its application to annual rainfall distribution for crop production, Am. J. Theor Appl Stat, 3(2): 39-43. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 623 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 389 |