پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,693 |
| تعداد مقالات | 72,239 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,215,520 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,043,938 |
تأثیر روش احمد بن فضل بخاری برای ساخت اجسام هم‌حجم در کانی‌شناسی بیرونی | ||
| تاریخ علم | ||
| مقاله 2، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 19، دی 1394، صفحه 175-187 اصل مقاله (890.21 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2018.242317.371421 | ||
| نویسنده | ||
| ابوذر فرض پور ماچیانی* | ||
| پژوهشکده تاریخ علم | ||
| چکیده | ||
| اگرچه منشأ نحوۀ ساخت و روش استفاده از ترازوی منسوب به ارشمیدس برای حل مسألۀ تعیین اجزاء یک جسم مرکب نامشخّص است، دغدغۀ دانشمندان بعدی در بارۀ پیچیدگی نحوۀ ساخت و خطای آزمایش انجام شده با آن واضح است. منلائوس برای حل این مشکل روشی برای حل مسأله مبنی بر محاسبات ریاضی عرضه کرده است. این روش به اطّلاعات اوّلیه‌ای احتیاج دارد که شامل وزن قطعات هم‌حجمی از خود فلزات و آلیاژ‌های تشکیل دهندۀ آن جسم است، البته پیچیدگی‌های ساخت چنین قطعاتی نیز از دید دانشمندان دور نبوده است. احمد بن فضل بخاری برای ساخت این قطعات روشی عرضه کرده که بیرونی آن را دقیق نمی‌داند. تلاش بیرونی برای یافتن روشی دقیق برای ساخت قطعات هم‌حجم منجر به ساختن ابزاری شد که به آن آلت مخروطی می‌گوید. توسط این ابزار بیرونی توانست اطّلاعات اوّلیۀ دقیق‌تری برای حل مسأله به روش منلائوس پیدا کند. بعد از آن بیرونی بر آن شد تا از ابزار جدید برای تشخیص جواهر اصل از بدل استفاده کند. روش و نتایج آزمایش‌های او در رسالۀ فی النسب التی بین الفلزات والجواهر فی الحجم آمده است. در این مقاله روش بیرونی برای بهبود روش احمد بن فضل و تأثیر استفاده از نتایج آزمایش با ابزار بهبودیافته در کانی‌شناسی بیرونی شرح داده می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آلت مخروطی؛ احمد بن فضل بخاری؛ بیرونی؛ کانی‌شناسی؛ منلائوس | ||
| مراجع | ||
|
بیرونی، ابوریحان. (1374ش). الجماهر فی الجواهر. تصحیح یوسف الهادی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ـــــــــــــــ . فی النسب الّتی بین الفلزات والجواهر فی الحجم، نسخۀ خطی شمارۀ 6/364، مدرسۀ ارتودوکس یونانی بیروت. جوهری نیشابوری، محمّد بن ابی‌البرکات. (1383ش). جواهرنامۀ نظامی، مرکز نشر میراث مکتوب. خازنی، ابوالفتح عبدالرّحمن. (1346ش). میزان الحکمة. ترجمۀ فارسی از ناشناس. مقدّمه و تعلیقات مدرّس رضوی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. ـــــــــــــــ . نسخۀ خطی شمارۀ 3444 کتابخانۀ ملّی تبریز. ـــــــــــــــ . (1359ق). حیدرآباد دکن: دائرةالمعارف العثمانیة. فرض‌پور ماچیانی، ابوذر. (1394ش). تحوّل کارکرد و کاربرد ترازو در سنجش وزن مخصوص و عیار در دورۀ اسلامی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران. Abattouy, Mohammed and al-Hassani, Salim. (2015) The Corpus of al-Isfizārī in the Sciences of Weights and Mechanical Devices. al-Furqan. Rosenfeld, B. A.; Ihsanoglu E. (2003). Mathematicians, Astronomers and other Scholars of Islamic Civilization and Their Works (7th-19thc.). IRCICA. Vitruvius. (1914). The Ten Books on Architecture. translation: Morris Hicky Morgan. Harvard University Press, 1914.
. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 418 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 362 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب