تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,522,381 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,782,011 |
تطبیقپذیری تزئینات متبرکه کتیبهها در منارههای مسجد گوهرشاد و شاه مشهد | ||
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
مقاله 5، دوره 23، شماره 1، خرداد 1397، صفحه 55-66 اصل مقاله (2.81 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2018.226341.671664 | ||
نویسندگان | ||
مجتبی رضازاده اردبیلی1؛ ندا اسدی جعفری* 2 | ||
1عضو هیئت علمی دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
2دانشکده معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
کتیبهها بهعنوان عناصر معنایی و تزئینی در معماری اسلامی از ابزارهای مهم در جهت گسترش عقاید و سیاستهای مذهبی حکومتها بر مردم در دورههای مختلف به لحاظ ماهیت مکتوب خود، بیانگر اندیشههای هر عصر هستند با این ایده، تزئینات متبرکه با اسلیمیهای گیاهی و نقوش هندسی و ترنجها باهم درمیآمیختند و زیباترین آثار هنری را در مساجد به نمایش میگذاشتند. دو مسجد گوهرشاد و شاه مشهد بهعنوان شاهکارهای معماری ایرانی اسلامی از تزئینات و کتیبههای مختلفی با مضامین دینی شامل اسماء الهی، آیات قرآن و احادیث و روایات برخوردارند. بر این اساس، مطالعه درباره دو بنای ارزشمند (مسجد گوهرشاد و شاه مشهد) با تاکید بر تطبیقپذیری تزئینات متبرکه و مضامین آنها در منارههای این دو مسجد، هدف این پژوهش قرار گرفت. برای این منظور، مقاله حاضر از نوع تحقیقات کیفی با روش تحلیلی- تطبیقی و با استناد بر منابع کتابخانهای، اسناد تاریخی و مشاهدات میدانی بر دو بنای مذکور به نگارش درآمد. طبق مطالعات و تحلیلهای انجام شده، مشخص گردید که مناره های دو مسجد گوهرشاد و شاه مشهد در یک دوره تاریخی و معماری بنا گردیدهاند و تزئینات متبرکهی موجود در منارههای این دو مسجد از لحاظ محتوا، رنگ، رسم-الخط، اسماء الهی، کاشیکاری و ... از تطبیقپذیری بالایی برخوردارند. | ||
کلیدواژهها | ||
تطبیقپذیری؛ " تزئینات؛ " کتیبه:ها؛ " مناره؛ " مسجد گوهرشاد؛ " مسجد شاه مشهد | ||
مراجع | ||
اثنیعشری، نفیسه و شایستهفر، مهنار (1390)، بررسی نقوش تزیینی قرآنهای تیموری و کاشیکاری مسجد گوهرشاد، مطالعاتهنراسلامی، شمارهی پانزدهم، صص 72-83. احمدی ملکی، ر (1386)، پلههای آسمان، مجله فقه و اصول، شماره 59، صص 4-17. اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان (1362)، مطلعشمس، فرهنگسرا، تهران. انوار، قاسم (1337)، کلیاتقاسمانوار، به تصحیح و مقابله و مقدمه سعید نفیسی، کتابخانه سنائی، تهران. اوکین، برنارد (1386)، معماریتیموریدرخراسان، ترجمهی علی آخشینی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد. بلر، شیلا (1382)، هنرومعماریاسلامیدرایرانوآسیایمرکزیدورهایلخانیانوتیموریان، ترجمهی سیدمحمد موسوی هاشمی گلپایگانی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران. بهرامزاده، محمد (1382)، نظریاجمالیبرسیرتحولخطوطاسلامیوخواندنکتیبهها، نیکان کتاب، زنجان. پوپ، آرتور (1374)، معماریایران، ترجمهی کرامتالله افسر، فرهنگسرای یساولی، تهران. پوگاچنکووا، گالینا آناتولیونا (1387)،شاهکارهایمعماریآسیایمیانهسدههایچهاردهموپانزدهممیلادی، ترجمهی سیدداود طبایی، فرهنگستان هنر، تهران. حاجیقاسمی، کامبیز (۱۳۸۲)، فرهنگآثارمعماریاسلامیایران (مساجد)، روزنه، تهران. خواندمیر، غیاثالدین بن همامالدین (1353)، تاریخحبیبالسیر، به اهتمام محمد دبیرسیاقی، انتشارات کتابفروشی خیام، تهران. دانشدوست، یعقوب (۱۳۹۴)، پیدایشباغآسمانیایران، ترجمهی کامران فاضل، کلهر، تهران . زمرشیدی، حسین (1384)، کاشیکاری ایران، سازمان عمران و بهسازی شهری، تهران. سعادت، بیژن (1355)، بارگاهامامرضا: مجموعهمطالعاتیابنیهآستانقدسرضوی، شیراز، انتشارات آسیا، مؤسسهی ایتالیایی، تهران. سیدی، مهدی (1386)، مسجدوموقوفاتگوهرشاد، بنیاد توسعه و پژوهش وقف، تهران. شایستهفر، مهناز (١٣٨١)، بررسی محتوایی کتیبههای مذهبی دوران تیموریان و صفویان، فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانیدانشگاهالزهرا (س)، شماره ٤٣، صص62-111. شایسته فر، مهناز (1389)، بررسی تزیینات و کتیبههای قرآنی دو مجموعه گوهرشاد مشهد و هرات، دوفصلنامهعلمیـپژوهشیمطالعاتهنراسلامی، شماره دوازدهم، صص 73-98. شمس، صادق (1388)، جلوههایی از هنر معماری ایران زمین (واژهنامه سنتی معماری ایران)، علم و دانش، تهران. صحراگرد، مهدی (۱۳۹۲)، شاهکارهایهنریدرآستانقدسرضوی؛کتیبههایمسجدگوهرشاد، مؤسسه آفرینشهای هنری، مشهد. صمدی، حبیبالله (1333)، جامع گوهرشاد یا هشتمین بنای زیبای جهان، یغما، شمارهی 79، صص 509-515. عبدالهی ملائی، شاهرخ (1394)، جستاری در تزیینات معماری اسلامی (مطالعهی موردی: مسجد گوهرشاد مشهد)، در همایشملیمعماریوشهرسازیایرانیـاسلامی، رشت: دانشگاه پیام نور استان گیلان. عطاردی، عزیزالله (۱۳۷۱)، تاریخآستانقدسرضوی، جلد 2، عطارد، تهران. فضائلی، ح. ا (1362)، اطلسخط، مشعل، اصفهان. فغفوری، رباب و بلخاری قهی، حسن (1394)، بررسی تطبیقی مضمون کتیبههای مسجد گوهرشاد و مبانی اعتقادی شیعه در دورهی تیموری و صفوی، نگره، شمارهی 35، صص 4-17. قصابیان، محمدرضا (1384)، مسجد گوهرشاد پس از ششصد سال،مشکوه، شمارهی 86، صص 97-106. کیانی، محمدیوسف (1386)، معماریایران (دورهیاسلامی)، انتشارات مهر، تهران. گرومن، آ (1383)، منشأوتوسعهیابتداییکوفیگلدار، مهناز شایسته فر، مطالعات هنر اسلامی، تهران. مصدقیان طرقبه، وحیده (1384)، رنگونقشدرمسجدگوهرشاد، کتاب آبان، تهران. ملازاده، کاظم و محمدی، مریم (1378)، مساجدتاریخی، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، تهران . ملازاده، کاظم و محمدی، مریم (1385)، دایرهالمعارفبناهایتاریخیایراندردورهاسلامی، حوزهی هنری سازمان تبلیغات اسلامی، تهران. مولوی، عبدالحمید (1347)، مسجدشاه یا مقبره امیر غیاثالدین ملکشاه، مجله هنرومردم، دوره 7، شماره 74و75، صص75-92. مؤتمن، علی (1348)، تاریخآستانقدسرضوی، بانک ملی، تهران. نجفی، ع (1381)، تحقیقی پیرامون مناره (2)، مکتباسلام، سال 42، شماره 7، صص 60-67. ویلبر، دونالد و گلمبک، لیزا (1374)، معماریتیموریدرایرانوتوران، ترجمهی کرامتالله افسر و محمدیوسف کیانی، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران. هیلنبراند، رابرت (1391)، هنرومعماریاسلامی، روزنه، تهران. ییت، چارلز ادوارد (1369)، خراسانوسیستان،سفرنامهکلنلییتبهایرانوافغانستان، ترجمهی قدرتالله روشنی و مهرداد رهبری، یزدان، تهران. http://parsacity.com
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,170 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,144 |