پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,504 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,123,432 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,231,533 |
ارائۀ الگوی آمایش سرزمین نواحی ساحلی دریای مکران با رویکرد توسعه و امنیت پایدار منطقه‌ای (مطالعۀ موردی: شهرستان‌های چابهار و ایرانشهر) | ||
| پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| مقاله 3، دوره 5، شماره 4، دی 1396، صفحه 539-564 اصل مقاله (1 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2018.225178.652 | ||
| نویسندگان | ||
| کیومرث یزدان پناه* 1؛ بهنام الماسی2؛ لیلا محمدی کاظم آبادی3 | ||
| 1استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران | ||
| 3کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| یکی از مهم‌ترین عواملی که امنیت یک کشور را تهدید میکند، وجود نابرابری‌های فضایی بین مناطق مختلف جغرافیایی آن است. وجود بی‌عدالتی‌های جغرافیایی و توسعة نامتوازن بخش‌های جغرافیایی یک کشور به‌ویژه بین مناطق مرکزی و پیرامونی ممکن است به همبستگی و وحدت ملی آسیب بزند و به بروز تحرکات واگرایانه به‌ویژه در مناطق قومی بینجامد. این مسئله تأثیری سوء بر قدرت ملی دارد. از دیدگاه صاحب‌نظران، از جمله ایساکسون و ماهان، توسعه و امنیت مکمل یکدیگرند. بدینترتیب، میتوان امنیت پایدار را مرهون توسعۀ پایدار، و توسعۀ پایدار را تضمین‌کنندۀ امنیت ملی دانست. تأمین امنیت ملی کشور در گرو رفع تهدیدهای داخلی و خارجی است؛ از این‌رو آنچه در این میان خلأ به‌وجود‌آمده در توسعۀ نامتوازن یک کشور را بهبود می‌بخشد، علم برنامه‌ریزی آمایش سرزمین است. این نوشتار، با هدف ارائة الگوی مناسب آمایش سرزمین، منطقة ساحلی مکران را با تأکید بر برنامه‌های توسعة آتی شهرستان‌های چابهار و ایرانشهر در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی، و با رویکرد توسعه و امنیت پایدار منطقه‌ای بررسی میکند. روش پژوهش، ترکیبی از تحلیل راهبردی و فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) است. برای پردازش نتایج، از پرسشنامه استفاده شد. بررسی و تحلیل فرصتها و قوتها، همچنین نمایش وضعیت و سیمای سرزمین و توزیع فضایی منابع در منطقة مورد مطالعه، به روش‌های آمار و تحلیل فضایی در نرم‌افزار Arc Gis صورت گرفت. در این مقاله، برای اولین بار در ایران، در مطالعۀ آمایش سرزمینی و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، مدل و نرم‌افزار پیشرفته و جدید متاسوآت به‌کار گرفته شده و الگوهای آمایشی منطقۀ مورد مطالعه نیز با توجه به دو فاکتور عوامل داخلی و خارجی ارائه شده است. در زمینة فاکتورهای داخلی مشخص شد توسعة محور شرق و جنوب شرق، و موقعیت جغرافیایی راهبردی سواحل مکران در خارج از محدودة پرترافیک و پرتنش خلیج‌فارس و تنگة هرمز، بیشترین اهمیت راهبردی را در توسعه دارند. در زمینة فاکتورهای برون‌سازمانی، بیشترین اهمیت متعلق به حضور نظامی آمریکا در منطقه، جریان ارتجاع عربی و محور عربی-آمریکایی، و گسترش و نفوذ جریان‌های ارتجاعی-تروریستی در منطقه است. به‌منظور تدوین الگوی آمایشی در بخش سیاست خارجی بر نواحی نوار ساحلی نیز الگوها و راهبردهایی ارائه شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آمایش سرزمین؛ امنیت پایدار منطقه‌ای؛ توسعة پایدار منطقه‌ای؛ ژئوپلیتیک مکران؛ مدل راهبردی Meta SWOT؛ مکران | ||
| مراجع | ||
|
آسایش، حسین (1383)، اصول و روش‌های برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، چاپ دهم، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران. ابراهیم‌زاده، عیسی (1389)، «امنیت و توسعه در مرزهای جنوب خاوری ایران و برنامه‌ریزی راهبردی برای آن»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، سال بیستوچهارم، شمارة 9 و 10، صص 136-149. ابراهیم‌زاده، عیسی و میرنجف موسوی (1393)، روش‌ها و فنون آمایش سرزمین، انتشارات سمت، تهران. احمدی‌پور، زهرا، حیدری موصل، طهمورث و اکبر میرجلالی (1390)، «تبیین عوامل ناامنی در جنوب شرق ایران»، فصلنامة مطالعات اجتماعی، شمارة 27، صص 13-44. ازکیا، مصطفی (1378)، جامعه‌شناسی توسعه، انتشارات کیهان، تهران. اطاعت، جواد و سیده زهرا موسوی (1390)، «رابطة متقابل امنیت ناحیه‌ای و توسعه‌یافتگی فضاهای سیاسی با تأکید بر سیستان و بلوچستان»، فصلنامة ژئوپلیتیک، دورة هفتم، شمارة 1، صص 70-87. پورمحمدی، محمدرضا و نادر زالی (1388)، «تحلیل نابرابری‌های منطقه‌ای و آینده‌نگاری توسعه (نمونة موردی: استان آذربایجان شرقی)»، نشریة علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی دانشگاه تبریز، سال پانزدهم، شمارة 32، صص 29-64. پورموسوی، سید موسی و همکاران (1387)، «ساماندهی سیاسی فضا و نواحی فرهنگی و کارکردی در ایران»، فصلنامة ژئوپلیتیک، سال چهارم، شمارة 3، صص 75-101. تاجیک، محمدرضا (۱۳۸۱)، مقدمه‌ای بر استراتژی‌های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران: رهیافت‌ها و راهبردها، جلد اول، انتشارات فرهنگ گفتمان، تهران. تقی‌زاده، فاطمه (1387)، آمایش سرزمین، دانشنامة مدیریت شهری و روستایی، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، تهران. حافظ‌نیا، محمدرضا و ابراهیم رومینا (1384)، «تحلیل ظرفیت‌های ژئوپلیتیک سواحل جنوب شرق ایران در راستای منافع ملی (فضای مورد غفلت)»، جغرافیا و توسعه، دورة سوم، شمارة 6، صص 5-20. حافظ‌نیا، محمدرضا (1384)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، انتشارات پاپلی، مشهد. حشمتی جدید، مهدی، بشارتی، محمدرضا و غلامرضا زارعی (1393)، «ملاحظات دفاعی-امنیتی آمایش سرزمین در کشور (مطالعة موردی: جنوب شرق کشور)»، مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، سال سیزدهم، شمارة 75، صص 109-129. درایسدل، آلاسدایر و جرالد، اچ. بلیک، (1373)، جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، انتشارات وزارت امور خارجه،تهران. رحمانی فضلی، عبدالرضا و عباس سعیدی (1394)، پیوستگی توسعه و امنیت مناطق مرزی جستاری در مفهوم‌شناسی، جغرافیا، دورة سیزدهم، شمارة 47، صص 7-33. زرقانی، سید هادی (1386)، مقدمه‌ای بر قدرت ملی، انتشارات پژوهشکدة مطالعات راهبردی، تهران. زیاری، کرامت‌الله (1378)، اصول و روش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای، انتشارات دانشگاه یزد، یزد. ــــــــــــــــ (1390)، برنامه‌ریزی شهرهای جدید، چاپ دوازدهم، انتشارات سمت، تهران. شیعه، اسماعیل (1391)، مقدمه‌ای بر مبانی برنامه‌ریزی شهری،دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران. عزتی، عزت‌الله (1380)، ژئوپلیتیک، انتشارات سمت، تهران. ـــــــــــــ (1387)، ژئواستراتژی در قرن بیستویکم، انتشارات سمت، تهران. کامران، حسن (1381)،«جایگاه سیاست دریایی در جمهوری اسلامی ایران»، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارة 164، صص 585-598. لورو، پاسکال و فرانسو توال (1381)، کلیدهای ژئوپلیتیک، ترجمة حسن صدوق، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران. متقی، ابراهیم (۱۳۸۳)، «تهدیدات امنیت ملی در دوران عملیات پیش‌دستی‌کننده»، فصلنامة تخصصی علوم سیاسی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی کرج، پیششمارة 2. محمدحسینی، مسعود و عباس علیپور (1391)، «سنجش تهدیدهای امنیتی در جنوب شرق کشور (با تأکید بر امنیت مرزی)»، مجلة سیاست دفاعی، سال بیستم، شمارة 78، صص 163-195. واثق، محمود، صفوی، سید یحیی و سید سلمان حسینی (1395)، «رهیافت هم‌تکمیلی، مبانی و کارکردهای آن با تأکید بر منطقة جنوب شرق ایران»، سال دوازدهم، شمارة 1 (پیاپی 41)، صص 24-59. هومن، حیدرعلی (1386)، شناخت روش علمی در علوم رفتاری، انتشارات سمت، تهران. Acquaah, M. and Chi, T. (2007), A Longitudinal Analysis of the Impact of Firm Resources and Industry Characteristics on Firm-Specific Profitability, Journal of Manage Governance, No. 11: 179–213.
Bloomberg, L. P. (2012), SWOT, PESTEL, Porter’s 5 Forces and Value Chain, pp. 1-16. Retrieved from
http://cfcdn.ivoryresearch.com/wp-content/uploads/2013/04/Bloomberg-Business-sample1.pdf
Matric, M., and Savic`, G. (2001), An application of DEA for Comparative Analysis and Ranking of Regions in Serbia with Regards to Social-Economic Development, European Journal of Operational Research, No. 132: 343–356.
Mayers, N. (1994), The Cairo Crunch. People and the Plant, Springer, Verlage, Newyork.
Richardson, B., and Richardson, R. (1992), An Approach to Business Planning..
Regional Planning Office (1997), Spatial Planning: The Concepts, Needs and Experiences, Tehran: Budjet and Plan Organization.
Thinh, N. X. et al. (2002), Evaluation of Urban Land-Use Structures with a View to Sustainable Development, Environmental Impact Assessment Review, Vol. 22, No. 5: 475–492.
Wernerfelt, B. (1989), From Critical Resources to Corporate Strategy, Journal of General Management, Vol. 14, No. 3: 4–12.
Ahmadi-Pur, Z., Heidari Mosul, T., Mirjalali, A., (2011), Explaining the Insecurity Factors in the South East of Iran, Journal of Social Studies, Vol. ???, No. 27: 13–44. (In Persian)
Asayesh, H. (2004), Principles and Methods of Regional Planning, 10th Edition, Payame Noor University Press, Tehran. (In Persian)
Agarwal, R., Grassl, W., and Pahl, J. (2012), Meta-SWOT: Introducing a New Strategic Planning Tool, Journal of Business Strategy, Vol. 33, No. 2: 12–21.
Azkia, M. (1999), Development Sociology, Kayhan Publishing House, Tehran. (In Persian)
Barney, J. B. (1991), Firm Resources and Sustained Competitive Advantage, Journal of Management, Vol. 17, No. 1: 99–120.
Drysdale, A., and Blake, G. (1994), Political Geography of the Middle East and North Africa, Ministry of Foreign Affairs Publications, Tehran.
Ebrahimzadeh, I. (2010), Security and Development at the Southeast Borders of Iran and Strategic Planning for it, Economic Political Information, Vol. 24, No. 9/10: 136–149. (In Persian)
Ebrahimzadeh, I., and Mousavi, M. N. (2014), Methods and Techniques for Designing the Land of Publications, Samt, Tehran. (In Persian)
Eta'at, J., and Mousavi, Z. (2011), The Relationship between Regional Security and the Development of Political Spaces with Emphasis on Sistan and Baluchestan, Geopolitical Quarterly, Vol. 7, No. 21: 70–87. (In Persian)
Ezzati, E. (2011), Geopolitics, Department of Publications, Samt, Tehran. (In Persian)
---------- (2008), Geostrategy in the 21st Century, Samt, Tehran. (In Persian)
FAO (1993), Guidelines for Land Use Planning, Development Series 1, FAO, Rome.
Galbreath, J., and Galvin, P. (2004), Which Resources Matter? A Fine-Grained Test of the Resource-Based View of the Firm, Academy of Management Proceedings, No. 1: 1–6.
Hafezniya, M. R. (2005), Geopolitical Principles and Concepts, Papeli Publications, Mashhad. (In Persian)
Hafezniya, M. R. and Romina, E. (2005), Analysis of Geopolitical Capacities of the Southeast of Iran's Shores in line with National Interest (Space of Neglect), Geography and Development, Vol. 3, No. 6: 5–20. (In Persian)
Hansen, N. M. (1968) French Regional Planning, Edinburgh Indian University Press.
Heshmati Jadid, M., Basharati, M. R., and Zarei, G. (2014), Defense Considerations - Security of the Land Expansion in the Country (Case Study: Southeast of the Country), Defense Management and Management, No. 7: 129–109. (In Persian)
Hooman, H. A. (2007), Knowledge of the Scientific Method in Behavioral Sciences, Samt, Tehran. (In Persian)
Husso, M. (2011), Analysis of Competition in the Mobile Phone Markets of the United States and Europe, MSc Thesis, Aalto University, Retrieved from https://aaltodoc.aalto.fi/handle/123456789/770
Isaksson, R. (2006), Total Quality Management for Sustainable Development Process-Based System Models, Business Process Management Journal, Vol. 12, No. 5: 632–645.
Isoherranen, V. (2012), Strategic Analysis Frameworks for Strategic Orientation and Focus, University of Oulu, Oulu.
Kamran, H. (2002), Position of Maritime Policy in the Islamic Republic of Iran, Faculty of Literature and Humanities, Tehran University, No. 164: 598–585. (In Persian)
Kozak, M., and Rimmington, M. (1999), Measuring Tourist Destination Competitiveness: Conceptual Considerations and Empirical Findings, International Journal of Hospitality Management, Vol. 18, No. 3: 273–283.
Laura, P., and Toal, F. (2002), Geopolitical Keys, Translated by: Hasan Sadoog, et al., Measurement of Security Threats in the South-East of the Country (with Emphasis on Border Security), Defense Policy Magazine, Vol. 20, No. 78: 163-195.
Matric, M`., and Savic`, G. (2001), An Application of DEA for Comparative Analysis and Ranking of Regions in Serbia with Regards to Social-Economic Development, European Journal of Operational Research, No. 132: 343–356.
Motaghi, A. (2004), National Security Threats during the Preemptive Operations, Political Science Quarterly, No. 2: . (In Persian)
Pehrsson, A. (2002), The PSE Model: Entry into Emerging Markets, Strategic Change, No. 11: 143–154.
Penrose, E. T. (1959), The Theory of the Growth of the Firm, New York: Wiley.
Pourmohammadi, M. R., and Zali, N. (2009), Analysis of Regional Inequalities and Development Prospects. (Case Study: East Azarbaijan Province), Journal of Geography and Planning Tabriz University, Vol. 15, No. 32: 29–64. (In Persian)
Pourmousavi, M. et al., (2008), Political Organization of Space and Cultural and Functional Areas in Iran, Journal of Geopolitics, Vol. 4, No. 3: 75–101. (In Persian)
Taghizadeh, F., (2008), Land Expansion, Encyclopedia of Urban and Rural Management, Publications of the Organization of Municipalities and Dignitaries of the Country, Tehran. (In Persian)
Tajik, M. R. (2002), Introduction to Iran's National Security Strategies: Approaches and Strategies, Vol. 1, Farhang Discoman Publishing, Tehran. (In Persian)
Rahmani Fazli, A., and Saeedi, A. (2015), The Relationship between Development and Security of the Boundary Areas, A Study on Conceptualism, Geography, Vol. 13, No. 47: 7–33. (In Persian)
Shiae, I. (2012), An Introduction to the Basics of Urban Planning, Iran University of Science and Technology, Tehran. (In Persian)
Wasegh, M., Safavi, Y., and Hosseini S. (2016), Supplementary Approach, Its Foundations and Functions with Emphasis on the Southeast Region of Iran, Vol. 1, No. 41: 24–59. (In Persian)
Zarghani, H. (2007), Introduction to National Power, Research Institute for Strategic Studies, Tehran. (In Persian)
Zayyari, K. (1999), Principles and Methods of Regional Planning, Yazd University Press, Yazd. (In Persian)
---------- (2011), New Town Planning,12th Edition, Samt, Tehran. (In Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,754 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,868 |
||