تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,121,678 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,228,950 |
«صُحُف انبیاء» در منابع اسلامی و مجموعۀ زدوپیگرافا | ||
مجله ادیان و عرفان | ||
مقاله 4، دوره 50، شماره 1، تیر 1396، صفحه 75-101 اصل مقاله (292.52 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2018.246064.629732 | ||
نویسنده | ||
سعید شفیعی* | ||
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
در منابع اسلامی و بهویژه روایات شیعه، از منابعی موسوم به «صُحُف» منتسب به انبیای بنیاسرائیلی پیشین یاد شده است؛ آثاری که دربردارندۀ مباحثی همچون اخلاقیات و برخی مسائل اعتقادی و پیشگوییهای انبیا از حوادثی است که در جامعۀ اسلامی رخ خواهد داد. در میان منابع غیر رسمی عهد قدیم نیز آثاری به پیامبران و اولیای بزرگ همچون آدم، خَنوخ، نوح، ابراهیم و موسی منتسب شده است. این پژوهش در پی این مسئله است که آیا روایات اسلامی در این مباحث با آثار یهودی ارتباطی دارند یا خیر؟ مجموعۀ «زدوپیگرافا» که عمدتاً از دو قرن پیش از میلاد تاریخگزاری میشود، از حدود یکصد سال پیش نخست به برخی زبانهای لاتین و سپس به عربی منتشر شدهاست. نتیجۀ تحقیق بیانگر بیارتباط بودن محتوای روایات اسلامی با آثار بنیاسرائیلی است؛ اما برخی از مؤلفان مسلمان در نقل روایات و داستانها، با الگو گرفتن از منابع عهد قدیم، داستانهای پندآموزی را در قالب باورهای خود پرداخته و آنها را به انبیای پیشین منسوب کردهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
«روایات اسلامی»؛ «صُحُف انبیاء»؛ «قرآن کریم»؛ «مجموعۀ زدوپیگرافا» | ||
مراجع | ||
[1] آقا بزرگ طهرانی (1403/1983). الذریعه إلی تصانیفالشیعه، دارالأضواء، بیروت. [2] اباذری، یوسف و دیگران (مراد فرهادپور/ وهاب ولی) (1379ش). ادیان جهان باستان، تهران، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی. [3] ابراهیم، علیرضا (پاییز و زمستان 1387). فرجامشناسیکیهانیدرمکاشفاتیهودیدورۀبینالعهدین، پژوهشنامۀ ادیان، سال دوّم، شمارۀ چهارم. [4] ابن بابویه محمد بن علی بن حسین قمی (1417). الأمالی، چاپ الدراساتالإسلامیه، مؤسسه البعثه، قم. [5] ـــــــــــ (1403/1362ش). الخصال، چاپ علیاکبر غفاری، منشورات جامعه المدرسین. [6] ــــــــــ (1385/1966). عللالشرائع، منشورات المکتبه الحیدریه و مطبعتها، نجف اشرف. [7] ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بغدادی (1407/1987). زادالمسیر فی [8] ابن حبان بُستی محمد بن حبان تمیمی (1414/1993). صحیح ابن حبان، به ترتیب علی بن بلبان فارسی، چاپ شعیب ارنؤوط، بیروت. [9] ابن شهر آشوب، محمد بن علی سروی مازندرانی (1376/1956). مناقب آل أبیطالب، نجف اشرف. [10] سید بن طاووس رضی الدین علی بن موسی (1415). إقبالالأعمال، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم. [11] ابن فارس، ابوالحسین احمد (1404). معجم مقاییس اللغه، چاپ عبدالسلام محمد هارون، مکتبه الإعلام الإسلامی. [12] احمد بن فهد حلی (بیتا). عدهالداعی و نجاحالساعی، چاپ احمد موحدی قمی. [13] عبدالله بن مسلم بن قتیبه دینوری (بیتا). المعارف، چاپ ثروت عکاشه، قاهره، دارالمعارف. [14] ابوالفداء اسماعیل بن کثیر دمشقی (1412/1992). تفسیر القرآنالعظیم، چاپ یوسف عبدالرحمن مرعشلی، بیروت. [15] ابن منظور افریقی (1405). لسانالعرب، نشر أدبالحوزه، قم. [16] محمدبن أبی یعقوب بغدادی معروف به ابن ندیم (1405). الفهرست، تهران، چاپ رضا تجدد. [17] محمد بن یوسف معروف به ابوحیان اندلسی (1422/2001). تفسیرالبحرالمحیط، چاپ عادل احمد عبدالموجود/ علی محمد معوض، بیروت. [18] ابوالفرج علی بن حسین اصفهانی (1415). الأغانی، بیروت، دارإحیاءالتراثالعربی. [19] ابوعبید قاسم بن سلام هروی (1384). غریبالحدیث، به کوشش محمد عبدالمعید خان، بیروت/ حیدر آباد. [20] احمد بن حنبل (بیتا). مسند احمد، بیروت، دار صادر. [21] کاظم برگنیسی (1372ش). مقدمۀ «واژه های دخیل در قرآن مجید»، آرتور جفری، ترجمۀ فریدون بدرهای، انتشارات توس. [22] ابواسحاق احمد بن محمد ثعلبی نیشابوری (1422/2002). الکشف و البیانالمعروف تفسیرالثعلبی، چاپ ابومحمد بن عاشور، بیروت. [23] محمد بن عبدالله معروف به حاکم نیشابوری (بیتا). المستدرک علیالصحیحین، چاپ یوسف عبدالرحمن مرعشلی، بیروت، دارالمعرفه. [24] حلبی (1400). السیرهالحلبیه، بیروت، دارالمعرفه. [25] خصیبی (1411/1991). حسین بن حمدان، الهدایهالکبری، مؤسسه البلاغ ـ بیروت. [26] خلیل بن احمد فراهیدی (1409). کتابالعین، چاپ مهدی مخزومی/ ابراهیم سامرائی، مؤسسه دارالهجره. [27] دیبالخوری، موسی (1998). مخطوطات قمران البحر المیت، التوراۀ کتابات ما بین العهدین، دمشق، دارالطلیعهالجدیده. [28] زمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر (1385/1966). الکشاف عن حقائقالتنزیل و عیونالأقاویل، شرکه مکتبه و مطبعه مصطفی البابیالحلبی و أولاده بمصر. [29] سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم (1385). «کتب اپوکریفایی عهد قدیم»، مجلۀ هفت آسمان، شمارۀ 5. [30] محمد بن حسن صفار (1362ش). بصائرالدرجات، چاپ حسن کوچهباغی، تهران. [31] طباطبایی، محمدحسین (بیتا). تفسیرالمیزان، منشورات جماعهالمدرسین فی الحوزه العلمیه ـ قم. [32] طبرانی، ابوالقاسم سلیمان بن احمد (1403). کتابالأوائل، چاپ محمد شکور بن محمود الحاجی أمریر، بیروت، مؤسسهالرساله/ دارالفرقان. [33] طبرسی، امین الاسلام فضل بن حسن (1415/1995). تفسیر مجمعالبیان، مؤسسه الأعلمی، بیروت. [34] طبری، محمد بن جریر (1403/1983). تاریخالأمم والملوک، چاپ نخبه من العلماء الأجلاء، مؤسسه الأعلمی، بیروت. [35] طوسی، محمد بن حسن (1409). التبیان، چاپ أحمد حبیب قصیرالعاملی، مکتب الإعلام الإسلامی. [36] علی بن ابراهیم قمی (1404). تفسیرالقمی، چاپ طیب موسوی جزائری، قم. [37] عنتره بن شداد (1425/2004). دیوان عنتره بن شداد، چاپ حَمدُو طَمّاس، [38] عیاشی، محمد بن مسعود (بیتا). تفسیر العیاشی، چاپ هاشم رسولی محلاتی، تهران. [39] فخر رازی، محمد بن عمر (1421/2000). التفسیرالکبیر أو مفاتیحالغیب، بیروت. [40] کلینی، محمد بن یعقوب (1363ش)، الکافی، چاپ علیاکبر غفاری، دارالکتب الإسلامیه، تهران. [41] اتان گلبرگ (1371ش). کتابخانۀ ابن طاووس و احوال و آثار او، ترجمۀ سیدعلی قرائی/ رسول جعفریان، کتابخانۀ عمومی آیتالله مرعشی نجفی، چاپخانۀ صدرا. [42] علاءالدین علی المتقی بن حسامالدین هندی (1409/1989). کنزالعمال، چاپ بکری حیانی، بیروت. [43] مجاهدبن جبر مکی (بیتا). التفسیر، چاپ عبدالرحمن الطاهربن محمد السورتی، [44] مجلسی، محمد باقر (1403/1983). بحارالأنوار، تصحیح و تعلیق محمدباقر بهبودی، مؤسسه الوفاء، بیروت. [45] مسعودی، علی بن حسین بن علی (1385/1966). أخبارالزمان، دارالأندلس، بیروت. [46] مسلم بن حجاج نیشابوری (بیتا). صحیح مسلم، دارالفکر، بیروت. [47] نسائی، احمد بن شعیب (1411/1991). السننالکبری، چاپ عبدالغفار سلیمان البنداری/ سید کسروی حسن، دارالکتبالعلمیه، بیروت. [48] محمدبن عمر واقدی (بیتا). فتوحالشام، دارالجیل، بیروت. [49] هیثمی، نورالدین علی بن أبی بکر (1408/1988). مجمعالزوائد، دارالکتبالعلمیه، بیروت. [50] ALEXANDER, P. (1983–1984), (Hebrew Apocalypse of) Enoch, in: The Old Testament Pseudepigrapha, 2 vols., edited by James H. Charlesworth (Garden City, N.Y). [51] ANDERSEN, F. I. (1983–1984), (Slavonic Apocalypse of) ENOCH, Appendix: 2 Enoch in Merilo Pravednoe, in: The Old Testament Pseudepigrapha, 2 vols., edited by James H. Charlesworth (Garden City, N.Y). [52] Charles, R. H (1913), The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament in English, D.Litt., D.D. Oxford University Press. [53] Encyclopedia of Islam(EI2) (1986), v3, s.v IDRIS. [54] Encyclopedia of Religion (2005), Editor in Chief; Lindsay Jones, v.2, s.v. Biblical Literature, ARTICLE ON APOCRYPHA AND PSEUDEPIGRAPHA, USA, Thomson Gale, Second Edition. [55] James, M. R. (1920), The lost Apocrypha of the Old Testament, London. [56] Jeffery, Arthur (1938), The foreign vocabulary of the Qor’an, Oriental Institute, Baroda. [57] MACRAE, G. (1983–1984), Apocalypse of Adam, in: The Old Testament Pseudepigrapha, 2 vols., edited by James H. Charlesworth (Garden City, N.Y). [58] Ot Pseudepigrapha, The Testament of Abraham, in: Old Testament pseudepigrapha, Sponsored by: The Wesley Center for Applied Technology (1993-2002). [59] PRIEST, J (1983–1984), Testament of Moses, in: The Old Testament Pseudepigrapha, 2 vols., edited by James H. Charlesworth (Garden City, N.Y). [60] ROBINSON, S. E (1983–1984). in: The Old Testament Pseudepigrapha, 2 vols., edited by James H. Charlesworth (Garden City, N.Y). [61] SANDERS, E. P. (1983–1984), Testament of Abraham, in: The Old Testament Pseudepigrapha, 2 vols., edited by James H. Charlesworth (Garden City, N.Y). [62] The apocalypse of Abraham: edited, with a translation from the Slavonic text and notes by G.H. Box (1919), with the assistance of J.I. Landsman, London/ New York: The Macmillan Company. [63] The Forgotten Books of Eden, Edited by Rutherford H. Platt, Jr.New York, N.Y.; Alpha House (1926). [64] The King James Version of the, Holy Bible with Apocrypha, www.davince.com/bible. [65] תנייך: Hebrew-English Tanakh (2009 – 5769), Varda Books, skokie, illinois, USA. [66] The Quran: an Encyclopedia, Edited by Oliver Leaman (2006), s.v. Origins, Organization and Influences on the Quran, Routledge. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 485 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 629 |