تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,095,171 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,201,276 |
بررسی تغییرات دورهای و فصلی جزیره گرمایی شهر کرمانشاه در شب و روز با استفاده از تصاویر ماهوارهای | ||
فیزیک زمین و فضا | ||
مقاله 15، دوره 44، شماره 2، تیر 1397، صفحه 479-494 اصل مقاله (1.02 M) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jesphys.2018.247773.1006952 | ||
نویسندگان | ||
فیروز مجرد* 1؛ مهتاب ناصریه2؛ سیروس هاشمی3 | ||
1دانشیار ، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
2دانشآموخته کارشناسیارشد، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
3دانشجوی دکتری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران | ||
چکیده | ||
جزایر گرمایی شهری (UHI) بهعنوان یکی از عواملی که فعالیت انسان را در داخل شهرها تحت تأثیر قرار میدهد، همزمان با توسعه فیزیکی شهرها در دهههای اخیر، اهمیت زیادی پیدا کرده است. با ظهور تصاویر ماهوارهای گرمایی در چند دهه اخیر و امکان بازیابی دمای سطح زمین (LST)، این دادهها برای ارزیابی جزیره گرمایی سطحی شهری (SUHI) که با UHI ارتباط مستقیم دارد، مورد استفاده بوده است. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات دورهای و فصلی جزیره گرمایی شهر کرمانشاه با استفاده از تصاویر ماهوارهای است. بدینمنظور از محصولات دمای سطح زمین سنجنده MODIS در دو دوره یکساله (2001-2000 و 2016-2015) برای بررسی تغییرات جزیره گرمایی سطحی شهری و همچنین تصاویر سنجندههای لندست (TM, ETM+, OLI/TIRS) در سه دوره (2015-2000-1987) برای بررسی تغییرات پوشش گیاهی و بازتاب سطح زمین استفاده شد. نتایج نشان داد مناطق شهری در طول روز بهخصوص در دوره گرم سال، نسبت به مناطق غیرشهری دمای سطح کمتری دارند و در آنها جزیره سرمایی سطحی شهری (SUCI) تشکیل میشود. در شب، بهویژه در بهار وضعیت فوق معکوس و دمای مناطق شهری بهدلیل انتقال گرمای محسوس در حدود 1 تا 2 درجه بیشتر از بیرون شهر میشود و از اینرو جزیره گرمایی سطحی شهری تشکیل میشود. در حالت مقایسه نقطهای، اختلافات دمای سطح داخل و بیرون شهر به حدود دو برابر، یعنی 3 الی 4 درجه افزایش مییابد. بررسی تغییرات دورهای جزیره گرمایی نشان داد که مقدار SUCI در دوره (2015-2016) نسبت به دوره (2000-2001) در طول روز افزایش و مقدار SUHI در طول شب کاهش یافته است. دلیل این تغییرات، افزایش بازتاب مناطق شهری ناشی از استفاده از بامهای با بازتاب بالا بهجای آسفالت که موجب جذب کمتر انرژی خورشید و ذخیرهسازی کمتر گرما میشود و کاهش پوشش گیاهی در مناطق غیرشهری به دلایل مختلف از جمله تسطیح اراضی بهمنظور گسترش شهر است. | ||
کلیدواژهها | ||
جزیره گرمایی شهری؛ دمای سطح زمین؛ جزیره سرمایی شهری؛ تصاویر ماهوارهای؛ کرمانشاه | ||
مراجع | ||
امیری، ر.، علیمحمدی، ع، و علویپناه، س. ک.، 1386، مطالعه تغییرپذیری فضایی- زمانی حرارت در ارتباط با کاربری/ پوشش زمین در منطقه شهری تبریز با استفاده از دادههای حرارتی و انعکاسی TM و ETM+ لندست، م. محیطشناسی، 33 (43)، 107-120. بهارلو، ا.، نامداری، س. و شکیبا، ع.، 1390، تأثیر کاربری اراضی و آلاینده مونو اکسید کربن بر میزان جزایر حرارتی سطحی تولیدشده از دادههای ETM+، همایش ملی ژئوماتیک، تهران، سازمان نقشهبرداری کشور. ساسانپور، ف.، ضیائیان، پ. و بهادری، م.، 1392، بررسی رابطه کاربری و پوشش اراضی و جزایر حرارتی شهر تهران، م. جغرافیا (فصلنامه بینالمللی جغرافیای ایران)، 11 (39)، 256-270. شکیبا، ع.، ضیائیان فیروزآبادی، پ.، عاشورلو، د. و نامداری، س.، 1388، تحلیل رابطه کاربری و پوشش اراضی و جزایر حرارتی شهر تهران با استفاده از دادههای ETM+، م. سنجش از دور وGIS ایران، 1 (1)، 39-56. صادقینیا، ع.، علیجانی، ب. و ضیائیان، پ.، 1391، تحلیل فضایی- زمانی جزیره حرارتی کلانشهر تهران با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، م. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 1 (4)، 1-17. علویپناه، س. ک.، 1387، سنجش از دور حرارتی و کاربرد آن در علوم زمین، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، ایران. علویپناه، س. ک.، هاشمی درهبادامی، س. و کاظمزاده، ع.، 1394، تحلیل زمانی- مکانی جزیره حرارتی شهر مشهد با توجه به گسترش شهر و تغییرات کاربری- پوشش زمین، م. پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، 3 (1)، 1-17. ملکپور، پ. و طالعی، م.، 1390، مدلسازی ارتباط کاربری-پوشش اراضی و حرارت سطح زمین با استفاده از دادههای سنجندهASTAR ، م. محیطشناسی، 37 (58)، 29-42. موسوی بایگی، س. م.، اشرف، ب.، فریدحسینی، ع. و میانآبادی، آ.، 1391، بررسی جزیره حرارتی شهر مشهد با استفاده از تصاویر ماهوارهای و نظریه فرکتال، م. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 1 (1)، 35-49. متکان، ع. ا.، نوحهگر، ا.، میرباقری، ب. و ترکچین، ن.، 1393، تحلیل نقش کاربری اراضی در شکلگیری جزایر حرارتی با استفاده از دادههای چندزمانه سنجنده ASTER (مطالعه موردی: شهر بندرعباس)، م. سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، 5 (4)، 1-14. هاشمی، م.، علویپناه، س. ک. و دیناروندی، م.، 1392،ارزیابی توزیع مکانی دمای سطح زمین در محیطزیست شهری با کاربرد سنجش از دور حرارتی، م. محیطشناسی، 39 (1)، 81-92. هاشمی درهبادامی، س.، نوراییصفت، ا.، کریمی، س. و نظری، س.، 1394، تحلیل روند توسعه جزیره حرارتی شهری در رابطه با تغییر کاربری اراضی/پوشش با استفاده از سری زمانی تصاویر لندست، م. سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، 6 (3)، 15-28. هاشمی درهبادامی، س.، 1394، مدلسازی تغییرات سالانه جزایر حرارتی شهری و بررسی اثر آن بر میزان تغییرات آلودگی هوا (کلانشهر تهران)، پایاننامه کارشناسی ارشد، اساتید راهنما: علی درویشی بلورانی و سیدکاظم علویپناه، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران. Amiri, R., Weng, Q., Alimohammadi, A., and Alavipanah, S. K., 2009, Spatial–Temporal Dynamics of Land Surface Temperature in Relation to Fractional Vegetation Cover and Land Use/Cover in the Tabriz Urban Area, Iran. Remote Sensing of Environment, 113 (12), 2606-2617. Chander, G., Markham, B. L. and Helder, D. L., 2009, Summary of Current Radiometric Calibration Coefficients for Landsat MSS, TM, ETM+, and EO-1 ALI Sensors, Remote Sensing of Environment, 113(5), 893-903. Gedzelman, S. D., Austin, S., Cermak, R., Stefano, N., Partridge, S., Quesenberry, S. and Robinson, D. A., 2003, Mesoscale Aspects of the Urban Heat Island around New York City, Theor. Appl. Climatol., 75, 29-42. Hartz, D. A., Prashad, L., Hedquist, B. C., Golden, J. and Brazel, A. J., 2006, Linking Satellite Images and Hand-Held Infrared Thermography to Observed Neighborhood Climate Conditions, Remote Sensing of Environment, 104 (2), 190-200. Haashemi, S., Weng, Q., Darvishi, A. and Alavipanah, S. K., 2016, Seasonal Variations of the Surface Urban Heat Island in a Semi-Arid City, Remote Sensing, 8(4), 1-17. Hu, L. and Brunsell, N. A., 2013, The Impact of Temporal Aggregation of Land Surface Temperature Data for Surface Urban Heat Island (SUHI) Monitoring, Remote Sensing of Environment, 134, 162-174. Jiménez-Muñoz, J. C., Cristóbal, J., Sobrino, J. A., Soria, G., Ninyerola, M. and Pons, X., 2009, Revision of the Single-Channel Algorithm for Land Surface Temperature Retrieval from Landsat Thermal-Infrared Data. IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing, 47 (1), 339-349. Jimenez-Munoz, J. C., Sobrino, J., Skokovic, D., Mattar, C. and Cristobal, J., 2014, Land Surface Temperature Retrieval Methods from Landsat-8 Thermal Infrared Sensor Data, IEEE Geoscience and Remote Sensing Letters, 11 (10), 1840-1843. Liang, S., 2000, Narrowband to Broadband Conversions of Land Surface Albedo: I. Algorithms, Remote Sensing of Environment, 76, 213-238. Lazzarini, M., Marpu, P. R. and Ghedira, H., 2013, Temperature-Land Cover Interactions: the Inversion of Urban Heat Island Phenomenon in Desert City Areas. Remote Sensing of Environment, 130, 136-152. Mackey, C. W., Lee, X. and Smith, R. B., 2012, Remotely Sensing the Cooling Effects of City Scale Efforts to Reduce Urban Heat Island, Building and Environment, 49, 348-358. Markham, B., Barsi, J., Kvaran, G., Ong, L., Kaita, E., Biggar, S., Czapla-Myers, J., Mishra, N. and Helder, D., 2014. Landsat-8 Operational Land Imager Radiometric Calibration and Stability, Remote Sensing, 6 (12), 12275-12308. Nonomura, A., Kitahara, M. and Masuda, T., 2009, Impact of Land Use and Land Cover Changes on the Ambient Temperature in a Middle Scale City, Takamatsu, in Southwest Japan, Journal of environmental management, 90 (10), 3297-3304. Quattrochi, D. A., Luvall, J. C., Rickman, D. L., Estes, M. G. J., Laymon, C. A. and Howell, B. F., 2000, A Decision Support Information System for Urban Landscape Management Using Thermal Infrared Data. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 66, 1195-1207. Rasul, A., Balzter, H. and Smith, C., 2015, Spatial Variation of the Daytime Surface Urban Cool Island During the Dry Season in Erbil, Iraqi Kurdistan, from Landsat 8, Urban Climate, 14, 176-186. Sobrino, J. A., Jiménez-Muñoz, J. C., Sòria, G., Romaguera, M., Guanter, L., Moreno, J., Plaza, A. and Martínez, P., 2008, Land Surface Emissivity Retrieval from Different VNIR and TIR Sensors. IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing, 46 (2), 316-327. Sobrino, J. A, Oltra-Carrió, R., Sòria, G., Jiménez-Muñoz, J. C., Franch, B., Hidalgo, V., Hidalgo, V., Mattar, C., Julien, Y., Cuenca, J., Romaguera, M., Gomez, J. A., De Miguel, E., Bianchi, R. and Paganini, M., 2013, Evaluation of the Surface Urban Heat Island Effect in the City of Madrid by Thermal Remote Sensing, International Journal of Remote Sensing, 34 (9-10), 3177-3192. Voogt, J. A. and Oke, T. R., 2003, Thermal Remote Sensing of Urban Climates, Remote sensing of environment, 86 (3), 370-384. Zhou, Y., Weng, Q., Gurney, K. R., Shuai, Y. and Hu, X., 2012, Estimation of the Relationship Between Remotely Sensed Anthropogenic Heat Discharge and Building Energy Use. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 67, 65-72. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,420 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,042 |