تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,091,979 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,195,867 |
خورشید و فرشته، نمادی از زن در کاشیهای کاخ گلستان | ||
زن در فرهنگ و هنر | ||
مقاله 4، دوره 9، شماره 4، دی 1396، صفحه 511-528 اصل مقاله (1.6 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2017.236284.904 | ||
نویسندگان | ||
الهه پنجه باشی* 1؛ فرنیا فرهد2 | ||
1استادیار پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا | ||
2کارشناس ارشد ارتباط تصویری، مدرس دانشگاه غیر انتفاعی رسام | ||
چکیده | ||
کاخ گلستان قدیمیترین بنای سلطنتی در شهر تهران محسوب میشود که تزیینات کاشیکاری آن تنوع موضوع و نقش بسیاری دارد. کاشیهای محوطه، همچون دفتری مصور، ویژگیها و شرایط اجتماعیـ سیاسی دورة قاجاریان را به نمایش درآوردهاند. همة نقشها تحت تأثیر هنرهای مختلف قاجاری، همچون چاپ سنگی، نقاشی قهوهخانهای، عکاسی و کارت پستالهای غربی، شکل گرفتهاند. تلاش نگارندگان در مقالة حاضر بر آن بوده تا ویژگی تصویری کاشیهای محوطة باستانی کاخ گلستان را بررسی کنند. آنچه در این پژوهش مطالعه شده، تصویر زن در کاشیکاریهای محوطة باستانی کاخ گلستان است. بر این اساس، پرسشهای این مقاله بدین ترتیب است: تصویر زن در کاشیهای کاخ گلستان چه ویژگیهایی دارد؟ تصویر زن در کاشیهای محوطة باستانی کاخ گلستان با چه نقشهایی ترکیب شدهاند؟ نتیجة بررسیها نشان میدهد که نقشمایة زن در کاشیها با دو نقش خورشید و فرشته ترکیب شده است. نقشمایة زن به صورت خورشید با توجه به ویژگیهای زن شرقی ترسیم شده است و در نقشمایة زن به صورت فرشته تأثیرپذیری از هنر غرب و نقاشی رنسانس بهخوبی نمودار است. ازاینرو، شاهد پیوند هنر ایران و اروپا هستیم. | ||
کلیدواژهها | ||
خورشید؛ زن؛ فرشته؛ قاجار؛ کاخ گلستان؛ کاشی | ||
مراجع | ||
[1] آیتاللهی، حبیبالله (1380). کتاب ایران، تاریخ هنر، تهران: نشر الهدی مرکز مطالعات فرهنگی بینالملل. [2] ﺍﺣﺘﺸﺎﻣﻲ، ﻣﺤﺴﻦ (1391). لوگوهای مطبوعات دورة قاجار، تهران: مؤلف. [3] آژند، یعقوب (1385). «دیوارنگاری در دورة قاجار»، فصلنامة هنرهای زیبا، ش 25، ص36ـ41. [4] اسدپور، علی(1393). «تحلیل ماهیت و ساختار بازنمایی فضای شهری در کاشیکاریهای قاجاری (مورد مطالعه: کاخ گلستان تهران)»، دوفصلنامة پژوهشهای منظر شهر، ش 1، ص7. [5] افضل طوسی، عفتالسادات؛ سلاحی، گلناز؛ سلاحی، لادن (1392). «مطالعة کاشینگارههایی با نقشهای زنان قاجاری در خانههای شیراز»، مجلة زن در فرهنگ و هنر، ش 4، ص577. [6] توحیدی، فائق (1386). مبانی هنرها، تهران: سمیرا. [7] تفضلی، عباسعلی (1387). تاریخ هنر و معماری اسلامی از مغول تا آخر قاجار، مشهد: سخنگستر. [8] حاتم، غلامعلی؛ حاتمپور، زهرا (1388). «زن در هنرهای تصویری دورة قاجار»، دوفصلنامة هنرهای تجسمی نقشمایه، ش 3، ص53. [9] خلیلی، ناصر (1386). مجموعة هنر اسلامی، گرایش به غرب در زمان قاجار، ج 9، تهران: کارنگ. [10] خزایی، محمد (1381). نمادگرایی در هنر اسلامی در مجموعه مقالات هنر اسلامی، تهران: نشر وزارت فرهنگ و ارشاد. [11] ریاضی، محمدرضا (1395). کاشیکاری قاجاری، تهران: یساولی. [12] سمانیان، صمد؛ میرعزیزی، محمود؛ فیروزآبادی، ابوالفضل (1393). «بررسی مضامین تصویری کاشیهای نقشبرجستة موجود در تالار اصلی کاخ موزة گلستان»، هنرهای زیبا، ش اول، ص61ـ62. [13] سیف، هادی (1376). نقاشی روی کاشی، تهران: سروش. [14] سلطانزاده، حسین؛ مؤمنی، کوروش؛ بمانیان، محمدرضا (1390). «ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻧﻮﺁﻭﺭﻱ ﻭ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﺗﺰﺋﻴﻨﺎﺕ ﻭ ﻧﻘﻮﺵ ﮐﺎﺷﻲﮐﺎﺭﻱ مسجدـ ﻣﺪﺭﺳﻪﻫﺎﻱ ﺩﻭﺭة ﻗﺎﺟﺎﺭ»، فصلنامة نگره، ش 18، ص44. [15] صفرزاده، نغمه؛ فاطمی، نادر؛ احمدی، بهرام (1394). «ﻣﻘﺎﻳﺴﺔ ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻥ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏﺁﺭﺍﻳﻲ ﺭﻧﺴﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﺁﺛﺎﺭ ﭼﺎﭖ ﺳﻨﮕﻲ ﻗﺎﺟﺎر»، فصلنامة نگره، ش 36، ص95ـ98. [16] ضرغام، ادهم؛ گروئیانی، فرناز (1393). «نقش خیر و شر در شخصیتهای آثار حسین قوللرآقاسی»، فصلنامة نگره، ش30، ص7. [17] طباطبایی، صالح (1391). دانشنامة هنر و معماری ایرانی، تهران: شادرنگ. [18] عبدیفر، نرگس (1392). هنر و معماری در دورة قاجار، هران: راشدین. [19] کوپر، جی. سی (1379). فرهنگ مصور نمادهـای سـنتی، ترجمة ملیحـه کرباسیان، تهران: فرشاد. [20] کاربونی، استفانو؛ ماسویا، توموکور (1381). کاشیهای ایرانی، ترجمة مهناز شایستهفر، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد. [21] کریمی، اعظم (1385). «بررسی نقوش کاشیکاری کاخ گلستان»، فصلنامة رشد آموزش، ش اول، ص60ـ61. [22] کامرانی، بهنام (1385). «تبارشناسی نقش فرشته در نقاشی ایران»، کتاب ماه هنر، ص53. [23] گودرزی، مرتضی (1388). آینة خیال، بررسی تزئینات معماری دورة قاجار، تهران: سورة مهر. [24] موسوی، طاهر؛ خزایی، محمد (1389). «فرشته و دیو در آثار چاپ سنگی قاجاری»، مجلة ماه هنر، ش 139، ص43. [25] مراثی، محسن؛ جباری، فاطمه (1392). «مطالعة تطبیقی تصاویر نسخ چاپ سنگی و کاشیهای مصور دورة قاجار»، هنرهای زیبا، دورة 18، ش اول، ص58ـ59. [26] یاحقی، محمدجعفر (1375). فرهنگ اساطیر، تهران: سروش. [27] حاج سید جوادی، محسن (1388): http://hajsayyedjavady.persianblog.ir/post/8/ [28] وب سایت رسمی مجموعه کاخ گلستان (1396): http://www.golestanpalace.ir/history.htm ]29[ Ettinghausen, Richard (1954). "The ‘Wade Cup’in the Cleveland Museum of Art, Its Origin and Decorations", in Ars Orientalis, Vol2, University of Michigan, P 349. ]30[ Fehevvari, Geza .(2000). The art of the Islamic world in the Tareq Rajab museum, I.B. Tauvis & co. Ltd. London. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,417 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,040 |