واژه شناسی دانشگاه

واحد درسی

هر درس شما ممکن است 1، 2 یا 3 واحد باشد. هر واحد درسی به معنای ساعت آن درس در هفته است. بدین معنا که درس 1 واحدی، در قالب یک کلاس 1 ساعته (یا هر دو هفته یک‌بار، یک کلاس 2 ساعته)، درس 2 واحدی یک کلاس 2 ساعته و درس 3 واحدی یک کلاس 3 ساعته یا دو کلاس 1.5 ساعته ارائه خواهد شد. معمولاً در هر ترم، کف و سقف مشخصی برای اخذ واحد وجود دارد که در صورت مشروطی، این سقف کاهش و در صورت بالا بودن معدل افزایش می­یابد. هر نیمسال تحصیلی به‌صورت استاندارد 16 هفته تعریف‌شده است و این بدان معناست که اگر یک درس 2 واحدی دارید، این درس 32 ساعت خواهد بود.

واحد پیش‌دانشگاهی (جبرانی)

این واحدها به‌منظور آماده‌سازی و جبران نقص­های تحصیلی در سنوات گذشته به هریک از دانشجویان اختصاص داده می­شوند. دقت کنید که این واحدها در ترم اول از طرف دانشگاه به دانشجویان ابلاغ می­گردد؛ اما دروس پیش‌دانشگاهی، پیش‌نیاز کلیه دروس شماست پس در صورت عدم اخذ نمره قبولی در آن­ها باید به­صورت مرتب و بدون فاصله از ترم اول در ترم­های بعد بدون فاصله از ترمی که در آن نمره قبولی در آن اخذ ننموده­اید، انتخاب و اخذ شوند.

واحد عمومی

دروس عمومی، به درس­هایی گفته می‌شود که میان همه دانشجویان صرف‌نظر از رشته تحصیلی‌شان مشترک است و به‌منظور افزایش اطلاعات عمومی و موردنیاز، موظف به گذراندن آن تا پایان طول تحصیلشان هستند.

واحد پایه

درس­هایی هستند که معمولاً میان دانشجویان یک دانشکده مشترک هستند و پیش­نیاز سایر درس­ها محسوب می­شوند. به همین خاطر، در انتخاب واحد به‌خصوص در ترم­های اول، لازم است این درس­ها را در اولویت قرار دهید.

واحد اصلی

درس­هایی هستند که معمولاً میان دانشجویان یک «رشته» مشترک هستند و درس اصلی آن رشته محسوب می‌شوند.

واحد تخصصی

این درس­ها، به‌عنوان درس­های اصلی یک «گرایش» مطرح می­شوند. به‌عنوان‌مثال اگر «مدیریت» را یک‌رشته اصلی بدانیم، مدیریت «دولتی»، «بازرگانی»، «صنعتی»، «مالی» و ... به‌نوعی گرایش­های آن به‌حساب می­آیند. البته تعریف گرایش در مقطع کارشناسی ارشد متفاوت است و هر یک از این گرایش­های کارشناسی، در مقطع کارشناسی ارشد یک‌رشته محسوب شده و دارای گرایش­های متفاوت خواهند بود.

واحد اختیاری

در بعضی دانشکده­ها و دانشگاه­ها، تعدادی واحد اختیاری به دانشجو معرفی می­شود که البته لازم است از بین آن­ها چند واحد را انتخاب کند و اختیاری بودن به این معناست که دست دانشجو در انتخاب از میان آن‌ها باز است.

درس پیش‌نیاز

بعضی از درس­ها پیش‌نیاز سایر دروس هستند، به این معنا که تا هنگامی‌که آن‌ها را پاس نکنید، نمی­توانید درس بعدی را اخذ کنید. به همین خاطر، لازم است انتخاب و پاس شدن این درس‌ها را در اولویت خود قرار دهید.

افتادن یک درس

اگر نمره شما در یک درس کمتر از 10 شود، آن درس را در اصطلاح می­افتید و پاس نخواهید کرد و ناچار هستید در ترم بعد یا ترم­های بعدی آن درس را مجدد اخذ کنید. افتادن درس­هایی که «پیش­نیاز» درس­های دیگر هستند، می­تواند برنامه­ریزی درسی شما را به‌شدت بهم بریزد. (جهت اطلاع، در مقطع کارشناسی ارشد این نمره 12 و در مقطع دکتری 14 است.)

مشروط شدن

درصورتی‌که در مقطع کارشناسی، معدل شما در یک نیمسال (ترم) کمتر از 12 شود، آن نیمسال را مشروط می‌شوید. در این صورت، به جریمه درس نخواندن شما، ترم بعدی اجازه اخذ واحد کمتری به شما داده خواهد شد. امیدواریم هرگز حتی یک‌ترم هم مشروط نشوید، اما مطابق آیین‌نامه آموزشی، درصورتی‌که یک دانشجو 3 ترم متوالی یا 4 ترم غیر متوالی مشروط شود، از دانشگاه اخراج خواهد شد. (جهت اطلاع، حداقل معدل در مقطع کارشناسی ارشد 14 و در مقطع دکتری 16 است)

هیات علمی

به مدرسانی که شرایط لازم را احراز کرده‌اند و به استخدام دانشگاه درآمده‌اند، هیات علمی گفته می‌شود. عضو هیات علمی خود دارای درجات مختلف است. فردی که هنوز مدرک دکتری خود را نگرفته با مرتبه «مربی» شناخته می‌شود و درصورتی‌که مدرک دکتری خود را اخذ کرده باشد، «استادیار» و در صورت کسب درجات علمی «دانشیار» و درنهایت «استاد تمام» نامیده می‌شود. البته ما به‌تمامی مدرسان دانشگاه صرف‌نظر از مرتبه علمی آن‌ها «استاد» می‌گوییم.

استاد مدعو

به دلایل مختلف، برای تدریس بعضی از درس‌ها از هیات علمی دانشکده‌ها یا دانشگاه‌های دیگر یا مدرسان خبره در آن رشته دعوت می‌شود تا آن درس را ارائه نمایند. در اصطلاح به این افراد «استاد مدعو» (دعوت‌شده) می‌گویند.

تحصیلات تکمیلی

به مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در اصطلاح «تحصیلات تکمیلی» گفته می‌شود. معمولاً پذیرش دانشجو در مقاطع تحصیلات تکمیلی به نسبت مقطع کارشناسی کمتر و سخت‌گیری‌ها بیشتر است.

روزانه

دانشجویانی که رتبه بهتری به دست آورده‌اند، در نوبت روزانه پذیرش می‌شوند. هزینه کامل تحصیل این دانشجویان بر عهده دولت (و به بیان دقیق‌تر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دقیق‌ترش دانشگاه) است. همچنین این دانشجویان از امکاناتی نظیر دریافت وام‌های مختلف و ... برخوردارند.

شبانه (نوبت دوم)

دانشجویانی که رتبه پایین‌تری به دست آورده‌اند، در نوبت شبانه پذیرش می‌شوند. علت این نام‌گذاری آن بوده که در روزگار قدیم که این دوره‌ها تازه اضافه‌شده بودند، دانشجویان کلاس‌های درس جداگانه‌ای داشتند که زمان دیرتری تشکیل می‌شد، اما در حال حاضر در اکثر دانشگاه‌ها، دانشجویان روزانه و شبانه در یک کلاس حاضر می‌شوند و تشخیص آن‌ها از هم دشوار است! علاوه بر پرداخت شهریه، دانشجویان شبانه از بعضی تسهیلات (مانند خوابگاه یا بعضی وام‌ها) ممکن است کمتر برخوردار شوند.