تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,098,781 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,383 |
آسیبشناسی استشهادات معجم العین خلیل بن احمد فراهیدی (با رویکرد به شواهد شعری) | ||
ادب عربی | ||
مقاله 4، دوره 9، شماره 1، شهریور 1396، صفحه 39-52 اصل مقاله (631.59 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2017.117051.611223 | ||
نویسنده | ||
بهرام امانی چاکلی* | ||
استادیار گروه الهیات دانشگاه زنجان | ||
چکیده | ||
معجم العین خلیل بن أحمد فراهیدی(100 ـ 170 ه. ق) از منابع لغوی مهم دورههای نخستین اسلامی است. بررسی چگونگی استنادات و استشهادات این کتاب بهویژه استشهادات شعری بسیار مهم است. هدف از این پژوهش ارزیابی این منبع برای استفاده از آن در فهم متون، بهویژه متون نخستین دینی است. بررسی آماری ـ تحلیلی این پژوهش بیانگر آن است که فراهیدی در گردآوری این کتاب و شرح کلمات آن، از انواع استشهادات قرآنی، شعری، حدیثی و در موارد اندکی از امثال و حکم استفادهکردهاست. کتاب العین علاوه بر برخورداری از مزیّتهایی چون جامعیت در استناد، تاثیرپذیری از قرآن کریم، دارای ویژگیهایی نظیر کمتوجهی به صحّت و سقم احادیث و ورود اسرائیلیات در این کتاب، ورود برخی از قرائتهای گوناگون قرآنی در آن و تمرکز شواهد شعری بر شاعران قبایل نجد و استفاده اندک از شواهد شعری شاعران قبایل حجاز، بهویژه قبایل مکّه و مدینه بهعنوان محلهای نزول وحی است. | ||
کلیدواژهها | ||
استشهاد؛ شواهد شعری؛ لهجات قبایل عرب؛ خلیل بن احمد؛ العین | ||
مراجع | ||
القرآن الکریم الأسد، ناصرالدین، مصادر الشعر الجاهلی و قیمتها التاریخیة، بیروت، دارالجیل، الطبعة السابعة، 1988. امانی، بهرام و دیگران، «استشهادات قرآنی و حدیثی در کتاب العین»، مشکوة، ش 123، 100-117، 1393. الأنباری، محمد بن القاسم، غریب اللغة، دارالفردوس، 1989. البکری، عبدالله بن عبد العزیز، معجم ما استعجم، بیروت، عالم الکتب، 1405ق. الجمحی، محمد بن عبیدالله، طبقات فحول الشعراء، لیدن، مطبعة بریل، 1913. الراجحی، عبدة، اللهجات العربیة فی القراءات القرانیة، الإسکندریة، دارالمعرفة، 1996. زیدان، جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ترجمة علی جواهرکلام، تهران، امیرکبیر، 1384. السیوطی، عبدالرحمن جلالالدین، المزهر فی علوم اللغة و أنواعها، التعلیق محمداحمد جادالمولی بک، بیروت، المکتبة العصریة، 1986. عابدی، احمد و مهدیه چیتساز، «تبیین تاریخی مفهوم و جایگاه استناد دهی در پژوهش»، مطالعات رایانهای علوم اسلامی، ش 40، 16-21، 1391. عباسی، جمیله،استشهادات شعری در منابع نخستین اسلامی، از آغاز دورة اسلامی تا پایان عصر دوّم عبّاسی، زیرنظر بهرام امانی چاکلی، دانشگاه زنجان، 1392. عبدالباقی، ضاحی، لغة تمیم، القاهرة، الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة، 1985. عبدالتواب، رمضان، مباحثی در فقهاللغه و زبانشناسی عربی، ترجمة حمیدرضا شیخی، آستان قدس رضوی، 1367. عبدالجلیل، ج. م، تاریخ ادبیات عرب، ترجمة آذرتاش آذرنوش، تهران، امیرکبیر، 1373. عبدالعزیز، ابراهیم، معجم الشعراء فی کتاب العین، الجزایر، الدیوانیة، د.ت. الغوث، مختار، لغة قریش، ریاض، دارالمعراج الدولیة للنشر، 1418. الفراهیدی، ابوعبدالرحمن الخلیل، العین، التحقیق مهدی مخزومی، ابراهیم سامرائی، الهلال، 1409. کاظمی نوری، افسانه، نقش قرآن کریم و احادیث در شکل گیری و توسعه معجمنگاری در نزد مسلمانان تا قرن دوازدهم هجری ـ قمری، زنجان، دانشگاه زنجان، 1393. کحالة، عمررضا، معجم قبائل العرب القدیمة والحدیثة، بیروت، دارالعلم للملایین، الطبعة الثانیة، 1388 ق- 1968. کریم، ریاض، المقتضب فی لهجات العرب، مصر، جامعة الأزهر، 1417. محیسن، محمدسالم، المقتبس من اللهجات العربیة و القرآنیة، الإسکندریة، مؤسسة شباب الجامعة، 1986. معرفت، هادی، تلخیص التمهید، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، الطبعة الرابعة، 1422.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 680 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,920 |