سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,573
تعداد مقالات71,037
تعداد مشاهده مقاله125,516,226
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,777,348
میرزایی, فرامرز, رحمتی ترکاشوند, مریم. (1396). بنیة السرد الروایی وتقنیاته فی «الرسالة البغدادیة». , 13(3), 433-455. doi: 10.22059/jal-lq.2017.33705.192
فرامرز میرزایی; مریم رحمتی ترکاشوند. "بنیة السرد الروایی وتقنیاته فی «الرسالة البغدادیة»". , 13, 3, 1396, 433-455. doi: 10.22059/jal-lq.2017.33705.192
میرزایی, فرامرز, رحمتی ترکاشوند, مریم. (1396). 'بنیة السرد الروایی وتقنیاته فی «الرسالة البغدادیة»', , 13(3), pp. 433-455. doi: 10.22059/jal-lq.2017.33705.192
میرزایی, فرامرز, رحمتی ترکاشوند, مریم. بنیة السرد الروایی وتقنیاته فی «الرسالة البغدادیة». , 1396; 13(3): 433-455. doi: 10.22059/jal-lq.2017.33705.192

بنیة السرد الروایی وتقنیاته فی «الرسالة البغدادیة»

مجلة اللغة العربیة وآدابها
مقاله 8، دوره 13، شماره 3، دی 2017، صفحه 433-455    اصل مقاله (584.66 K)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jal-lq.2017.33705.192
نویسندگان
فرامرز میرزایی* 1؛ مریم رحمتی ترکاشوند2
1أستاذ، قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة تربیت مدرس، طهران
2أستاذة مساعدة، قسم اللغة العربیة وآدابها رازی، کرمانشاه
چکیده
الرسالة البغدادیة (حکایة أبی القاسم البغدادی) بوصفها نموذجا تراثیا من السردیات التراثیة العربیة، لها أهمیة کبرى فی العالم العربی، یروی المؤلف ــ الأدیب واسع الاطلاع على الأدب العربی ــ بلغة ساخرة وبأسلوب السرد التاریخی القدیم وبطبیعة الحال باسلوب ساخر، قصة أبی القاسم البغدادی الذی هو شخصیة خیالیة نعته المؤلف بکل المتناقضات، إنها صورة واقعیة تصور أحوال البغدادیین، وتظهر الواقع الاجتماعی الطبقی وتعبّر عن قیم المجتمع العباسی وعادات الناس وأخلاقهم فی القرن الرابع. أبدع المؤلف عالما متخیّلا وابتکر تقنیة عالیة لإصلاح تلک القیم وإبلاغ رسالته الأخلاقیة لکن بالاستعانة من فن الفکاهة والسخریة التی توجد فی کل ارکان عملیة السرد، تجسدت من خلالها نظرة السارد إلى العالم، خاصة من شکل الحیاة عموما وطریقة تفکیر الناس. هذه الحکایة تسرد فی شکل قصة تتخللها نماذج الشعر وقطعٌ من النثر البلیغ، یقتصر الحوار فیها على شخصیة رئیسیة، لها ساردان: سارد رئیسی هو نفس الکاتب لکن اختلق شخصیة ابی المطهر الأزدی بدلا من نفسه، وسارد ضمنی هو نفس بطل القصة الذی اختلقه السارد الأول لکی یعبر به عن افکاره وآرائه. من أهم ما تمتاز به الرسالة من تقنیة فنیة فی مجال السرد هو ثنائیات المکان والزمان؛ ثنائیة المکان المغلق والمفتوح وثنائیة الزمان المحدد وغیر المحدد. تتداخل أحداث الحکایة تداخلا سردیا، إنها فی البدایة تأتی متتالیة لکن فی النهایة تصبح متشظیة بسبب سکر الشخصیة الرئیسیة فنکاد لا نجد رابطا بین الحکایات المسرودة.
کلیدواژه‌ها
السرد التراثی؛ تقنیات السرد الروائی؛ ابو حیان التوحیدی؛ الرسالة البغدادیة
مراجع
  1. آذرنوش، آذرتاش (دون تا). ابومطهر ازدی. ج 6، طهران: دائرة المعارف الإسلامیة الکبرى.
  2. آذرنوش، آذرتاش (1386ش). وام واژه‌های فارسی در نشوار المحاضرة تنوخی (قرن چهارم) به قیاس وام واژه‌های کهن تر. فصلنامه نامه فرهنگستان، العدد 4.
  3. آذرنوش، آذرتاش (1385ش). چالشمیان فارسی وعربی سده‌های نخست. طهران: نشر نی.
  4. آذرنوش، آذرتاش (1373ش). نمایشنامه در یک پرده(شاهکارى ناخواندنی از قرن پنجمهجری)، مجلة نشر دانش، شماره 84
  5. بارت، رولان (1992م). التحلیل البنیوی للسرد، طرائق التحلیل السرد الأدبی. ترجمة حسن البحراوی؛ بشیر القمری؛ عبدالحمید عقار، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
  6. بشیر، سوسن (1996م). الندوة الدولیة بمناسبة الذکرى الألفیة للعالم الفقیه «أبو حیان التوحیدی» القاهرة، أکتوبر 1995، مجلة المستقبل العربی، العدد 209.
  7. توحیدی، أبوحیان علی بن محمد (1997م). الرسالة البغدادیة. تحقیق عبّود الشالجی، کولونیا: الجمل.
  8. جمشیدی، لیلا؛ ایروانی زاده، عبدالغنی؛ شاملی، نصرالله (1432هـ). العناصر المشترکة بین الهجاء الکاریکاتیری فی الشعر العباسی والکاریکاتیر. مجلة اللغة العربیة وآدابها، العدد 13، صص5-27.
  9. جواد، مصطفى (1383ش). حکایة أبی القاسم البغدادی التمیمی هل هی لأبی حیان التوحیدی؟. مجلة الأستاذ، المجلد 12.
  10. حسین، عبد الکریم محمد (دون تا). «الرسالة البغدادیة بطلان نسبتها وتسمیتها». مجلة مجمع اللغة العربیة بدمشق، المجلد 78 الجزء 1، صص81-108: http://www.reefnet.gov.sy/booksproject/mojama/78/78-1/3.pdf
  11. ذکاوتی قراکزلو، علیرضا؛ توحیدی، أبوحیان (دون تا). ج 5، طهران: دائرة المعارف الإسلامیة الکبرى.
  12. ذنون طه، عبدالواحد (1353هـ). مجتمع بغداد من خلال حکایة أبی القاسم البغدادی، مجلة المورد، العدد12.
  13. رحیم، سعد محمد (2009م). السارد والتاریخ. مجلة الروائی: http://www.alrowaee.com/article.php?id=397
  14. زیتونی، لطیف (2002م). معجم مصطلحات نقد الروایة. بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
  15. ستار، ناهضة (2003م). بنیة السرد فی القصص الصوفی (المکونات، والوظائف، والتقنیات). دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
  16. شوابکة، سمیة (2010). المکان الروائی فی أعمال محمد جبریل الروائیة (رباعیة بحری نموذجا). مجلة عود الند الثقافیة، العدد 46: http://www.oudnad.net/46/sumayashawa46.php
  17. ضیف، شوقی (1975م). العصر العباسی الثانی. ط 2، القاهرة: دار المعارف.
  18. عامری، میّادة عبد الأمیر (1432هـ). البنیة السردیة فی کتاب الأغانی لأبی الفرج الأصبهانی. رسالة لنیل شهادة الماجیستر بإشراف الأستاذ المساعد ضیاء غنی لفته العبودی، جامعة ذی قار، کلیة التربیة.
  19. عید، یمنی (1999م). تقنیات السرد الروائی فی ضوء المنهج البنیوی. ط 2، بیروت: دار الفارابی.
  20. فضل، صلاح (2009م). أسالیب السرد فی الروایة العربیة. دمشق: مرکز الإنماء الحضاری.
  21. کردی، عبدالرحیم (2006م). السرد فی الروایة المعاصرة. تقدیم طه وادی، القاهرة: مکتبة الآداب.
  22. عطیة، لؤی کریم (2010م). الرسالة البغدادیة لأبی حیان التوحیدی دراسة نقدیة. مجلة آداب ذی قار، العدد 2، المجلد 1.
  23. مبارک، زکی (1352هـ). النثر الفنی فی القرن الرابع. ج 1، القاهرة: دار الکتب المصریة.
  24. متز، آدام (1362ش). تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری یا رنسانس اسلامی. ترجمة علیرضا ذکاوتی قراگزلو، ج 1، طهران: انتشارات امیر کبیر.
  25. محبک، احمد زیاد (2005م). الزمان والمکان والشخصیة فی أدب غادة السمان القصصی. مجلة دیوان العرب: http://www.diwanalarab.com/spip.php?article2220
  26. مرتاض، عبدالملک (1998م). فی نظریة الروایة. إشراف أحمد مشاری العدوانی، الکویت: عالم المعرفة.
  27. مرادیان، خدامراد (1352ش). بررسی در احوال وآثار ابوحیان علی بن محمد بن عباس توحیدی شیرازی. طهران: انتشارات بنیاد نیکوکاری نوریانی.
  28. میرزائی، فرامرز؛ سلیمی، علی (1431هـ). ابن درید الأزدی وإسهاماته الحضاریة. مجلة اللغة العربیة وآدابها، العدد 11، صص142-155.
  29. میرزائی، فرامرز؛ رحمتی ترکاشوند، مریم (1390ش). جمالیات اللغة السردیة عند میسلون هادی (دراسة الوصف فی حلم وردی فاتح اللون نموذجا). مجلة الجمعیة العلمیة الإیرانیة للغة العربیة وآدابها، العدد 19.
  30. وسواس، نجاة (2012م). السارد فی السردیات الحدیثة. مجلة المخبر، العدد 8، الجزائر، جامعة محمد خیضر. http://univ-biskra.dz/lab/lla/images/pdf/revue8/wasswasse.pdf
  31. یاقوت الحموی، ی‍اق‍وت‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ (1400هـ). معجم الأدباء. قم: دار الفکر العربی.
  32. یقطین، سعید (1997م). الکلام والخبر مقدمة للسرد العربی. دار البیضاء: المرکز الثقافی العربی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 801
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 578





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب