
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,704 |
تعداد مقالات | 72,414 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,745,681 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,459,706 |
بایسته های منبع شناسی سیره نبوی | ||
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
مقاله 4، دوره 47، شماره 2، اسفند 1393، صفحه 209-229 اصل مقاله (469.6 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2017.235866.653784 | ||
نویسندگان | ||
علی بیات1؛ سمیه طلوع برکاتی* 2 | ||
1دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری، تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
محوریت سیرۀ نبوی در فرهنگ و تمدن اسلامی، که شامل نقش واسطهای پیامبر(ص) در دریافت آموزههای وحیانی و صورتبخشی بشری، اجتماعی، و فرهنگی ـ تمدنی به آن است، ایجاب میکند که اولاً وجوه مختلف این سیره شناخته شود و ثانیاً اصول انسانشناختی، اخلاقی، جامعهشناختی و بهطور کلی، کارکردی آن در فرهنگ و تمدن اسلامی، برای فرهنگسازی و تمدنسازی استخراج گردد. این مهم جز با توجه به بایستهها و شناسایی انواع منابع سیرۀ نبوی به دست نخواهد آمد. هدف این نوشتار تبیین بایستههای دینی ـ تمدنی منبعشناسی سیره (مبتنی بر وجوه مختلف شخصیتی آن حضرت)، شناخت گونههای آن، و تبیین نسبتشان با بایستهها با نگاه کلنگر و بهروش تحلیل محتواست. کتابهای مهم و شناختهشدۀ درباره سیرۀ نبوی شامل سه گونۀ سیره و مغازی، تواریخ عمومی، و تواریخ محلی مکه و مدینهاند که از دایرۀ این تحقیق خارجاند و در عوض، گونههایی همچون قرآن و کتابهای تفسیری، حدیثی، شرح احوال، کتابهای فتوح و خراج، و آثار جغرافیایی و کلامی تا قرن هفتم هجری بررسی شدهاند که در مطالعات سیرهپژوهی، کمتر مورد توجه بودهاند یا اصلاً توجهی به آنها نشده است. | ||
کلیدواژهها | ||
سیرهپژوهی؛ سیرۀ نبوی؛ فرهنگ و تمدن اسلامی؛ منبعشناسی | ||
مراجع | ||
افزون بر قرآن کریم؛ نهج البلاغة، ترجمه سیدجعفر شهیدی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1371ش. ابناثیر، عزالدین علی، اللباب فی تهذیب الانساب، قاهرة: مکتبة المقدسی، 1357 ق. ابنحبان، ابوحاتم محمد، صحیح، چاپ شعیب الارنؤوط، بیروت: موسسة الرسالة، 1993. ابنسلام جمحی، محمد، طبقات الشعراء، چاپ طه احمد ابراهیم، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1422 ق. ابنطاووس حسنی، علی بن موسی، سعد السعود، نجف: المطبعة الحیدریة، 1369 ق. ابنعربی، محییالدین، تفسیر ابنعربی، چاپ سمیر مصطفی رباب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1422 ق. ابنفقیه همدانی، احمد بن محمد، البلدان، بیروت: عالم الکتب، 1416 ق. ابوجعفر طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، چاپ احمد حبیب قصیر العاملی، [قم]: مکتب الاعلام الاسلامی، 1409 ق. ابوحاتم رازی، احمد بن حمدان، اعلام النبوة، چاپ صلاح الصاوی و غلامرضا اعوانی، تهران: انجمن فلسفۀ ایران، 1397 ق. ابوداوود سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن، چاپ سعید محمد اللحام، بیروت: دار الفکر، 1410ق. ابویوسف قاضی، یعقوب بن ابراهیم، الخراج، قاهره: المطبعة السلفیة و مکتبتها، 1352 ق. احمد، نفیس، خدمات مسلمانان به جغرافیا، ترجمۀ حسن لاهوتی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1367 ش. بغدادی، حماد بن اسحاق، ترکة النبی، چاپ اکرم ضیاء العمری، بیجا: بینا، 1404 ق. بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، بیروت: دار و مکتبة الهلال، 1988. ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، چاپ عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت: دار الفکر، 1403ق. همو،الشمائل المحمدیة و الخصائل المصطفویة، چاپ عباس الجلیمی، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة، 1412 ق. تشنر، فرانتس و مقبول احمد، دانش جغرافیایی مسلمانان، ترجمۀ محمدحسن گنجی و عبدالحسین آذرنگ، تهران: نشر کتاب مرجع، 1387 ش. حاکم نیشابوری، محمد بن محمد، المستدرک، چاپ یوسف المرعشلی، بیروت: دار المعرفة، 1406 ق. سمعانی، عبدالکریم، الانساب، چاپ عبدالله عمر البارودی، بیروت: دار الجنان، 1408 ق. صالح، صبحی، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ترجمۀ عادل نادرعلی، تهران: اسوه، 1376 ش. صنعانی، عبدالرزاق بن همام، تفسیر القرآن، چاپ مصطفی مسلم محمد، ریاض: مکتبة الرشد، 1410 ق. همو،مصنّف عبدالرزاق، چاپ حبیب الرحمن الاعظمی، بیجا: المجلس العلمی، بیتا. عبدالجبار همدانی، تثبیت دلائل النبوة، چاپ احمد عبدالرحیم السایح و توفیق علی وهبة، قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة، 1429 ق. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، چاپ هاشم رسولی محلاتی، تهران: المکتبة العلمیة الاسلامیة، [1380 ق]. فخرالدین رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420 ق. قدامة بن جعفر، الخراج و صنعة الکتابة، چاپ محمد حسین زبیدی، بغداد: دار الرشید، 1981. قرچانلو، حسین، جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی، تهران: سمت،1380 ش. قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم، لطائف الاشارات، چاپ ابراهیم بسیونی، مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1981. قمی، ابوالحسن علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، چاپ طیب الجزائری، قم: دار الکتاب، 1404 ق. کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ علیاکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1388 ق. لسترنج، گای، جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمۀ محمود عرفان، تهران: علمی و فرهنگی، 1377 ش. نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، چاپ محمدجواد حسینی جلالی، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1407 ق. یحیی بن آدم، الخراج، [قاهره]: المطبعة السلفیة و مکتبتها، 1384 ق. یعقوبی، احمد ابن ابییعقوب، البلدان، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1422 ق. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 581 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 494 |