سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,477
تعداد مقالات70,016
تعداد مشاهده مقاله122,927,700
تعداد دریافت فایل اصل مقاله96,141,472
صادقی مقدم, محمّدحسن, امیری سرارودی, سیدرضا. (1396). وصیت اشخاص بلاوارث در حقوق ایران و فقه امامیه. , 13(2), 203-222. doi: 10.22059/jorr.2017.208821.1007360
محمّدحسن صادقی مقدم; سیدرضا امیری سرارودی. "وصیت اشخاص بلاوارث در حقوق ایران و فقه امامیه". , 13, 2, 1396, 203-222. doi: 10.22059/jorr.2017.208821.1007360
صادقی مقدم, محمّدحسن, امیری سرارودی, سیدرضا. (1396). 'وصیت اشخاص بلاوارث در حقوق ایران و فقه امامیه', , 13(2), pp. 203-222. doi: 10.22059/jorr.2017.208821.1007360
صادقی مقدم, محمّدحسن, امیری سرارودی, سیدرضا. وصیت اشخاص بلاوارث در حقوق ایران و فقه امامیه. , 1396; 13(2): 203-222. doi: 10.22059/jorr.2017.208821.1007360

وصیت اشخاص بلاوارث در حقوق ایران و فقه امامیه

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
مقاله 2، دوره 13، شماره 2، تیر 1396، صفحه 203-222    اصل مقاله (460.48 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2017.208821.1007360
نویسندگان
محمّدحسن صادقی مقدم* 1؛ سیدرضا امیری سرارودی* 2
1استاد دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
2دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق (ع)
چکیده
یکی از موضوعاتی که سرنوشت آن به‌صراحت در قانون مدنی مشخص نشده، وضعیت وصیت اشخاص بلاوارث است. این بحث در بین فقها و حقوقدانان اختلافی محسوب می‌شود، ولی از مجموع این اختلاف‌ها سه نظریه جای بررسی دارد. دستۀ اول وصیت شخص بلاوارث را همانند سایر افراد تا ثلث وصیت صحیح می‌دانند و نزد آنان هیچ کس حتی امام نیز اختیار تنفیذ مازاد بر ثلث را ندارد؛ دستۀ دوم بر این باورند که در صورت فقدان وارث، اموال متوفی متعلق به دولت است، اما در صورتی‌که وصیت شخص بلاوارث مختص به امور خیریه باشد، وصیت مازاد بر ثلث او صحیح است، ولی در امور غیرخیریه چنین حقی برای او نیست؛ دستۀ سوم معتقدند شخص بلاوارث در وصیت آزادی کامل دارد و می‌تواند همۀ اموال خود را به هر کس بخواهد وصیت کند. به‌نظر می‌رسد در حقوق کنونی با توجه به فلسفۀ وجودی ثلث که همانا حفظ حقوق وراث است، در صورت نبودن چنین مانعی، باید قائل به نظر سوم شد. سیاق عبارات قانون مدنی در مواد مربوط به اجازۀ وراث در تنفیذ وصیت مازاد بر ثلث ترکه نیز مؤید همین مدعاست.
کلیدواژه‌ها
تنفیذ؛ ثلث ترکه؛ شخص بلا وارث؛ وصیت
مراجع
  1. آشتیانی، محمد باقر (بی‌تا). ارث از نظر اسلام، تهران: انتشارات کتابخانۀ مدرسۀ چهلستون مسجد جامع تهران.
  2. ابن‌جنید (اسکافى)، محمّد‌بن احمد کاتب بغدادى (1416ق). مجموعۀ فتاوی ابن‌جنید، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.‌
  3. ابوزهره، محمد (1404ق). المیراث عند الجعفریه، تهران: کتابخانۀ سپهر.
  4. امامی، سید حسن (1373). حقوق مدنی، ج 3، چاپ دهم، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
  5. انصاری، مرتضی (1415ق). رساله فی الوصایا، چاپ اول، قم: کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى‌.
  6. بحرانى(آل عصفور)، یوسف‌بن احمد‌بن ابراهیم (1405ق).‌ الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، ج 22، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.‌
  7. بنی‌اسد، حسین (1389). وصیت زائد بر ثلث، چاپ اول، تهران: مؤسسۀ فرهنگی و انتشاراتی نگاه بینه.
  8. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1370). وصیت - ارث، تهران: مؤسسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
  9. حائری شاهباغ، سید علی (1376). شرح قانون مدنی، ج 2، چاپ اول، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
  10. حر عاملی، محمد‌بن حسن (1409ق). تفصیل وسائل الشیعه إلى تحصیل مسائل الشریعه، ج 19 و 26، چاپ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).
  11. حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر (1388ق). تذکره الفقها، چاپ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).
  12. حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر (1410ق). ارشاد الاذهان الى احکام الایمان‌، ج 1، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.‌
  13. حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر (1411ق). تبصره المتعلمین فی أحکام الدین‌، چاپ اول، تهران: مؤسسۀ چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى‌.
  14. ---------------------- (1413ق). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، ج 6، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم‌.
  15. ----------------- (1420ق). تحریر الاحکام الشرعیه على مذهب الامامیه، ج 5، چاپ اول، قم: مؤسسۀ امام صادق (ع).
  16. خمینی موسوی، روح‌الله (1385). حاشیه بر رسالۀ ارث ملا هاشم خراسانی، چاپ دوم، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  17. خویى موسوی، سید ابوالقاسم (1410ق). منهاج الصالحین، ج 2، چاپ بیست و هشتم، قم: مدینه العلم.
  18. الدسوقی، محمد‌بن احمد‌بن عرفه (1373ق). حاشیه الدسوقی علی الشرح الکبیر، ج 4، قاهره: المکتبه التجاریه.
  19. دیلمى، سلاّر، حمزه‌بن عبدالعزیز (1404ق). المراسم العلویه و الاحکام النبویه فی الفقه الامامی‌، چاپ اول، قم: منشورات الحرمین.
  20. زحیلی، وهبه‌بن مصطفی (بی‌تا). الفقه الاسلامی و ادلته، ج 8، دمشق: دارالفکر.
  21. سراج، محمد (1992م). احکام المواریث و الوصایا فی الفقه الاسلامی: جامعه الاسکندریه.
  22. شافعی، محمود (1414ق). احکام المواریث فی الشریعه الاسلامیه، اسکندریه: دارالهدی للمطبوعات الاسکندریه.
  23. صدوق، محمّد‌بن على‌بن بابویه (1418ق). الهدایه فی الاصول و الفروع- هدایه المتعلمین‌، چاپ اول، قم: مؤسسۀ امام هادى (ع).
  24. --------------------- (1413 ق). من لایحضره الفقیه‌، ج 2 و 4، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.‌
  25. -------------------- (1415 ق). المقنع، چاپ اول، قم: مؤسسۀ امام هادی (ع)
  26. طوسى، محمدبن حسن‌ (1390ق). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار‌، ج 4، چاپ اول، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  27. طوسى، محمدبن حسن‌ (1407ق). الخلاف، ج 4، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم‌.
  28. --------------- ‌(1407ق). تهذیب الاحکام، ج 9، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه
  29. عاملى (شهید ثانى)، زین‌الدین‌بن على(1412ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (المحشّى - سلطان العلماء)، ج 8، چاپ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزۀ علمیۀ قم.‌
  30. عبده بروجردی، محمد (1339). کلیات حقوق اسلامی، چاپ دوم، تهران: انتشارات مؤسسۀ وعظ و تبلیغ اسلامی.
  31. عدل (منصورالسلطنه)، مصطفی (1373). حقوق مدنی، قزوین: انتشارات بحرالعلوم.
  32. عمید، موسی (1342). هبه و وصیت در حقوق مدنی ایران: چاپخانۀ علمی.
  33. فیض کاشانى، محمد محسن ابن شاه مرتضى (1406ق). الوافی، ج 24، چاپ اول، اصفهان: کتابخانۀ امام امیرالمؤمنین علی (ع).
  34. قبله‌ای خویی، خلیل (1381). ارث، چاپ اول، تهران: سمت.
  35. کاتوزیان، ناصر (1369). حقوق مدنی - عقود معین، ج 3، تهران: یلدا.
  36. ---------- (1369). وصیت در حقوق مدنی ایران، چاپ دوم: کانون وکلای دادگستری مرکز
  37. کلینى، محمد‌بن یعقوب (1407ق). کافی، ج 7، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  38. گرامی قمی، محمد علی (1390). التعلیقه علی تحریرالوسیله، ج 2، چاپ اول: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  39. مامقانی، عبدالله (1404ق). مناهج المتقین فی فقه ائمه الحق و الیقین، قم: مؤسسۀ آل‌البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
  40. محقق داماد، سید مصطفی (1368). بررسی فقهی و حقوقی وصیت، چاپ اول، اندیشه‌های نو در علوم اسلامی.
  41. مصلحی عراقی، علی ‌حسین (1356). حقوق ارث، چاپ سوم، تهران: سمت.
  42. نابلسی، عفیف (1431ق). المواریث علی فقه الامامیه، چاپ اول، بیروت: دار‌ ایوان.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,476
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,067


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب