تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,504 |
تعداد مقالات | 70,302 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,580,724 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,798,322 |
بررسی مسئلۀ نیستانگاری شر در رهیافت فلسفی با تکیه بر دیدگاه ملاصدرا | ||
مجله علمی " فلسفه دین " | ||
مقاله 10، دوره 14، شماره 2، تیر 1396، صفحه 399-418 اصل مقاله (241.84 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2017.40223.1005103 | ||
نویسنده | ||
قربانعلی کریم زاده قراملکی* | ||
استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشکدۀ الهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
مسئلۀ شر یکی از مسائل بنیادی در نظامهای الهیات بهویژه در فلسفۀ اسلامی بهشمار میآید. معضل شر گاهی قرینهای بر رد خدا و گاهی بهعنوان امری ناسازگار با برخی از اوصاف خدا مانند؛ عدل، خیرخواهی و قدرت مطلق مطرح شده است. بسیاری از فلاسفه و متکلمان تلاش کردهاند برای ابعاد گوناگون مسئلة شر، راهحل پیدا کنند. یکی از راهحلهای بسیار معروف، تحلیل هستیشناسانه از شرور است.در این تحلیل شر به امر عدمی اعم از عدم ذات یا عدم کمال ذات تحویل میشود (نظریۀ نیستانگاری شر). این دیدگاه در بین اندیشمندان، موافقان و مخالفانی دارد. صدرالمتألهین در برخورد با این مسئله دو نوع موضعگیری متفاوت داشت. در آثار فلسفی متقدم بهویژه در کتاب اسفار از نظریۀ نیستیانگاری شر دفاع و آن را برهانی دانسته و در تحلیل و پاسخ به برخی از مسائل فلسفی و کلامی، از جمله ارتباط مسئلۀ شر با صفات الهی، نظام احسن، قضا و قدر و شر ادراکی از آن سود جسته است. اما از برخی عبارتهای کتاب شرح اصول کافی که جزو آثار متأخر ملاصدرا محسوب میشود، چنین برمیآید که از نظریۀ خویش عدول کرده است. توصیف و نقد و بررسی دیدگاه موافقان و مخالفان این نظریه و بهویژه تبیین مواضع دوگانۀ ملاصدرا از مهمترین یافتههای پژوهش است. | ||
کلیدواژهها | ||
بالذات؛ بالعرض؛ خیر؛ شر؛ عرفی؛ فلسفی؛ نیستانگاری | ||
مراجع | ||
10. حلی، حسنبن یوسف (بیتا). کشف المراد فی شرّح تجرید الاعتقاد، با تصحیح استاد حسنزاده آملی، قم: انتشارات جامعة المدرسین. 11. راغب اصفهانى، حسینبن محمد (1412ق). المفردات فی غریب القرآن، چاپ 1، بیروت: دارالعلم. 12. رازی، محمدبن عمر فخر (1403ق). شرح اشارات خواجه النصیرالدین طوسی با حواشی فخر رازی، ج 2، قم: کتابخانۀ آیتالله مرعشی نجفی.
13. سبزواری، ملاهادی (1372). شرح الاسماء، با تحقیق نجفقلی حبیبی، تهران: دانشگاه تهران. 14. سبزواری، ملاهادی (1396). شرح منظومه، با شرح و تعلیق آیتالله حسنزاده عاملی، تهران: نشر ناب. 15. سبحانی، جعفر (1390). مدخل مسائل جدید در علم کلام، قم: انتشارات امام صادق (ع). 16. سهروردی، یحیی (1373). حکمۀ الاشراق، به تصحیح هانری کربن، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی. 17. صدرالمتألهین، محمد (1981). الحکمۀ المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعۀ، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی. 18. -------------- (1384). مفاتیح الغیب، با ترجمه و تعلیق محمد خواجوی و مقدمۀ علی عابدی شاهرودی، تهران: مولی. 19. -------------- (1363). مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسۀ تحقیقات فرهنگى. 20. -------------- (بیتا). الحاشیه علی الهیات الشفاء، قم: بیدار. 21. --------------- (1366). تفسیر القرآن الکریم، ج 6، با تصحیح محمد خواجوی، قم: بیدار. 22. --------------- (1383). شرح اصول کافی، با تصحیح محمد خواجوی، ج 1، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 23. طباطبایی، محمد حسین (1393). المیزان فی تفسیر القرآن، ج 13، بیروت: مؤسسۀ الاعلی للمطبوعات. 24. ----------------- (1981). تعلیقه بر کتاب اسفار صدرالمتألهین، ج 7، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی
26. عبودیت، عبدالرسول (1385). درآمدی به نظام حکمت صدرایی، ج 1، تهران: سمت. 27. قطبالدین شیرازی، محمود (1379). شرح حکمۀ الاشراق سهروردی، به اهتمام عبدالله نوری ـ مهدی محقق، تهران: دانشگاه تهران. 28. فارابی، ابونصر (1408). التعلیقات، با تحقیق و مقدمه و پاورقی جعفر آلیاسین، بیروت: دارالمناهل. 29. فرامرز قراملکی، احد (1388). روششناختی فلسفۀ ملاصدرا، تهران: بنیاد حکمت صدرا. 30. قدردان قراملکی، محمد حسن (1377). خدا و مسئلۀ شر؛ قم: انتشارات دفتر تبلیغات.
32. میرداماد، محمد (1347). القبسات، به اهتمام مهدی محقق، تهران: دانشگاه تهران. 33. مطهری، مرتضی (1379). مجموعۀ آثار: صدرا. 34. ---------- (1385). یادداشتها، تهران: صدرا. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 558 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 418 |