تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,507,092 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,770,961 |
مبانی کلامی «شرح التعرف»: اشاعره و ماتریدیه | ||
مجله ادیان و عرفان | ||
مقاله 8، دوره 49، شماره 2، مهر 1395، صفحه 279-297 اصل مقاله (288.51 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2017.222268.629642 | ||
نویسندگان | ||
فرامرز یاوری* 1؛ باقر صدری نیا2 | ||
1دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تبریز | ||
2استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
کتاب «شرح التعرف لمذهب التصوف»، اثر مستملی بخاری، ازجملة نخستین آثار صوفیانة فارسی است که صبغة کلامی، ابعاد عرفانی و صوفیانة آن را تحتالشعاع قرار داده است. علیرغم جایگاه بلند این اثر در میان متون طراز اول متصوفه، تاکنون دربارة مبانی اعتقادی و جوانب کلامی آن پژوهش درخورِ اعتنایی به سامان نرسیده است. در این مقاله نشان دادهایم که وجهة نظر کلامی مؤلف و طرز استدلال و استنتاج وی در موارد متعدد -برخلاف آنچه در نگاه نخست به نظر میرسد- با مبانی و معتقدات اشاعره قابل انطباق نیست و قراین و شواهد گونهگون متنی، تأمل در جغرافیای تألیف کتاب و غلبة اعتقاد به مبانی و معتقدات کلامی ماتریدیه، در میان علمای ماوراءالنهر، مؤید آن است که مستملی در تألیف کتاب خویش، در عین استقلال رأی، از دیدگاه کلامی ماتریدیه بیش از اشاعره متأثر بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
اشاعره؛ شرح التعرف؛ کلام؛ ماتریدیه؛ مستملی | ||
مراجع | ||
[1] ابوزهره، محمد (1996م). تاریخ المذاهب الاسلامیه فی السیاسه و العقاید و تاریخ المذاهب الفقهیه. قاهره، دارالفکرالعربی. [2] ابوعذبه، حسن بن عبدالمحسن (1416 ه.ق). الروضه البهیه فیما بین الاشاعره و الماتریدیه. محقق: علی فرید دحروج، بیروت، دارالسبیل الرشاد. [3] اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل (1420ه.ق). الابانه عن اصول الدیانه. محقق: بشیر محمد عیون، چاپ چهارم، دمشق- بیروت، دارالبیان. [4] ---------- (1400ه.ق). مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین. مصحح: هلموت ریتر، بیروت، دارالنشر فرانز شتاینر. [5] ---------- (1955م). اللمع فی الرد علی اهل الزیغ و البدع. مصحح: حموده غرابه، قاهره، المکتبه الازهریه للتراث. [6] انصاری، حسن (1394). ناگفتههایی دربارة کتاب شرح التعرف لمذهب التصوف تألیف مستملیبخاری و سهم مهم آن در کلام ماتریدی. http://ansari.kateban.com/post/2660 (1396/5/1) [7] بیاضی الحنفی، کمال الدین احمد (1368). اشارات المرام من عبارات الامام ابی حنیفه النعمان فی اصول الدین. محقق: یوسف عبدالرزاق، مصر، شرکت المصطفی البانی. [8] تفتازانی، سعدالدین (1409ه.ق). شرح المقاصد فی علم الکلام. محقق: عبدالرحمن عمیره، قم، الشریف الرضی. [9] ---------- (1407ه.ق). شرح العقاید النسفیه. محقق: احمد حجازی السقا، قاهره، مکتبه الکلیات الازهریه. [10] جلالی، لطف الله (1386). تاریخ و عقاید ماتریدیه. قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب. [11] جوینی، عبدالملک بن عبدالله (1416ه.ق). الارشاد الی قواطع الادله فی اصول الاعتقاد. محقق: زکریا عمیرات ، بیروت، دارالکتب العلمیه. [12] جهانگیری، محسن(1383). مجموعه مقالات (1): کلام اسلامی. جلد اول، تهران، مؤسسة انتشارات حکمت. [13] ربانی گلپایگانی، علی (1373). «ماتریدیه». کیهان اندیشه، قم، شمارة 53، فروردین و اردیبهشت/ بهار. [14] سبحانی، محمد جعفر (1423ه.ق). المذاهب الاسلامیه. قم، مؤسسة امام صادق (ع). [15] شریف، میان محمد (1362). تاریخ فلسفه در اسلام. تهیه و ترجمة فارسی زیر نظر: نصرالله پورجوادی، تهران، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی. [16] شیخ زاده، عبدالرحیم بن علی (1317ه.ق). نظم الفرائد و جمع الفوائد فى بیان المسائل التى وقع فیها الاختلاف بین الماتریدیه والأشعریه فى العقائد. مصر، مطبعه الادبیه. [17] صبحی، احمد محمود (1405ه.ق). فی علم الکلام. جلد دوم، بیروت، دار النهضه العربیه. [18] الفاخوری، حنا؛ الجر، خلیل (1358). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی. مترجم: عبدالمحمد آیتی، تهران، کتاب زمان. [19] قاری، علی بن محمد (1428ه.ق). شرح کتاب الفقه الاکبر. چاپ دوم، بیروت، دارالکتب العلمیه. [20] ماتریدی، ابو منصور محمد بن محمد (1427ه.ق). التوحید. محقق: عبدالغنی نابلسی، بیروت، دارالکتب العلمیه. [21] ---------- (1426ه.ق). تأویلات اهل السنه. محقق: مجدی باسلوم، بیروت، دارالکتب العلمیه. [22] مستملی بخاری، ابو ابراهیم اسماعیل بن محمد (1363). شرح التعرف لمذهب التصوف. مصحح: محمد روشن، تهران، انتشارات اساطیر. [23] مشکور، دکتر محمد جواد ( 1368). فرهنگ فرق اسلامی. مشهد، آستان قدس رضوی.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,038 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 755 |