تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,681,608 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,911,750 |
اصل دسترسی به عدالت و حق دادخواهی دولت | ||
مطالعات حقوق خصوصی | ||
مقاله 9، دوره 47، شماره 3، مهر 1396، صفحه 531-550 اصل مقاله (272.73 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlq.2017.63146 | ||
نویسنده | ||
حسن محسنی* | ||
دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
اصل دسترسی به عدالت تنها به معنای حق دسترسی به آن نیست؛ قاعدۀ دسترسی به دادگستری بهمنزلۀ مرجع رسمی تظلمات را نیز دربرمیگیرد. پس، هرگاه در وجود حق دادخواهی یا حق مراجعه به دادگستری تردید شود، بیگمان اصل دسترسی به عدالت راهکاری را پیشنهاد میکند که به اعمال حق در مرجع رسمی تظلمات منجر میشود. میان عمومیت صلاحیت دادگاه دادگستری و دیوان عدالت اداری فرق وجود دارد. آن جایی هم که دولت حق دادخواهی در دیوان عدالت اداری ندارد، دو رأی وحدت رویه از هیئت عمومی دیوان عالی کشور صادر شده که بهمنظور همان معنای دوم اصل دسترسی به عدالت است. اینجاست که معنا و مفهوم رأی وحدت رویه مطرح میشود. این رأی قانون یا در حکم آن نیست، بلکه تفسیر منتخب هیئت عمومی دیوان عالی کشور بهمنظور یکسانسازی حقوق در سراسر قلمرو کشور است. از این رو، تاب تسری به سایر موارد ندارد. دیوان عدالت اداری بهمنظور صلاحیت نظارتی خود باید بتواند دعاوی دولت را که خواهان یا خوانده در یک مرجع شبهقضایی بوده است استماع کند. | ||
کلیدواژهها | ||
تفسیر منتخب؛ حق دادخواهی؛ دسترسی به عدالت؛ دادگستری؛ صلاحیت نظارتی | ||
مراجع | ||
الف) فارسی ابوالحمد، عبدالحمید (1369). «پیرامون یک رأی وحدت رویۀ هیئت عمومی دیوان عالی کشور و مسئلۀ شخصیت حقوقی دولت»، مجلۀ کانون وکلا، شمارۀ 150-151. اعلامیۀ اسلامی حقوق بشر (1370) در: نشریۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران،دورۀ 27. جعفریتبار، حسن (1395). دیو در شیشه، در فلسفۀ رویۀ قضایی، تهران: حقگزاران. جعفریلنگرودی، محمدجعفر (1388). حقوق اموال (دورۀ متوسط حقوق مدنی)، چاپ 6، تهران: گنج دانش. شاهحیدریپور، محمدعلی (1391). آیین دادرسی مدنی، صلاحیت دادگاهها، تهران: آداک. شمس، عبدالله (1388). آیین دادرسی مدنی، چاپ 21، تهران: دراک. طباطباییمؤتمنی، منوچهر (1391). حقوق اداری، چاپ 18، تهران: سمت. عباسی، بیژن (1392) «تحلیل قواعد و شرایط شکلگیری اعمال اداری یکجانبه»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورۀ 43، شمارۀ 3. کاتوزیان، ناصر (1377). مبانی حقوق عمومی، تهران: میزان. ـــــــــــــــــــــــ (1394). مقدمۀ علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، چاپ یکصدم، تهران: شرکت سهامی انتشار. متیندفتری، احمد (1342). دعوای مدنی چیست؟، در: آیین دادرسی مدنی و بازرگانی (با اضافات و تجدیدنظر به اقتضای تغییر قوانین)، جلد 2، چاپ 2، تهران: بینا. ـــــــــــــــــــــــ (1378). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جلد اول، تهران: مجد. محسنی، حسن (1392). ادارۀ جریان دادرسی مدنی، بر پایۀ همکاری و در چارچوب اصول دادرسی، چاپ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار، با مقدمۀ استاد دکتر کاتوزیان. ـــــــــــــــــــــــ و غمامی، مجید (1394). «رابطۀ میان استقلال قضاوت و استقلال وکالت»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورۀ 45، شمارۀ 2. ـــــــــــــــــــــــ (1391 ب). «دعوای مرتبط و کارآمدی مقررات مرتبط»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 77. ـــــــــــــــــــــــ (1391). «مفهوم مرجع قضایی در نظام قضایی کشور»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 79. ـــــــــــــــــــــــ (1395). آشنایی با مراجع قضایی مدنی فرانسه، در: آیین دادرسی مدنی فرانسه، تهران: شرکت سهامی انتشار. محقق، محمدعلی (1382). در خانه اگر کس است، تهران: نشر کارنامه. محمودی، جواد (1390). بررسی تحلیلی دادرسی اداری در حقوق ایران، تهران: جنگل. مدنی، سید جلالالدین (1382). رویۀ قضایی، تهران: انتشارات پایدار. مولابیگی، غلامرضا (1393). صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تهران: جنگل. نجابتخواه، مرتضی (مجری طرح) و شریعتباقری، محمدجواد (نظارت و ارزیابی) (1391). صلاحیت دیوان عدالت اداری در آرای دیوان عالی کشور، تهران: روزنامۀ رسمی. هاشمی، سیدمحمد (1384). حقوق بشر و آزادیهای اساسی، تهران: میزان. ب) انگلیسی Buffet, Jean (2004). V Cour de cassation, in: Loïc Cadiet (dir), Dictionnaire de la justice, Paris, PUF.
Cadiet, Loïc, et Emmanuel Jeuland (2016). Droit judiciaire privé, Paris, Litec, 9 éd.
Cadiet, Loïc, Jacques Normand et Soraya Amrani-Mekki (2013). Théorie générale du procès, Paris, PUF, 2ème édition.
Caillosse, Jacques (2004). V État, in: Loïc Cadiet (dir), Dictionnaire de la justice, Paris, PUF.
Desdevises, Yvon (2004). V Accès au droit/accès à la justice, in: Loïc Cadiet (dir), Dictionnaire de la justice, Paris, PUF.
Halpérin, Jean-Louis et Marie-Laure Niboyet (2014). Agir en justice: la distinction de la substance et de la procédure, in: Loïc Cadiet, Serge Dauchy et Jean-Louis Halpérin (Sous la direction), Itinéraire d’histoire de la procédure civile, Paris, IRJS.
Motulsky, Henri (1964). L'action en justice et le droit subjectif, in: Archives de philosophie du droit; et aussi in: ÉCRITS, Paris, Dalloz, 1974, Tome I: études et notes de procédure civile.
Rhode, Deborah L. (2004). Access to Justice, U.S.A., OUP. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,737 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,498 |