تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,089,176 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,192,272 |
تحلیل نوسانات فضایی تأثیر توسعه بر مهاجرت داخلیـ بینشهرستانی در ایران | ||
توسعه محلی (روستائی-شهری) | ||
مقاله 4، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 15، مهر 1395، صفحه 245-270 اصل مقاله (1.23 M) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrd.2016.63067 | ||
نویسندگان | ||
رسول صادقی* 1؛ محسن شکریانی2 | ||
1دانشیار گروه جمعیتشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
2کارشناسی ارشد جمعیت شناسی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
در سالهای اخیر سالانه به طور متوسط حدود یک میلیون نفر در داخل کشور جابجایی و مهاجرت داشتهاند. در همین ارتباط، مقاله پیشرو با استفاده از تحلیل ثانویۀ دادههای سرشماری1390 به تحلیل فضایی پویایی مهاجرتهای داخلی از نوع بین شهرستانی در ایران و تبیین آن در چارچوب توسعۀ نابرابر و عدم تعادلهای منطقهای میپردازد. برای تحلیل دادهها از شاخصهای عمومی و محلی روابط فضایی و نرمافزارهای TOPSIS، GEODA و ARC GIS استفاده شده است. نتایج بررسی نشان داد شهرستانهای ایران از سطوح متفاوت توسعه برخوردارند و سطح توسعهیافتگی آنها ساختار فضایی داشته و به شکل خوشهای توزیع شدهاند. بعلاوه، بر اساس نتایج آزمون موران عمومی، الگوهای متفاوتی از رابطۀ توسعهیافتگی و مهاجرت خالص وجود دارد، همچنین میزان خام شدّت مهاجرپذیری به طور قوی و میزان خام شدّت مهاجرفرستی به طور ضعیف تمایل به متمرکز شدن یا خوشهشدن در فضا دارد. نتایج آزمون موران محلی نیز بیانگر رابطۀ مثبت و معنادار میزان توسعهیافتگی با شدت مهاجرپذیری و رابطۀ منفی و معنادار میزان توسعهیافتگی با شدت مهاجرفرستی است. همچنین نتایج نشان داد همه شهرستانهای کشور از الگوی رابطهای واحد بین میزان توسعهیافتگی و مهاجرت پیروی نکرده و چهار الگوی رابطهای مختلف بالا-بالا (افزایش توسعهیافتگی همراه با افزایش مهاجرت)، پایین- پایین (کاهش توسعه یافتگی همراه با کاهش مهاجرت)، بالا- پایین (افزایش توسعهیافتگی همراه با کاهش مهاجرت) و پایین- بالا (کاهش توسعهیافتگی همراه با افزایش مهاجرت) وجود دارد و در تعدادی از شهرستانها نیز این رابطۀ معنادار نیست. در نتیجه، در صورت تداوم تمرکزگرایی امکانات و نابرابری توسعهای در سطح کشور، حرکات و جریانات مهاجرتی تداوم و حتی افزایش خواهد یافت. | ||
کلیدواژهها | ||
توسعه نابرابر؛ توزیع فضایی؛ خودهمبستگی فضایی؛ شاخص موران؛ شدت مهاجرتی | ||
مراجع | ||
بلیانی، یداله؛ حکیمدوست، یاسر؛ علیجانی، بهلول (1393). اصول و مبانی پردازش دادههای مکانی (فضایی) با استفاده از روشهای تحلیل فضایی. انتشارات آزادپیما. پورفتحیفرد، جواد؛ عاشری، امامعلی (1389). تحلیل نابرابری فضایی سکونتگاههای روستایی شهرستان اهر. مجله فضای جغرافیایی. شماره 32، صص 116-95. چلبی، مسعود (1386). جامعهشناسینظم،تشریحوتحلیلنظرینظم اجتماعی. تهران: نشر نی. حسینزاده دلیر، کریم (1385). برنامهریزی ناحیهای. تهران: انتشارات سمت. زنجانی، حبیباله (1382). مهاجرت و پیامدهای آن در ایران، صص 33-14 در گزارش بررسی و تحلیل مسائل و چالشهای جمعیتی ایران و پیامدهای آن. گزارش طرح پژوهشی کمیسیون جمعیت و چالشهای اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی. زنگیآبادی، علی؛ رحیمی، علیرضا؛ مسیبی، سمانه (1392). تحلیل تطبیقی شاخصهای اشتغال شهری شهرستانهای ایران. مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال 24، شماره 1، صص 128-109. شیخبیگلو، رعنا؛ تقوایی، مسعود (1392). ارزیابی سطح توسعهیافتگی شهرستانهای کشور با استفاده از روشهای تصمیمگیری چندشاخصه. فصلنامه انجمن جغرافیای ایران، شماره 39، صص 157-138. عسگریندوشن، عباس؛ لشکری، احسان؛ فرامرزیان، سمیه (1395). رابطۀ شاخصهای توسعه و مهاجرپذیری شهرستانها در ایران. فصلنامه تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری، دوره 12، شماره 4. قاسمیان، سعید (1384). کاهش فقر در ایران، چالشها و افقها. فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 18، صص 355-333. قرخلو، مهدی؛ حبیبی، کیومرث (1385). تحلیل مهاجرت در ارتباط با سطح توسعهیافتگی استانها. فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شماره 81، صص:60-83. قنبری، ابوالفضل (1390). تحلیل عوامل مؤثر بر نابرابری در نقاط شهری استانهای ایران. فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 13، صص 169-137. کاظمیپور، شهلا؛ قاسمی اردهائی، علی (1386). تجربه اقامتی و تمایل به مهاجرت به شهر تهران. نامه انجمن جمعیتشناسی ایران، دوره 2، شماره 3، صص 148-130. لهسائیزاده، عبدالعلی (1368). نظریههای مهاجرت. شیراز: انتشارات نوید. محمدزاده، محسن (1390)،. آمار فضایی و کاربردهای آن. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، چاپ اول. محمودیان، حسین؛ مشفق، محمود (1387). بررسی تغییرات ساختار مکانی مهاجرتهای بینمنطقهایی در ایران طی دوره 1355ـ 1385. نامه انجمن جمعیتشناسی ایران، سال 3، شماره 6، صص 117-89. مشفق، محمود (1390). تحلیل آثار شاخصهای سرمایه انسانی و جمعیتشناختی بر مهاجرتهای داخلی ایران. نامه انجمن جمعیتشناسی ایران، سال ششم، شماره 11، صص: 158-135. نسترن، مهین؛ ابوالحسنی، فرحناز؛ بختیاری، نرجس (1394). پراکنش فضایی توسعه در شهرستانهای ایران با استفاده از رتبهبندی ترکیبی. فصلنامه برنامهریزی منطقهای، سال 5، شماره 17، صص 14-1. وارثی، حمیدرضا؛ سروری، زهتاب (1385). تحلیلی بر ارتباط متقابل توسعه، مهاجرت و شهرنشینی در ایران. مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، دوره 3، شماره 6، صص 196-179. یاسوری، مجید (1388). بررسی وضعیت نابرابری منطقهای در استان خراسان رضوی. مجله جغرافیاوتوسعۀناحیهای، دوره 7، شماره 12، صص 223-201.
Abbasi-shavazi, M. J., and R. Sadeghi., (2015). Socio-cultural Adaptation of Second-generation Afghans in Iran. International Migration 53(6): 89-110. Bell, M., M. Blake, P. Boyle, O. Duke-Williams, P. Rees, J. Stillwell, and G. Hugo (2002). Cross-national Comparison of Internal Migration: Issues and Measures. Journal of the Royal Statistical Society, 165(3): 435-464. Castles, S; Miller, M. (2003). The Age of Migration, 3nd edition. MacMillan, London. Charney H. (1993). Migration and Public Sector: A Survey, Alberta. Regional Study, 27(4): 313-326. Clarke, K. C. (1985). Strategies for Spatial Data Compression.in Digital Representations of Spatial Knowledge. Washington D.C. pp. 370-380. De Haas, H. (2005). International Migration and Regional Development in Morocco: A Review International Migration And Regional Development in Morocco: a Review. MDR Working Paper, No. 4. Deshingkar, P., and C. Natali (2008). Internal Migration, Chapter7. in World Migration Report 2008. International Organization for Migration. Pp. 173-199. Hugo, G. (1994). Migration and Family. Occasional Papers Series for the International Year Of The Family, 12 (Vienna: United Nations). Johnson, E.A. (1970). The Organization of Space in DevelopingCountries. Harvard University Press. Kanbur, R., and A. J. Venables (2005). Spatial Inequality andDevelopment. Oxford University Press. Massey, D. S.; Arago, J.; Hugo, G.; Kouaouci, K.; Pellegrino, A.; Taylor, J. E. (1998). World in Motion: Understanding International Migration at the End of the Millennium. Oxford University Press. Parnwell, M. (1993). Population Movements and the Third World. Routledge Press. Weeks, J. (2012). Population: An Introduction to Concepts and Issues. Wad worth. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,164 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,528 |