تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,117,394 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,222,938 |
بررسی نقش مدرنیسم در بافت قدیمی شهرها (مطالعۀ موردی: شهر ارومیه) | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 9، دوره 4، شماره 4، دی 1395، صفحه 673-690 اصل مقاله (829.48 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2016.62201 | ||
نویسندگان | ||
اصغر عابدینی* 1؛ رضا کریمی2؛ سحر اردلان افتخاری3؛ فرزانه ملازاده3 | ||
1استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه ارومیه | ||
2کارشناس ارشد برنامهریزی شهری، ارومیه | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری، دانشگاه ارومیه | ||
چکیده | ||
امروزه از بارزترین مشکلات شهرسازی معاصر، بحران معنا اعم از اجتماعی و غیر اجتماعی، در مکان است؛ بحرانی که در ایجاد فضاهای شهری فاقد هویت، فاقد تاریخ و فاقد ارتباط تبلور یافته است. این پدیده، حقیقتاً یکی از محصولهای روند تحولات خطیر و سریع قرن بیستم است؛ زیرا در نیمۀ اول قرن بیستم، جهانبینی مدرنیسم بر جامعۀ غربی حاکم بود و به همین دلیل، شهرسازی مدرن بهعنوان تجلی فضایی جامعۀ مدرن شکل گرفت. از آنجا که حس مکان از عوامل تعلق به هر مکان و از مفاهیم کلیدی در جغرافیای انسانی و بهویژه جغرافیای فرهنگی محسوب میشود، بررسی عوامل مؤثر بر ارتقا یا تضعیف حس مکان که نقشی پررنگ در القای حس تعلق مکانی و همبستگی دارد، ضروری به نظر میرسد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیرات جنبش مدرنیسم و پیدایش شهرسازی مدرن بر ایجاد حس بیمکانی و ازبینرفتن حس تعلق به مکان در بخشی از بافت قدیم شهر ارومیه است. این نوشتار از نوع مقالات بنیادی و با روش مروری تحلیلی است. لذا سعی شده است با تکیه بر منابع معتبر و مرتبط با موضوع و با تکنیک مطالعات کتابخانهای، مقولۀ بیمکانی و مدرنیسم و ارتباط میان ظهور مدرنیسم و حس مکان بررسی شود. نتایج پژوهش با استفاده از انجام مصاحبههای عمیق و مشاهدههای محققان در زمانهای مختلف براساس تکنیک مکانسنجی و تحلیل محتوای کیفی و مقایسۀ نتایج در دو محدودۀ واقع در بافت قدیمی شهر تحلیل و ارزیابی شده است. ارزیابی نتایج نشان میدهد محدودۀ قدیمی بازار ازنظر حس مکان در مقایسه با همتای خود، یعنی خیابان امام خمینی که با گذشت زمان دستخوش تغییرات مدرنیستی شده است، در وضعیت بهتری قرار گرفته است. از عوامل مؤثر در ضعف حس مکان در محور امام عبارت است از: یکنواختی محیط و استانداردشدن بافت، کاهش هویت بومی، ضعف در ارتباطات غنی انسانی، فقدان حس زندگی جمعی، نوسازبودن محدوده و انسنداشتن با محیط. | ||
کلیدواژهها | ||
ارومیه؛ بافت قدیم؛ بیمکانی؛ حس مکان؛ مدرنیسم | ||
مراجع | ||
- احمدی، بابک (1392)، مدرنیته و اندیشۀ انتقادی، نشر مرکز، چاپ دهم، ص 312. - ادب، مورا (1392)، «معنی در مکان (بررسی مؤلفههای مؤثر در شکلگیری هویت مکانی)»، ماهنامۀ بینالمللی راه و ساختمان، شمارۀ 92، صص 97-88. - افشار نادری، کامران (1378)، « از کاربری تا مکان»، مجلۀمعمار، شمارۀ 6. - آزاد ارمکی، تقی و ملکی، امیر (1386)، «تحلیل ارزشهای سنتی و مدرن در سطوح خرد و کلان»، نامۀ علوم اجتماعی، شماره30، صص 122-97. - باقری طولابی، طلوع و طبیبیان، سید حسامالدین (2016)، «بهکارگیری حواس در معماری با رویکرد ایجاد حس مکان در بنای مسکونی»،کنفرانس بینالمللی معماری، شهرسازی، عمران، هنر و محیط؛ افقهای آینده و نگاه به گذشته، تهران. - پوراحمد، احمد؛ فرجی ملایی، امین؛ منوچهری، ایوب و عظیمی، آزاده (1390)، «تأثیر مدرنیسم بر توسعۀ فضایی- کالبدی شهرهای ایرانی- اسلامی )نمونه: تهران»(، فصلنامۀ مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شمارۀ 6، صص 61-47. - پرتوی، پروین (1382)، «مکان و بیمکانی: رویکردی پدیدارشناسانه»، نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 14، صص 50-40. - تبریزی، جلال و دکتر حسین شکوئی (1382)، «تأثیر نوسازی شهری بر حس لامکانی: مطالعۀ موردی پروژۀ نواب تهران»، جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس. - جوکار، محبوبه (1393)، «مدرنیته، تغییر سبک زندگی و کاهش جمعیت در ایران»، پژوهشنامۀ اسلامی زنان و خانواده، شمارۀ 2، صص 69-39. - خیاطپور نجیب؛ مرتضی، رنجبر؛ احسان و صادقی، قطبالدین (1392)، «افزایش مشارکت شهروندی در طراحی فضای شهری با بهرهگیری از تکنیک مکانسنجی(place check) (نمونۀ موردی: محلۀ منیریۀ تهران)»، اولین کنفرانس معماری و فضاهای شهری پایدار، مشهد. - رحیمیان، مسعود و محکی، وحید (1388)، «بررسی حس مکان و عوامل شکلدهندۀ آن»، اولین همایش بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری. - رلف، ادوارد «1390»، مکانوبیمکانی، مترجم: محمدرضا نقصان محمدی و دیگران، تهران: آرمان شهر. - سجادزاده، حسن (1392)، «نقش دلبستگی به مکان در هویتبخشی به میدانهای شهری )نمونۀ موردی: میدان آرامگاه شهر همدان(»، باغ نظر، شمارۀ 25، صص 78-69. - سمیع آذر، علیرضا (1388)، اوج و افول مدرنیسم، چاپ و نشر نظر، چاپ اول. - شکوئی، حسین و تبریزی، جلال (1382)، «تأثیر نوسازی فنگرا بر ایجاد حس لامکانی (مطالعۀ موردی: پروژۀ نواب)»، مجلۀ مدرس، دورۀ 7، شمارۀ 2، صص 162-141. - صمیمی شارمی، علی و پرتوی، پروین (1388)، «بررسی و سنجش حس مکان در محلات ارگانیک و برنامهریزیشده (موردپژوهی: محلات ساغریسازان و بلوار گیلان در شهر رشت)»، مجلۀ نامۀ معماری و شهرسازی، شمارۀ 3، صص 40-23. - فلاحت، محمدصادق و نوحی، سمیرا (1390)، تهدیدحسمکانمحیط درپیتخریبنمادها، مجموعۀ خلاصۀ مقالات اولین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی، تبریز: انتشارات دانشگاه هنر اسلامی. - فلاحت، محمدصادق (1385)، «مفهوم حس مکان و عوامل شکلدهندۀ آن»، نشریۀهنرهایزیبا، شمارۀ 26، صص 66-57. - فن مایس، پی یر (1386)، عناصر معماری از صورت تا مکان، مترجم: فرزین فردانش، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، چاپ دوم. - کیانی، مصطفی و پورعلی، مصطفی (1391)، «بازشناسی مکان (مطالعۀ موردی: میدان شهرداری رشت)»، مجلۀ نامۀ معماری و شهرسازی، شمارۀ 8، صص 74-59. - کاشی، حسین و بنیادی، ناصر (1392)، «تبیین مدل هویت مکان- حس مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن (نمونۀ موردی: پیادهراه شهر ری)»، نشریۀهنرهای زیبا، شمارۀ 3، صص 52-43. - گلابی، آرش و محمدی، امید (1392)، «بررسی تجدد در فضاهای معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی دورۀ پهلوی اول (نمونۀ مطالعه: شهر ارومیه)»، کنفرانس بینالمللی عمران، معماری و توسعۀ پایدار شهری. - گلکار، کوروش (1384)، «سنجش مکان در طراحی شهری: درآمدی بر تکنیک مکانسنجی (place check)»، مجلۀ صفه، شمارۀ 40، صص 23-1. - محمدزاده، رحمت؛ جمالی، فیروز و پورمحمدی، محمدرضا (1384)، «بررسی نقش شهرسازی مدرن در تخلفات ترافیکی پیاده: بافت قدیم تبریز»، نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 21، صص 26-17. - محمدزاده، رحمت (1388)، «بررسی آثار مدرنیتۀ غرب بر شهرسازی ایران»، صفه، شمارۀ 48، صص 94-79. - نوربرگ شولتز، کریستین (1391)، معماری: حضور، زبان و مکان، مترجم: علیرضا سیداحمدیان، تهران: معمار نشر.
- Azizi Ghoomi, H. & Yazdanfar, A. & Hosseini, B. & Norouzian Maleki, S., 2015, Comparing the Components of Sense of Place in the Traditional and Modern Residential Neighborhoods, Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 201, pp. 275-285.
- Don, A. & Natrasony, Sh., 2007, The Rise of Modernism and the Decline of Place: The Case of Surrey City Centre, Canada, Environmental Design Research Association [annual conference proceedings], Building Sustainable Communities, Sacramento, California, May 30- June 3, pp. 96-100.
- Delahnty, M., Batchelor, P., 2002, Sense of Place: Urban Design Principles for the Metropolitan Strategy; Victoria, Melbourne: p 6.
- Relph, E., 2007, Spirit of Place and Sense of Place in Virtual Realities, Techne, 10(3), pp. 17-25.
- Schulz, N., 1987, Roots of Modern Architecture, Tokyo.
- Seamon, D. & sowers, J., 2008, key Texts in Human Geography, London, pp. 43-51. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,807 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,371 |