تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,117,593 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,223,164 |
ارزیابی تطبیقی شاخصهای کیفیت زندگی در محلات مسکونی (مطالعۀ موردی: شهر کامیاران) | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 2، دوره 4، شماره 4، دی 1395، صفحه 519-548 اصل مقاله (1.01 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2016.62193 | ||
نویسندگان | ||
احمد پوراحمد* 1؛ رامین قربانی2؛ ابراهیم فرهادی3؛ عباس درودینیا3 | ||
1استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد برنامهریزی آمایش سرزمین، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
کیفیت زندگی یا کیفیت زیست، مفهومی پویا و چندبعدی است که ناظر بر همۀ جنبههای عینی و غیرعینی زندگی است. از نخستین روزگار تاریخ تا به امروز، ابناء بشر همواره در تکاپوی ساختن زندگی متعالی و مطلوب خود بودهاند. گذار از گیرودار تاریخ و زمان، تا به امروز، این بوده است که چگونه میتوان زندگی مطلوب و آرمانی ساخت و آیا اساساً راهی برای کشف و شناسایی آن وجود دارد؟! نکتۀ درخور تأمل در بررسی کیفیت زندگی این است که احساس رضایتمندی یا خوشبختی و نمود عینی آن به شکل توسعۀ گسترده و همهجانبه باید وجود داشته باشد. بهعبارتی، توسعه و کیفیت مطلوب باید قابل دیدن، قابل اندازهگیری و قابل قیاس باشد.آنچه در این مقاله به آن پرداخته میشود، شناخت دقیق مفهوم کیفیت زندگی و سنجش میزان رضایتمندی شهروندان از این مقوله در محلات شهر کامیاران است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفیتحلیلی است. روش گردآوری دادهها ابتدا بهصورت کتابخانهای و اسنادی بود و بعد از طراحی پرسشنامه و محاسبۀ جامعۀ آماری از طریق فرمول کوکران، 381 پرسشنامه پیشبینی و از طریق پیمایشی تکمیل شد. سپس در فرایند تحلیل از تکنیک وایکور بهمنظور تعیین سلسلهمراتب کیفیت زندگی محلات استفاده شده است. نتایج نشان میدهد بین ابعاد مطالعهشده، بعد اجتماعی با گویۀ بافت اجتماعی منسجم و ریشهدار دارای بیشترین اهمیت است و محلات پیرمحمد 1 و پیرمحمد 2، بهترتیب با مقادیر 06212/0=1Qو 08303/0=2Q،از محلات مرکزی شهر، بهعنوان برترین محلات انتخاب شدند. بدیهی است در انتخاب این محلات، عواملی همچون مرکز ثقل توسعۀ شهر، دسترسی آسان، تمرکز فعالیتهای اقتصادی، وجود بازار، بافت سنتی و تاریخی، دسترسی و برخورداری از اماکن مذهبی، توپوگرافی و وجود مناظر دیدنی و مشرف به شهر و سرمایۀ اجتماعی مناسب دخیل بودهاند. محلۀ شهرک بعثت با فازهای3،2،1، علیرغم برخورداری در ابعاد اقتصادی و کالبدی، در مرتبۀ آخر رضایتمندی قرار گرفتند. | ||
کلیدواژهها | ||
آنتروپی شانون؛ تکنیک VIKOR؛ ساخت شهری؛ کامیاران؛ کیفیت زندگی شهری | ||
مراجع | ||
1. ابراهیمزاده، عیسی و همکاران (1393)، «تحلیل کیفیت زندگی در دو بافت قدیم و جدید شهر مراغه با بهرهگیری از مدلهای آنتروپی و الکتره»، فصلنامۀ آمایش محیط، دورۀ هفتم، شمارۀ 26، صص 18-1. 2. آخوندی، عباس احمد و همکاران (1393)، «سنجش کیفیت زندگی شهری در کلانشهر تهران»، نشریۀ هنرهای زیبا، دورۀ نوزدهم، شمارۀ 2، صص 22-5. 3. اصغری زمانی، اکبر و همکاران (1391)، «ارزیابی کیفیت زندگی شهری در مناطق حاشیهنشین با استفاده از مدل تحلیل عاملی (مطالعۀ موردی: مناطق حاشیهنشین شمال تبریز)»، فصلنامۀ جغرافیا و برنامهریزی شهری، سال چهارم، شمارۀ 11، صص 86-69. 4. حاتمینژاد، حسین و همکاران (1392)، «تحلیل مکانی شاخصهای کیفیت زندگی در شهر تهران»، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دورۀ 45، شمارۀ 4، صص 56-29. 5. حسینزاده، علیحسین و همکاران (1393)، «بررسی رابطۀ بین احساس امنیت، پایگاه اجتماعی اقتصادی باکیفیت زندگی افراد (موردمطالعه: جامعۀ شهری اهواز)»، فصلنامۀ توسعۀ اجتماعی (توسعۀ انسانی سابق)، دورۀ نهم، شمارۀ 1، صص 134-111. 6. حسینی، سیدهادی؛ باقریان، خدیجه (1393)، «تحلیلی بر مؤلفههای سازندۀ کیفیت زندگی در شهر نوشهر»، فصلنامۀ آمایش محیط، دورۀ هفتم، شمارۀ 27، صص 78-57. 7. خادمالحسینی، احمد و همکاران (1389)، «سنجش کیفیت زندگی در نواحی شهری (مطالعۀ موردی: شهر نورآباد استان لرستان)»، فصلنامۀ جغرافیا و مطالعات محیطی، سال اول، شمارۀ 3، صص 60-45. 8. خالوباقری، مهدیه (1391)، «رویارویی با نابرابری فضایی ضمن بهکارگیری برنامهریزی مبتنی بر ارتقای کیفیت زندگی (موردمطالعه: منطقۀ 13 شهر تهران)»، فصلنامۀ اقتصاد و مدیریت شهری، دورۀ اول، شمارۀ 1، صص 67-49. 9. خوشفر، غلامرضا و همکاری (1392)، «بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی در نواحی شهری (مطالعۀ موردی: نواحی شهری گرگان)»، مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، سال سوم، شمارۀ 9، صص 179-151. 10. ربانی خوراسگانی، علی و کیانپور، مسعود (1386). مدل پیشنهادی برای سنجش کیفیت زندگی (مطالعه موردی: شهر اصفهان)، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه خوارزمی)، دورۀ پانزدهم، شمارۀ 58-59 (ویژهنامه علوم اجتماعی 4)، صص 108-67. 11. رضوانی، محمدرضا؛ منصوریان، حسین (1387)، «سنجش کیفیت زندگی: بررسی مفاهیم، شاخصها، مدلها و ارائۀ مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی»، روستا و توسعه، دورۀ 11، شمارۀ 3، صص 26-1. 12. رضوانی، محمدرضا و همکاران (1388)، «توسعه و سنجش شاخصهای کیفیت زندگی شهری (مطالعۀ موردی: شهر نورآباد، استان لرستان)»، مطالعات و پژوهشهای شهری منطقهای، دورۀ 1، شمارۀ 2، صص 110-87. 13. سیفالدینی، فرانک (1381)، فرهنگ واژگان برنامهریزی شهری و منطقهای، چاپ دوم، دانشگاه شیراز. 14. شیخالاسلامی، علیرضا؛ خوشبین، نجمه (1391)، «سنجش کیفیت زندگی (مطالعۀ موردی: ناحیۀ یک شهر بهشهر)»، فصلنامۀ جغرافیایی چشمانداز زاگرس، دورۀ 4 ، شمارۀ 14، صص 114-99. 15. علیاکبری، اسماعیل؛ امینی، مهدی (1389)، «کیفیت زندگی شهری در ایران (1385-1365)»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، سال دهم، شمارۀ 36، صص 148-121. 16. عنابستانی، علیاکبر؛ عنابستانی، زهرا (1391)، «تأثیر عملکرد مدیریت شهری بر ارتقای کیفیت زندگی شهروندان (مطالعۀ موردی: شهر جدید گلبهار)»، مجلۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، سال چهارم، شمارۀ 4، صص 34-23. 17. کرد زنگنه، جعفر (1385)، «بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سالمندان و عوامل مؤثر بر آن (مطالعۀ موردی: شهر رامهرمز)»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران. 18. کوکبی، افشین (1386)، «معیارهای ارزیابی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری»، مجلۀ هویت شهر، شمارۀ 1، صص 87-75. 19. لطفی، صدیقه (1388)، «مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامهریزی شهری»، فصلنامۀ جغرافیای انسانی، سال اول، شمارۀ 4، صص 80-65. 20. مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن سالهای: 1355، 1365، 1375، 1385 و 1390، قابل دسترسی از طریق سایت: www.amar.org.ir 21. ملکی، سعید و همکاران (1393)، «تحلیل کیفیت زندگی شهری در بافت فرسوده (مطالعۀ موردی: منطقۀ 9 شهر تهران)»، فصلنامۀ جغرافیا و مطالعات محیطی، سال سوم، شمارۀ 12، صص 34-19. 22. مهندسین مشاور نقش پیراوش (1387)، «طرح جامع کامیاران»، وزارت مسکن و شهرسازی، انتشاریافته بر روی سامانۀ جامع مدیریت اسناد الکترونیکی و آرشیو دیجیتال شورای عالی شهرسازی و معماری ایران. 23. نظریان، اصغر (1389)، پویایی نظام شهری ایران، چاپ دوم، تهران: مبتکران.
24- Aghajani Bazzazi, A., Osanloo, M. and Karimi, B. (2011). Deriving preference order of open pit mines equipment through MADM methods: Application of modified VIKOR method, Expert Systems with Applications, Vol 38, No 3, pp 2550-2556. 25- Baldwin,S., Godfrey, Ch., and Propper,C.,(1990) Quality of life: perspectives and policies, Publisher: Routledge, New York. 26- Baycan-Levent, T. & Nijkamp, P. (2006). Quality of Urban Life: a Taxonomic Perspective. Journal of Studies in Regional Science. Vol. 36. No. 2, pp. 269-281. 27- Chua, Mei-Tai., Shyua, Joseph., b, Gwo-Hshiung Tzenga & Rajiv Khosla, (2006), Comparison among three analytical methods for knowledge communities group-decision analysis, Expert Systems with Applications, Vol 33, No 4, pp 1011–1024. 28- Cramer, Victoria, Seven Torgersen and Einar Kringlen, (2004), Quality of Life in a City: The Effect of Population Density, Social Indicators Research, Vol 69, No 1, pp 103-116. 29- Epley. R, Donald and Menon, Mohan. (2008), A Method of Assembling Cross-sectional Indicators into a Community Quality of Life, Social Indicators Research, Vol 88, No 2, pp 281-296. 30- George, L. K. and Bearon, L. B. (1980), Quality of Life in Older Persons. Meaning and Measurement. New York: Human Sciences Press. 31- Kamp, I., K, Van, Leidelmeijer, K., Marsman, G. and de Hollander, A., (2003), Urban environmental quality and human wellbeing: Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study, Landscape and Urban Planning, Volume 65, No 1–2, pp 5–18. 32- Lotfi, Sedigheh., Karim, Solaimani, (2009),An assessment of Urban Quality of Life by Using Analytic Hierarchy Process Approach (Case study: Comparative Study of Quality of Life in the North of Iran), Department of Urban Planning, Journal of Social Sciences. Vol 5, No 2. pp 123-133. 33- Massam, b.h., (2002). Quality of life: public planning and private. Progress in planning, Volume 58, No 3, pp 141–227. 34- Mc crea, Rod, Tung-Kai Shyy & Robert Stimson (2004): Modelling Urban Quality of Life in South East Queensland by linking subjective and objective indicators, 28th Australian and New Zealand regional Science Association International annual Conference, Wollongong. 35- Morais, P., Camanho, A.s (2010), Evaluation of performance of European cities with the aim to promote quality of life improvements, Omega, Vol 39, No 4, pp 398–409. 36- Pal, A.K.Kumar,U.C. (2005): Quality of Life Concept for the evalution of Societal Development of rural Community in west Bangal, Journal Asia-Pacific Journal of Rural Development, Vol. 15, No. 2 pp. 83-93. 37- Santos, L. and Martins, I., (2007), Monitoring Urban Quality of Life: The Porto experience, Social Indicators Research, Vol. 80, No. 2, pp 411-425. 38- Schyns, Peggy & Jeroen Boelhouwer (2004), Measuring Quality Of Life in Amsredam from the viewpoint of participation, The Amsterdam bureau for Research an statistics/ Social and Cultural Planning Office, pp 1-20. 39- Ulengin, B. Ulengin, F. Guvenc, U. (2001). A multidimensional approach to urban quality of life: The case of Istanbul. European Journal of Operational Research, Vol 130, No 2, pp 361–374. 40- Wu, J.G; Jenerette, G. D; Buyantuyev, A; Redman, C. L; (2010). Quantifying spatiotemporal patterns of urbanization: The case of the two fastest growing metropolitan regions in the United States, Ecological Complexity, doi:10.1016/j.ecocom.2010.03.002. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,776 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,870 |