پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,752 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,086,078 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,825,145 |
بررسی فقهی ـ حقوقی جایگاه آب‌ها در اموال عمومی | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 51-83 اصل مقاله (504.23 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2017.61373 | ||
| نویسندگان | ||
| مسعود معصومی* 1؛ اسدالله لطفی2 | ||
| 1دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد حقوق دادرسی اداری دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری تهران | ||
| 2دانشیار دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین | ||
| چکیده | ||
| یکی از مصادیق اموال عمومی آب‌هاست که در حقوق جمهوری اسلامی ایران، اصل 45 قانون اساسی و مادۀ 1 قانون توزیع عادلانۀ آب مصوب 1361، آن را از مشترکات عمومی معرفی می‌کند و در اختیار حکومت اسلامی می‌داند تا طبق مصالح عامه از آن بهره‌برداری شود. با توجه به اینکه آب‌ها جزیی از مباحات هستند و مباحات از طریق حیازت قابلیت تملک پیدا می‌کنند، این سؤال به‌وجود می‌آید که آیا آب‌های عمومی توسط اشخاص تملک‌شدنی است یا خیر؟ بر اساس قانون آب و نحوۀ ملی شدن آن در سال 1347 آب‌های مباح به‌صورت یکی از اموال عمومی درآمد که از طرف دولت اداره می‌شود. به عقیدۀ برخی از حقوقدانان با تصویب قانون ملی شدن آب در 27/4/1347 مواد 149 به بعد قانون مدنی منسوخ و مسئلۀ تملک آب منتفی شده است. اما برخی دیگر از صاحب‌نظران بر این عقیده‌اند که قانون توزیع عادلانۀ آب ناسخ قانون مذکور نیست، ولی استفاده از آب‌ها باید با اذن و مجوز وزارت نیرو باشد. در این مقاله دیدگاه‌های فقهی و حقوقی در این زمینه بررسی می‌شود و راهکارهایی نیز در راستای حل مشکلات قانونی آب‌های عمومی ارائه خواهد شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آب‌ها؛ اصل 45 قانون اساسی؛ اموال عمومی؛ حکومت اسلامی؛ قانون توزیع عادلانۀ آب؛ مشترکات عمومی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Evaluation of legal jurisprudence place of water on public property | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Masoud Masoumi1؛ Asadollah Lotfi2 | ||
| 1Graduated Administrative Procedure Law, Judicial Scinences and Administrative Services Tehran | ||
| 2Associate professor, department of Jurisprudence and law, Imam Khomeini International University | ||
| چکیده [English] | ||
| Water is an example of public property in the Islamic Republic of Iran's law, in the principle 45 of Republic Islamic of Iran’s Constitution and Article 1 of the equitable distribution of waters which is passed in 1361, water is one of the common property that is managed by the government. And use regarding to the public interest. Given that water is part of the lawful and legitimate possession of and is owned by individual or not? regarding to the water law and it nationalism in 1347 the waters turned to be one of the common property that is run by the government some lawyers believe that after passing rules of water nationalism in 1374/04/27 articles 149 of the civil law and so on are obsoleted the management law, the usage of waters needs the government justification. This paper represents some juridical and legal views, regarding to this issue and some solutions to solve common waters legal problems. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| public property, water, fair distribution of water law, Article 45 of the constitution, common, the Islamic State | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم 1. اصفهانی، سید ابوالحسن (1393هـ). وسیله النجاه (مع حواشی الگلپایگانی)،ج 3، چاپ اول، قم: چاپخانۀ مهر 2. المحقق الکرکی (محقق ثانی) (1410هـ). جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 7، چاپ اول، بیروت، مؤسسۀ آل‌بیت (ع). 3. امامی، حسن (1364). حقوق مدنی، ج یک، چاپ پنجم، تهران: انتشارات اسلامیه. 4. باریکلو، علیرضا (1388). اموال و حقوق مالی، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت. 5. بروجردی، محمد (1388). بحث در موضوعات حقوقی در اموال، مجلۀ مجموعۀ حقوقی، شمارۀ 30، از 115 تا 139. 6. بشیری، عباس، شرهرجردی، سید حسن، براتی، علی اکبر (1392). نظام حاکم بر حقوق کاربردی آب، چاپ اول، تهران: انتشارات جاودانه. 7. بشیری، عباس، براتی، علی اکبر، پوررحیم، مریم (1390). انواع حریم، چاپ اول، تهران: انتشارات جنگل. 8. بغدادی مفید، محمدبن محمدبن نعمان عکیری (1413هـ). المقنعه، ج 1، چاپ اول، قم: کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید. 9. تبریزی، جوادبن علی (1426هـ). منهاج الصالحین، ج 2، چاپ اول، قم: مجمع الامام المهدی. 10. پیلوار، رحیم (1392). فلسفۀ حق مالکیت، چاپ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار. 11. سیستانی حسینی، سید علی (1417هـ). منهاج الصالحین، ج 2، چاپ پنجم، قم: انتشارات دفتر آیت‌الله سیستانی. 12. شمس، احمد (1392).نظام حقوقی اراضی ملی‌شده،تهران: نشر دادگستر. 13. شوشتری، محمد تقی (1306هـ). النجعه فی شرح اللمعه، ج 10، چاپ اول، قم: کتابفروشی صدوق. 14. زارعی، فاطمه، آب‌ها، جزوۀ حقوق اموال عمومی و دولتی دکتر آقایی طوق، دانشگاه علوم قضایی، نیمسال دوم 1393 ـ 1394. 15. حر عاملی، محمدبن حسن‌بن علی (1403هـ). وسائل‌الشیعه، باب پنجم، ج 17، بیروت: کتاب احیاء موات 16. حلبی ابوالصلاح، تقی‌الدین‌بن نجم‌الدین (1403هـ). الکافی فی الفقه، ج 1، چاپ اول، اصفهان: کتابخانۀ عمومی امیرالمؤمنین. 17. حلی، ابن‌ادریس، (1410هـ). السرائر الحاوی لتحریر فتاوی، ج 1، چاپ دوم، قم: انتشارات مؤسسة النشر الاسلامی التابعه الجماعته المدرسین بقم المشرفه. 18. حکیم طباطبایی، سید محسن (1410هـ). منهاج الصالحین (المحشی)، ج 2، چاپ اول، بیروت: دارالتعاریف للمطبوعات. 19. جعفری، عباس (1379). فرهنگ بزرگ گیتی‌شناسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات مؤسسۀ جغرافیایی و کارتوگرافی. 20. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1385). ترمینولوژی حقوق، چاپ شانزدهم، تهران: انتشارات گنج دانش. 21. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1380). دانشنامۀ حقوقی، ج 3، تهران: انتشارات گنج دانش. 22. خمینی، روح‌الله (1385). تحریر الوسیله، ج 2، قم: انتشارات دارالقلم. 23. صفایی، سید حسین (1385). حقوق مدنی اشخاص و اموال، ج 1، چاپ پنجم، تهران: نشر میزان. 24. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1392). حقوق اداری، چاپ نوزدهم، تهران: انتشارات سمت. 25. طوسی، ابوجعفر، محمدبن حسن (1387هـ). المبسوط فی فقه الامیه، ج 3، چاپ سوم، تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه. 26. فرهنگ فنی آبیاری و زهکشی، وزارت نیرو (1354)، تهران: چاپ موقت. 27. فخرالمحققین (ابن‌علامه) (1387هـ). الفواید فی شرح اشکالات قواعد، چاپ اول، قم: المطبعه العمیه قم. 28. قانون راجع به قنوات، آب و برق، ج 1، وزارت نیرو، تهران، 1373. 29. قمی طباطبایی، سید تقی (1426هـ). مبانی منهاج الصالحین، ج 9، چاپ اول، قم: منشورات قلم الشرق. 30. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین‌بن علی (1410هـ). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، احیاء التراث العربی، ج 3، چاپ اول، قم: کتابفروشی داوری. 31. عاملی، سید جوادبن محمد حسینی (1419هـ). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، ج 19، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 32. علامه حلی (1421هـ). تحریرالاحکام، ج 4، چاپ اول، قم: فقه الشیعه من القرن الثامن. 33. علامه حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدی (1413هـ).مختلف الشیعه فی احکام الشریفه، ج 6، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 34. علامه حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدی (1388هـ). تذکره الفقهاء، چاپ اول، قم: مؤسسۀ آل‌بیت (ع). 35. کاتوزیان، ناصر (1388). اموال و مالکیت، چاپ بیست و هفتم، تهران: نشر میزان. 36. کاتوزیان، ناصر (1380). قانون مدنی در نظم کنونی، چاپ پنجم، تهران: نشر دادگستر. 37. کریمی، عباس، پرتو، حمید رضا (1392). حقوق داوری داخلی، چاپ دوم، تهران: انتشارات دادگستر. 38. کریمی، عباس، پرتو، حمید رضا (بهار 1391). داوری‌پذیری دعاوی مربوط به اموال عمومی و دولتی، فصلنامۀ پژوهش حقوق، سال چهاردهم، شمارۀ 36، از 157 تا 184. 39. کلینی، ابوجعفر محمدبن یعقوب (1407هـ). اصول کافى، ج 1 و 2، چاپ اول، قم: دارالکتب الاسلامیه. 40. کنعانی، محمد طاهر (1392). تملک اموال عمومی و مباحات، چاپ دوم، تهران: نشر میزان. 41. گلپایگانی صافی، لطف‌الله (1416هـ). هدایه العباد (للصافی)، ج 2، چاپ اول، قم: دارالقرآن کریم. 42. نجفی، محمد حسن (1405هـ). جواهرالکلام فی شرح شرائع‌الاسلام، ج 38، بی‌نا: دارالکتب الاسلامیه، دارالاحیاء تراث العربی. 43. مازندرانی، علی اکبر سیفی (1415هـ). دلیل تحریرالوسیله، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 44. مدنیان، غلامرضا (1388). مالکیت منابع آبی، مجموعه مقالات همایش گوهران کویر. 45. هندی، اصغر (زمستان 1386). بررسی شروط اصل 139 قانون اساسی به اموال شرکت‌های دولتی، مجلۀ حقوقی دادگستر، شمارۀ 61، از 63 تا 86. قانون‌ها 46. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. 47. قانون آب و نحوۀ ملی شدن آن مصوب 27/4/1347. 48. قانون اراضی ساحلی مصوب 25/5/1346. 49. قانون اراضی مستحدث و ساحلی مصوب 29/4/1354. 50. قانون ایمنی زیستی مصوب 7/5/1388. 51. قانون برنامۀ چهارم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 52. قانون توزیع عادلانۀ آب مصوب 16/12/1361. 53. قانون شهرداری مصوب 11/4/1334. 54. قانون راجع به قنوات مصوب 6/6/1309. 55. قانون حفظ و حراست از آب‌های زیرزمینی کشور مصوب 1/3/1345. 56. قانون مدنی ایران مصوب 18/2/1307 57. متمم قانون اساسی مشروطه مصوب 10/1/1288. 58. آیین‌نامۀ اجرایی قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران مصوب 7/5/1358. 59. آیین‌نامۀ قانون ثبت املاک مصوب 11/2/1317. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,270 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,110 |
||