پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,113,221 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,217,051 |
نقش گردش وردسپهر زیرین پُرفشار عربستان در بارش ایران | ||
| پژوهش های جغرافیای طبیعی | ||
| مقاله 5، دوره 48، شماره 4، دی 1395، صفحه 569-587 اصل مقاله (1.19 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله کامل | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2016.60827 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی کریمی* 1؛ فرامرز خوش اخلاق1؛ سعید بازگیر1؛ مهناز جعفری2 | ||
| 1استادیار دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دکترای آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشگاه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| تغییرات الگوهای گردش جوی به تغییر رژیم بارش منجر میشود و رهآورد آن تنوع آب‌وهوایی، همچون ترسالیها و خشکسالیها، است. بنابراین، با توجه به اینکه یکی از پارامترهای مهم در شرایط پیش‌گفته نایکنواختی در انتقال و تزریق رطوبت به سامانههای بارانزای ایران است، در این پژوهش‌ـ با رویکرد انتقال رطوبت در ایجاد بارش، با بهرهگیری از دادههای ساعتی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 850 ه.پ در دورة زمانی (2000 ـ 2010)، با تفکیک مکانی 1×1 درجة قوسی مرکز پیشبینیهای میانمدت اروپا (ECMWF)، و با استفاده از تحلیل خوشهای به روش همبستگی‌ـ چگونگی رفتار مکانی پُرارتفاع عربستان در انتقال رطوبت بررسی شد؛ سرانجام، پنج الگوی بزرگ گردشی به‌دست آمد. نتایج نشان داد رفتار مکانی-زمانی پُرارتفاع عربستان، همچون جابه‌جایی شرقی- غربی، شمالی- جنوبی، و حتی کشیدگی هستة مرکزی آن، در تزریق و انتقال رطوبت و به‌تبع آن بارش بر روی ایران نقش بسزایی دارد. همچنین، توزیع مکانی بارش در سطح ایران به موقعیت مکانی، شکل، و پهنة گردشی این پُرارتفاع بستگی دارد. به طور کلی، پُرارتفاع عربستان در فصول سرد، با ایجاد جریانهای جنوب- جنوب غربی، تأثیر فراوانی در رطوبت و بارش در ایران دارد. فراوانی بالا (کم) وقوع سالانة الگوی نوع دوم این پُرفشار همراه با بارش زیاد (کم) دریافتی ایران بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارتفاع ژئوپتانسیل؛ انتقال رطوبت؛ تحلیل خوشهای؛ همبستگی | ||
| مراجع | ||
|
جهانبخشی، م. (1388). تحلیل سینوپتیکی ارتباط پرفشار جنب حارهای عربستان با بارشهای جنوب و جنوب غرب ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی. حلبیان، ا. (1390). شناسایی تنوع آرایش جوی در وردسپهر میانی و اندرکنش الگوهای همدید مؤثر بر ایران، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 12(21): 131 ـ 156. خوش‌اخلاق، ف.؛ عزیزی، ق. و رحیمی، م. (1391). الگوهای همدید خشک‌سالی و ترسالی زمستانه در جنوب غرب ایران، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 12(25): 57 ـ 77. علیجانی، ب. (1388). اقلیم‌شناسی سینوپتیک، چ 3، تهران: سمت. علیجانی، ب.؛ محمدی، ح. و بیگدلی، آ. (1386). نقش الگوهای فشار در بارشهای سواحل جنوبی دریای خزر، فصلنامة جغرافیایی سرزمین، 4(16): 37 ـ 51. علیجانی، ب. (1366). رابطة پراکندگی مکانی مسیرهای سیکلونی خاورمیانه با سیستمهای هوایی سطح بالا، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، 4: 125 ـ143. علیجانی، ب.؛ عزیزی، ق. و رضایی، پ. (1383). بررسی اثر الگوهای سینوپتیک در تغییرات زمانی سیلابهای جنوب دریای خزر (مطالعة موردی رودخانههای شفا رود و تالار)، فصلنامة جغرافیایی سرزمین، 1(1): 4 ـ 19. فتاحی، ا. و رحیم‌زاده، ف. (1388). ارتباط انسو با الگوهای گردش جوی زمستانة ایران، فصلنامة جغرافیا و توسعه، 7(15): 21 ـ 44. فتاحی، ا. و رضیئی، ط. (1388). الگوهای گردش جوی روزانه بر روی ایران، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، 24(93): 45 ـ 74. فرج‌زاده، م.؛ کریمی احمدآباد، م.؛ قائمی، ه. و مباشری، م. (1386). چگونگی انتقال رطوبت در بارش زمستانة غرب ایران (مطالعة موردی بارش 3-7 ژانویة 1996)، فصلنامة مدرس علوم انسانی، 13(1): 193 ـ 217. قشقایی، ق. (1375). بررسی اثر فرابار سیبری بر بارشهای پاییزی سواحل جنوبی خزر، پایاننامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما بهلول علیجانی، گرایش اقلیم و برنامه‌ریزی محیطی، دانشگاه تربیت معلم. کریمی احمدآباد، م. (1386). تحلیل منابع تامین رطوبت بارشهای ایران، رساله دکتری جغرافیای طبیعی، گرایش اقلیم شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس. کریمی احمدآباد، م. و فرج‌زاده، م. (1390). شار رطوبت و الگوهای فضایی- زمانی منابع تامین رطوبت بارشهای ایران ، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 19(22): 109 ـ 127. لشگری، ح. (1375). الگوی همدیدی بارشهای شدید جنوب غرب ایران، رسالة دکتری، استاد راهنما هوشنگ قائمی، گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس. لشگری، ح. و محمدی، ز. (1394). اثر موقعیت استقرار پُرفشار جنب حارهای عربستان بر سامانههای بارشی در جنوب و جنوب غرب ایران، فصلنامة پژوهشهای جغرافیای طبیعی، 47(1): 73 ـ 90. مفیدی، ع. و زرین، آ. (1384). بررسی سینوپتیکی تأثیر سامانههای کم‌فشار سودانی در وقوع بارشهای سیل‌زا در ایران، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، 77: 113 ـ 136. مفیدی، ع. و جعفری، س. (1390). بررسی نقش گردش منطقهای جو بر روی خاورمیانه در وقوع طوفانهای گرد و غباری تابستانه در جنوب غرب ایران، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 2(5): 17 ـ 45. یارنال، ب. (1390). اقلیم‌شناسی همدید و کاربرد آن در مطالعات محیطی، ترجمة ا. مسعودیان، چ 2، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان. Alijani, B. (2009). Synoptic Climatology, Vol. 3, Tehran: Samt.
Alijani, B.; Mohammadi, H. and Bigdeli, A. (2007). The Role of Pressure Patterns on the Precipitation of the South Coast of Caspian Sea, Sarzamin Geography Quarterly, 16: 37-51.
Alijani, B.; Azizi, Gh. and Rezaei, P. (2004). The Effect of Synoptic Patterns on the Floods of the Southern Caspian Sea Coast, Case Study: Shafarood and Talar Rivers, Sarzamin Geography Quarterly, 4(1): 4-19.
Alijani, B. (1988). The Relationship Between Spatial Distribution Middle East Cyclone Routes With High-Level Aerial Systems, Geographical Research Quarterly, 4: 125-143.
Domroes, M.; Kaviani, M. and Schaefer, D. (1998). An Analysis of Regional and Intra-annual Precipitation Variability over Iran Using Multivariate Statistical Methods, Theoretical And Applied Climatology, 61: 151-159.
Farajzadeh, M.; Karimi Ahmadabad, M.; Ghaemi, H. and Mobasheri, M.R. (2007). Mechanism of Water Vapor Transport in Winter Rainfall Over the West of Iran (A Case Study: 1-7 January 1996), Journal of Humanities lecturer, 13(1): 193-217. Fattahi, E. and Raziei, T. (2009). Daily Atmospheric Circulation Patterns over Iran, Geographical Research Quarterly, 93: 45-74. Fattahi, E. and Rahimzadeh, F. (2009). The ENSO Relation With Wintery Atmospheric Circulation Patterns in Iran, Geography and Development Quarterly, 15: 21-44. Jahanbakhshi, M. (2010). Synoptic Analysis The Relationship Between Saudi Arabia Subtropical High Pressure With Precipitations In The South and South West of Iran, Master's Thesis, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University. Halabian, A.H. (2011). Recognition of variety of the atmospheric configuration at mid- troposphere and the interaction between effective synoptic patterns over Iran, Applied Research of Geographic SciencesJournal, 11(21): 131-156. Hayden, B.P. (1981). Cyclone Occurrence Mapping: Equal Area or Raw Frequencies, Monthly Weather Review, 109(1): 168-172.
Huth, R. (1996). An Inter comparison of Computer Assisted Circulation ClassificationMethods, International Journal of Climatology, 16: 893-922. Karimi Ahmadabad, M. (2008). Analysis of The Moisture Supplying Sources For Iran's Precipitation, Ph.D. Thesis The Natural Geography, Climatology Orientation, Faculty of Humanities, Tarbiat Modarres University. Karimi Ahmedabad, M. And Farajzadeh, M. (2012). Moisture flux and spatial-temporal patterns of Moisture Supplying Sources For Iran's Precipitation, Applied Research of Geographic SciencesJournal, 19 (22): 109 127. Khoshakhlagh, F.; Azizi, Gh. and Rahimi, M. (2012). The synoptic Patterns of wintertime drought and wet period in Southwestern of Iran, Geographical Sciences Applied Research Journal, 12(25): 57-77. Klein., W.H. and Winston., J.S. (1958). Geographical Frequency of Troughs and Ridges In the Northern Hemisphere, 1949-1963, Monthly Whether Review, 93: 705-720. Lamb, H.H. (1950). Types and Spells of Weather Around the Year In the British Isles : Annual Trends, Seasonal Structure of the Year, Singularities, Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society, 76(330): 393-429. Lamb, H.H. (1972). British Isles Weather Types and a Register of Daily Sequence of Circulation Patterns, 1861–1971, Geophysics Mem., Vol. 116. Lashgari, H. and Mohammadi, Z. (2015). The Role of Saudi Arabian Sub-Tropical High Pressure on the Rainfall Systems on South and Southwest Iran, Journal of Physical Geography, 1: 71-90. Lashgari, H. (1996). The Synoptic pattern of heavy precipitations south West of Iran, Thesis, The Department of Geography, Tarbiyat Madras University. Lund, I.A. (1963). Map-Pattern Classification by Statistical Methods, Journal of Applied Meteorology, 2(1): 56-65. Mofidi, A. and Jafari, S. (2011). The Role of Regional Atmospheric Circulation over The Middle East on The Occurrence of Summer Dust-storms in Southwest Iran, Arid Regions Geographic Studies, 2(5): 17-45. Mofidi, A. and Zarrin, A. (2005). Synoptic Analysis of Influence of Sudan Systems in Occurring of Torrential Precipitations in Iran, Geographical Research Quarterly, 77: 113-136. Pettersen, S. (1950). Some Aspects of the General Circulation of the Atmosphere, Centenary Proce., R.M.S., PP. 120-155. Qashqai, GH. (1996). Investigate Effect of The Siberian High Pressure On The Fall Rainfals Southern Coast of The Caspian Sea, Master's Thesis, The Tendency of Climate And Environmental Planning, Tarbiyat Moalem University.
Stark, L.P. (1965). Positions of Monthly Mean Troughs and Ridges in the Northern Hemisphere, 1949-1963, Monthly Weather Review, 93: 705-720. Vicente-Serrano, S.M. and Lopez-Moreno, J.I. (2006). The Influence of Atmospheric Circulation at Different Spatial Scales on Winter Drought Variability Through a Semi-Arid Climatic Gradient in Northeast Spain, International Journal of Climatology, 26: 1427-1453. Xu, X.D.; Miao, Q.; Wang, J. and Zhang, X. (2003). The Water Vapor Transport Model At The Regional Boundary During The Meiyu Period, Advances in Atmospheric Science, 20(3): 333-342. Yarnal, B. (1993). Synoptic Climatology In Environmental Analysis, A Primer, Belhaven Press, PP. 195. Zarrin, A.; Ghaemi, H.; Azadi, M.; Mofidi, A. and Mirzaei, E. (2011). The Effect of Zagros Mountains on the Formation and Maintenance of Iran Anticyclone Using RegCM4, Meteorology and Atmospheric Physics, 112: 91- 100. Zhang, R. (2001). Relations of Water Vapor Transport From Indian Monsoon With That Over East Asia And The Summer Rainfall In China, Advances in Atmospheric Science, 18(5): 1005-1017. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,308 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 857 |
||