تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,121,686 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,228,981 |
سیاستگذاری موازنۀ منطقهای در روابط ایران و عربستان | ||
فصلنامه سیاست | ||
مقاله 15، دوره 46، شماره 4، اسفند 1395، صفحه 1067-1087 اصل مقاله (369.98 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpq.2016.59942 | ||
نویسنده | ||
عباس مصلی نژاد* | ||
استاد گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
در ادبیات راهبردی عربستان در مواجهه با ایران در سال 2015، نشانههایی از تهدید و تشدید بحران مشاهده میشود. نشانههای چنین ادبیاتی در سیاست عملی عربستان در بحرین، یمن، سوریه، عراق و لبنان نیز مشاهده میشود. تشدید بحران نشانههایی از تهدید امنیتی را اجتنابناپذیر میسازد. مشارکت کشورهای اتحادیۀ عرب بهویژه مصر و امارات عربی متحده با سیاستهای منطقهای ترکیه و عربستان سبب گسترش بحران منطقهای شده است. مدیریت امنیت منطقهای در روابط ایران و عربستان صرفاً براساس سیاستگذاری موازنۀ منطقهای امکانپذیر است. ریشههای تاریخی چنین بحرانی در روابط امنیتی ایران و عربستان به سال 2006 بازمیگردد. شیعیان در سالهای بعد از جنگ سرد توانستند در محیطهایی که دارای اکثریت جمعیتی بودند، موقعیت خود را تثبیت کنند. دشمنی و خصومت در سال 2003 افزایش یافت و در سال 2006 بعد از مقاومت حزبالله در برابر رژیم صهیونیستی، تشدید شد. در این شرایط، مقاومت اسلامی علیه محافظهکاری منطقهای، مداخلهگرایی آمریکا و برتریطلبی رژیم صهیونیستی سازماندهی شده بود. نتیجۀ چنین فرایندی را میتوان در شکلگیری کنفرانس شرمالشیخ علیه ایران در نوامبر 2006 مورد توجه قرار داد. این کنفرانس با مشارکت عربستان، مصر، اردن، امارات متحدۀ عربی و آمریکا در مقابله با هویتگرایی اسلامی شکل گرفت. چنین فرایندی زمینههای لازم برای گسترش بحران هویتی خاورمیانه را بهوجود آورد. بحرانسازی بخشی از سیاست امنیتی عربستان برای موازنهگرایی با ایران محسوب میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
بحرانسازی؛ تهدیدهای نیابتی؛ منازعۀ نامتقارن؛ موازنۀ امنیت منطقهای | ||
مراجع | ||
الف) فارسی - اسنایدر، گریک (1384). امنیت و استراتژی معاصر، ترجمۀ حسین محمدی نجم، تهران: دانشکدۀ فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. - بریچر، مایکل و جاناتان، ویلکنفلد (1382). بحران، تعارض و بیثباتی، ترجمۀ علی صبحدل، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. - بریچر، مایکل (1382). بحران در سیاست جهان، ج 1، ترجمۀ فردین قریشی، تهران: انتشارات پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. - بوزان، باری (1389). «اندیشۀ دولت و امنیت ملی»، مندرج در ریچارد لیتل و مایکل اسمیت: «دیدگاههایی دربارۀ سیاست جهان»، ترجمۀ علیرضا طیب، تهران: انتشارات مؤسسۀ علمی و فرهنگی. - بوزان، باری و الی ویوور، (1388). قدرتها و مناطق، ترجمۀ رحمان قهرمانپور، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. - راس، اندرو ال (1384). «تأمین تسلیحات و امنیت ملی»، مندرج در امنیت ملی در جهان سوم، ویراستاری: ادوارد آزر و چونگ این مون، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. - رشید، مضاوی، (1393). عربستان سعودی و جریانهای اسلامی جدید، ترجمۀ رضا نجفزاده، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - روزنا، جیمز (1380). امنیت در جهان آشوبزده، ترجمۀ علیرضا طیب، تهران: نشر نی. - صادقی، حسین و حسن احمدیان (1389). «دگرگونی جایگاه منطقهای یمن: امکانات و چالشها»، فصلنامۀ راهبرد، ش 56 پاییز. - فولر، گراهام (1373). قبلۀ عالم؛ ژئوپلیتیک ایران، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: نشر مرکز. - کلر، مایکل (1385). تولد دوبارۀ ژئوپلیتیک، ترجمۀ فرهاد عطایی و محمدرضا اقاربپرست، مندرج در آمریکا و جهان قرن 21، تهران: دانشگاه امام صادق (ع). - کمپ، جفری و رابرت هارکاوی (1383). جغرافیای استراتژیک خاورمیانه، ترجمۀ سید مهدی حسینی متین، ج 2، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. - کوهن، سائول برنارد (1387). ژئوپلتیک نظام جهانی، تهران: مؤسسۀ ابرار معاصر. - لیک، دیوید و پاتریک، مورگان، (1381). نظمهای منطقهای: امنیتسازی در جهانی نوین، ترجمۀ سید جلال دهقانی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. - لینور، جی. مارتین (1383). چهرۀ جدید امنیت در خاورمیانه، ترجمۀ قدیر نصری، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
ب) خارجی - Abdul-Zahra, Qassim and Sinan Salaheddin (2014), “Iraqi forces battle militant uprising in Sunni Cities”, Washington Post, January 2.
- Ahmed Ali (2013), “Al Qaeda in Iraq and the Iraqi Anti- Government Protest Movement”, Washington: Institute for the Study of War.
- Alexander, Cooley and H. Nexon, Daniel (2011), “Bahrain's Base Politics”, http://www. foreignaffairs. com/articles/67700/Alexander-cooley-and-daniel-h-nexon/bahrains-base-politics.
- Altman, Jon (2015), “Yemen’s Misery”, Washington DC: Center for Strategic and International Studies.
- Arango, Tim and Kareem Fahim (2014), “Iraq Again Uses Sunni Tribesmen in Militant War”, New York Times, January 20,
- Arraf, Jane (2014), “Iraq’s Sunni tribal leaders say fight for Fallujah is part of a revolution”, Washington Post, March 12.
- Bahgat, Gawdat (2003) American Oil Diplomacy in the Persian Gulf and the Caspian Sea, university of Florida Press.
- Bearcat, Sultan (2015), “Saudi Arabia War in Yemen; The moral Questions”, Washington DC: Brookings Institution.
- Blaydes, lisa (2011),Elections and Distributive Politics in Mubarak’s egypt. Cambridge University Press.
- Blumi, Isa (2011),Chaos in Yemon: Societal Collapse and the New Authoritarianism. Routledge
- Brumberg, Daniel (2010), “Authoritarian Legacies and Reform Strategies,” Political Liberalization and Democratization in the Arab World, Vols. 1 and 2.
- Cole, Iuan (2009) Engaging the Muslim world, New York: Palgrare MacMillan. -Cordesman, Anthony (2015), “American, Saudi Arabia and the Strategic Importance of Yemen”, Washington DC: Center for Strategic and International Studies.
- Cordesman, Anthony H (2009), “The Iraq War: Progress in the Fighting and Security”, CSIS, February 18.
- Cordesman, Anthony H. , Barak Barfi, Bassam Haddad, Karim Mezran (2011) The Arab Uprisings and U. S. Policy: what is the American National Interest? Middle East Policy Council, Vol. XVIII, No. 2, Summer.
- ghazi, Yasr and Tim Arango (2014), “Qaeda-Aligned Militants Threaten Key Iraqi Cities”, New York Times, January 2.
- Katzman, Kenneth (2010), “Iran-Iraq Relations”, Congressional Research Service, August 13.
- Katzman, Kenneth (2013), “Iraq: Politics, Governance, and Human Rights”, Congressional Research Service.
- Lee, Robert D(2010). Religion and Politics in the Middle East. Westriew Press.
- Lewis, Jessica (2013), “Further Indications of al-Qaeda’s Advance in Iraq”, Washington: Institute for the Study of War, November 15.
- Mitchell, Prothero (2013), “Al Qeada groups lead Syrian rebels, seizure of air base in sign they continue to dominate anti-Assad forces”, McClatchy, August 6.
- Pollack, Kenneth (2015), “The Dangers of the Arab Intervention in Yemen”, Washington DC: Brookings Institution.
- Zenko, Micah and Rebecca Friedman )2010), “Preventing Tomorrow’s Wars,” Baltimore Sun, June 21. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,469 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,556 |