پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,117,404 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,222,952 |
غزلخوانی و جایگاه آن در فرهنگ موسیقاییِ ایران | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| مقاله 8، دوره 21، شماره 2، دی 1395، صفحه 69-76 اصل مقاله (564.71 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2016.59700 | ||
| نویسنده | ||
| ساسان فاطمی* | ||
| دانشیار دانشکدهی هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| غزلخوانی، که در محافل رسمی بیشتر با نام «کوچهباغی» یا با نامِ خودساختة «بیات تهران» شناخته شده است، نوعی آواز با وزن آزاد بر روی اشعار شعرای فرهنگ شفاهی، و گاه شعرای کلاسیک است که بهویژه در تهران و شهر ری خوانده میشود. جایگاه این آواز در فرهنگ موسیقایی رسمی به‌طور وسیعی متأثر از جایگاه اجراکنندگان آن در جامعه است که غالباً به قشری که به‌نام‌های مختلف، مثل داش، داش‌مشدی، گردن‌کلفت، جاهل و غیره خوانده شده، تعلق دارند. این قشر فرهنگیـ اجتماعی، همواره نماینده‌ی دو خصلت متضاد بوده و با نوسان میان جوانمردی و اوباشی‌گری، گاه احترام و گاه انزجار افراد جامعه و تقریباً همواره، سوءظن و بی‌اعتمادی آنها را برانگیخته است. غزلخوانی، درواقع مانند چهارپارهخوانیِ با وزن آزاد در مناطق مختلف ایران، نوعی شعرخوانیِ ملحون است که، بهعلت پیوندش با سنت شاعری در فرهنگ ایرانی، نمادی از فرهیختگی در دل فرهنگِ عامیانه یا مردمی به حساب میآید و به این ترتیب، حداقل برای گردنکلفتهای خوشنام و جوانمردی که از این هنر بهرهمندند، مایة تشخص و تمایز اجتماعی است. این نوع آواز، از یک فرمِ ترکیبی معین تبعیت میکند و از نظر نظام موسیقایی، وابسته به نظام موسیقی کلاسیک ایرانی است، اما از پیچیدگیهای فنیِ آواز کلاسیک بهره نمیبرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| غزل؛ چهارپاره؛ داش‌مشدی؛ کوچهباغی؛ بیات تهران | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، مرتضی (1378)، من و زندگی: خاطرات مرتضی احمدی، ققنوس، تهران. بدیعزاده، سیدجواد (1380)، گلبانگ محراب تا بانگ مضراب، بهکوشش الهه بدیعزاده، نشرنی، تهران. بنایی، علیبن محمد معمار (1368)، رساله در موسیقی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران. پایور، فرامرز (1375)، ردیف آوازی و تصنیفهای قدیمی به روایت استاد عبدالله دوامی، گردآورنده: فرامرز پایور، ماهور، تهران. راینهارد، اورسولا (1383)، موسیقی ترکیه: یک چشمانداز کلی، ترجمهی ناتالی چوبینه، فصلنامهی موسیقی ماهور، پاییز، شماره 25، صص. 59-89. زرینکوب، عبدالحسین (1363)، جستجو در تصوف ایران، امیرکبیر، تهران. شهری، جعفر (1367)، تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم، رسا، تهران. شهری، جعفر (1376)، طهران قدیم، معین، تهران. شیرازی، فرصتالدوله (1375)، بحور الالحان: زیباترین اشعار از شعرا، فروغی، تهران. فاطمی، ساسان (1381)، لوطیها و موسیقی، فصلنامهی موسیقی ماهور، تابستان، شماره 16، صص. 83-118. فاطمی، ساسان (1384)، آواهای سرزمین ایران: سبکها و فنون آوازی در ایران، دفترچة سیدی، M.CD-139، ماهور، تهران. فاطمی، ساسان (1387)، فرم و موسیقی ایرانی، فصلنامهی موسیقی ماهور، بهار، شماره 39، صص. 103-134. فاطمی، ساسان (1392الف)، پیدایش موسیقی مردمپسند در ایران: تأملی بر مفاهیم کلاسیک، مردمی، مردمپسند، ماهور، تهران. فاطمی، ساسان (1392ب)، چهارپارهخوانی در ایران و برخی جنبههای فُرمالِ آن، فصلنامهی موسیقی ماهور، بهار، شماره 59، صص. 79-99. فاطمی، ساسان (1393)، جشن و موسیقی در فرهنگهای شهریِ ایرانی، ماهور، تهران. قریشی، رگولا (1390)، ترنم: آواخوانی شعر اردو، فصلنامهی موسیقی ماهور، زمستان، شماره 54، صص. 9-61. قزوینی، میرصدرالدین محمد (1381)، رسالهی علم موسیقی اثر میرصدرالدین محمد قزوینی، تصحیح و مقدمهی آریو رستمی، فصلنامهی موسیقی ماهور، زمستان، شمارهی 18، صص. 81-96. محجوب، محمدجعفر (1337)، «سخنوری»، سخن، دورة نهم، شمارههای 6 و 7 و 8، صص. 530-535، 631-637، 779-786. مراغی، عبدالقادر (2536)، مقاصد الالحان، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران. مَنوئل، پیتر (1385)، مروری بر تاریخچهی غزل اردو در هند، ترجمهی ناتالی چوبینه، فصلنامهی موسیقی ماهور، تابستان، شماره 32، صص. 7-23. میثمی، سیدحسین (1389)، موسیقی عصر صفوی، فرهنگستان هنر، تهران. نیرسینا، هدایتالله (1338)، سرگذشتی از سرود و ترانه در ایران، رادیو تهران، دیماه، شماره 41، صص. 18-20. Cahen, Cl. (1965), “Futuwwa”, in Encyclopédie de l’Islam, Maisonneuve et Larose, Paris.
Reinhard, Ursula & Kurt (1969), Musique de Turquie, Buchet/Chastel, Paris.
Manuel, Peter (1988), Popular Music of the Non-Western World: An Introductory Survey, Oxford University Press, Oxford.
Poché, Christian et Bernard Moussali (1995), Turquie: Archives de la musique turque (2), Notice de CD, C 560082, Ocora, Paris.
Youssefzadeh, Ameneh (2002), Les bardes du Khorassan iranien: Le bakhshi et son répertoire, Peeters, Paris.
منابع صوتی اردلان، حمیدرضا (1375)، موسیقی خراسان (2)، کاست 7، روی الف، شماره 13 از مجموعهی موسیقی نواحی ایران، تهران. شهرستانی، حسن (1381)، ادب غزل. درپور، نورمحمد و ذوالفقار عسگریپور (1378)، موسیقی تربت جام، M.CD-42، ماهور، تهران Gezeller I: 78 Devirli Taş Plak Kayıtları (Ottoman-Turkish Vocal Improvisations in 78 rpm Records) (1997), CD 067, Istanbul: Kalan.
Gezeller II: 78 Devirli Taş Plak Kayıtları (Ottoman-Turkish Vocal Improvisations in 78 rpm Records) (1997), CD 072, Istanbul: Kalan.
Gezeller III: 78 Devirli Taş Plak Kayıtları (Ottoman-Turkish Vocal Improvisations in 78 rpm Records) (2006), CD 360, Istanbul: Kalan.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,492 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,866 |
||