تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,087,031 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,190,197 |
از جاهلیت مکه تا مدنیت مدینه | ||
پژوهش های قرآن و حدیث | ||
مقاله 4، دوره 48، شماره 2، اسفند 1394، صفحه 195-221 اصل مقاله (906.4 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2016.58654 | ||
نویسنده | ||
ابوالفضل خوش منش* | ||
دانشیار گروه علوم قرآن وحدیث دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
خداوند متعال ابراهیم خلیل(ع) را مأموریت برافراشتن دیوارهای کعبه و گشودن اولین خانۀ همگانی و بزرگترین منبر جهانی در نقطهای دور از هیاهوهای تمدنی مناطق بینالنهرین و شام و مصر داد. آن «بیت خدا» و «خانۀ همگانی»، ذخیرهای برای آیندۀ دیانت و فرهنگ و معنویت بشر بود و بعدها هستۀ شهری شد که خود، «مادرِ شهرها» نام گرفت. پیامبر(ص) سیزده سال در این شهر که زمینی سخته و سوزان و مردمانی سرسخت و خشن داشت، دعوت و استقامت کرد اما آزارهای دشمنان و مخالفان، او را وادار به ترک مکه و درآمدن به مدینه کرد. او در مدینه توانست دعوت خویش را بگسترَد، میان مهاجر و انصار، پیمان برادری پدید آورَد و با قبایل جزیرةالعرب و سران کشورهای مهم جهان ایجاد ارتباط و مکاتبه کند و در نهایت، تصویری جامع و منشوری از مدنیت مبتنی بر اخلاق و عدالت و معنویت به دست دهد. اجزای سیمای مدینه را در سورههای مختلف قرآن، بهخصوص سورههای مکی میتوان یافت و از بین سورهها، سورۀ حجرات تصویر رسایی از طرح مدینۀ نبوی به ما ارائه میدهد. حال اگر این سوره را کنار سورۀ فتح قرار دهیم، به مقایسهای دست خواهیم یافت که مبیّن انتقال از جاهلیت مکه به فضای مدنیّتِ مدینه و نشانگر عمق کوشش آخرین فرستادۀ الهی برای عائلۀ انسانی است. | ||
کلیدواژهها | ||
جاهلیت مکه؛ سورههای فتح و حجرات؛ مدنیت اسلامی؛ مدنیت ثقلین؛ مدنیت مدینه | ||
مراجع | ||
[۱]. قرآن کریم [2]. ابنمنظور (2005). لسان العرب. بیروت، مؤسسة الاعلمی. [3]. ابنهشام، محمد (1355). السیرة النبویة. قاهره، مطبعة مصطفی البانی الحلبی و اولاده. [4]. اقبال آشتیانی (1390). تاریخ ایران پس از اسلام و سلسلههای بعد از اسلام در ایران. تهران، اروند و سما. [5]. آذرنوش، آذرتاش (1381). تاریخ زبان و فرهنگ عربی. تهران، سمت. [6]. باقری، اشرفالسادات (1386). نظریههایی در باره شهرهای قلمرو فرهنگ اسلامی. تهران، امیرکبیر. [7]. بنادریس، عبدالله عبدالعزیز (1386). مدینه در آستانۀ بعثت، ترجمه هادی انصاری، تهران، شرکت چاپ و نشر بینالملل وابسته به انتشارات امیرکبیر. [8]. بورا، لوسین (1365). برمکیان، ترجمه حسین میکده. تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. [9]. بورلو، ژوزف (1386). تمدن اسلامی، ترجمه اسدالله علوی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. [10]. خوشمنش، ابوالفضل (1389). حمل قرآن ـ پژوهشی در روششناسی تعلیم و تحفیظ قرآن مجید. قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. [11]. دورانت، ویل و آریل (1392). درسهای تاریخ. ترجمه محسن خادم، تهران، ققنوس. [12]. دهقانی، محمد (1389). از شهر خدا تا شهر انسان. تهران، مروارید. [13]. راسخی لنگرودی (1390). سیری انتقادی در مدینههای فاضله، تهران، اطلاعات. [14]. سیوطی، جلالالدین (1998). الإتقان فی علوم القرآن. مکه، مکتبة نزار مصطفی الباز. [15]. شایگان، داریوش (1355). بتهای ذهنی و خاطره ازلی. تهران، امیرکبیر. [16]. شریعتی، علی (1358)، امت و امامت. تهران، قلم. [17]. شکوئی، حسین (1367)، فلسفه جغرافیا. تهران، گیتاشناسی. [18]. صفا، ذبیحالله (1331). تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا اواسط قرن پنجم هجری. دانشگاه تهران. [19]. طالقانی، سید محمود (1360). پرتوی از قرآن. تهران، شرکت سهامی انتشار. [20]. طباطبایی، محمدحسین (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزه علمیه. [21]. طلوعی، محمود (1378)، دانشنامه تاریخ. تهران، نشر علم. [22]. غفاری فرد (1390). عباسقلی، تاریخ اروپا از آغاز تا قرن بیستم. تهران، اطلاعات. [23]. فراهیدی، خلیلبن احمد (1410). کتاب العین. قم، هجرت. [24]. فهمی حجازی (1379). زبانشناسی عربی. تهران، سمت. [25]. قرطبی، ابوعبدالله محمدبن احمد (1364). الجامع لاحکام القرآن، تهران. انتشارات ناصرخسرو. [26]. قمی، شیخ عباس (1409). سفینة البحار،. تهران، ، بنیاد بعثت. [27]. کتاب مقدس (1994). انجمن طبع و پخش کتب مقدسه در میان ملل، (؟). [28]. کریشنان، رادا (؟). ادیان شرق و فکر غرب. تهران، مختار. [29]. کیندرمن، هاینتس (1368). تاریخ تئاتر اروپا، تئاتر قرون وسطی. ترجمه سعید فرهودی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. [30]. کلینی، محمدبن یعقوب (1365). الکافی. تهران، دارالکتب الاسلامیه. [31]. لوئیس، برنارد (1381). خاورمیانه، دو هزار سال تاریخ از ظهور مسیحیت تا امروز. ترجمه حسن کامشاد، تهران، نی. [32]. لین، تونی (1380). تاریخ تفکر مسیحی. ترجمه روبرت آسریان، تهران، فرزان. [33]. متز، آدام (1388). تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری. ترجمه محمد ذکاوتی قرهگزلو، تهران، امیرکبیر. [34]. مجلسی، محمدباقر (1412). بحارالانوار. بیروت، دار إحیاء التراث العربی- مؤسسة التاریخ العربی. [35]. مظاهری، علی (1348). زندگی مسلمانان در قرون وسطی، ترجمه مرتضی راوندی، تهران، مرکز نشر سپهر با همکاری مؤسسه انتشارات فرانکلین. [36]. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1374). تهران، تفسیر نمونه، اسلامیه. [37]. الملوحی، مظهر و دیگران (2004). قرائة صوفیة فی انجیل یوحنّا. بیروت، دارالجیل. [38]. واحدی، علیبن احمد (1412). اسباب نزول القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیة. [39]. Bardet, Gaston (1967). L’urbaniisme. Paris, Presse universitaire de France. [40]. Dubois, Jean, Albert Dauzat et. Henri Mitterend (2005). Grand dictionnaire étymologique et historique du français. Larousse, Paris. [41]. Mumford, Lewis (1964). La cité à travers l’histoire (Collections Esprit ‘‘la cité prochaine’’). Traduction de l’améreican par Guy et Gérard Duran, Paris, Seuil. [42]. Norma, Pierre (2001). Petit dictionnaire de la Bible. Maxi Poche, Références, Union Européenne. [43]. Petrie, W. M. Flinders (1923). Egypte and Israel. Society for promoting Christian khnoledge, London. [44]. Robert (1974). Le Petit Robert 2, Dictionnaire universel des noms propres. Sous la direction de Paule Robert, Rédaction générale d’Alain Rey, Paris, Robert. [45]. Toynbee, Arnold, Les cités à travers l’histoire, Cités en mouvement, (Le regard de l’histoire, Collection dirigée par Claude Mettra, Traduit de l’anglais par M. Matignon (1972). Paris, Payot.). [46]. Webster’s II New college dictionary (1995). Houghton Mifflin Company, New York,Boston. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,334 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 828 |