تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,522,081 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,781,637 |
نقش زنان قفقازی در مناسبات و تحولات سیاسی- اجتماعی و دربار صفویه | ||
مطالعات اوراسیای مرکزی | ||
مقاله 4، دوره 9، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 43-63 اصل مقاله (526.36 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jcep.2016.58573 | ||
نویسندگان | ||
نصرالله پورمحمدی املشی* 1؛ باقرعلی عادلفر2؛ سمیه انصاری3 | ||
1دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) | ||
2استادیار گروه تاریخ، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) | ||
3دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه شهید بهشتی | ||
چکیده | ||
در دورۀ صفویه یکی از گروههای اصلی در حرمسرای شاهی و تأثیرگذار در مسائل سیاسی و اجتماعی، زنانی بودند که ابتدا بهصورت اسیر جنگی، سفیر صلح یا واسطۀ شفاهتخواهی از مناطق مختلف قفقاز وارد دربار شاهان صفویه شدند. این نوشتار میخواهد ضمن اشاره به شکل و دلایل ورود زنان قفقازی به دربار و بهدستآوردن نفوذ در آن، به این پرسش پاسخ دهد که زنان قفقازی در تحولات سیاسی و درباری چه نقشی داشتهاند و آنان در قالب این نقش چگونه مسیر تحولات تاریخی را بهنفع خویش تغییر دادهاند و سرانجام اینکه آیا اقدامات آنان منجر به سقوط صفویه میشود؟ فرضیۀ نوشتار این است که این زنان با بهدستآوردن عنوان و نقش سفیر صلح، همسر پادشاه و مادر شاهزاده توانستند در مناسبات سیاسی و تصمیمگیریهای مهم کشور از راه ائتلاف با وزیران، همنژادان، خواجگان و بزرگان درباری و با تکیه بر عوامل توطئه و دسیسه بر روند رویدادهای سیاسی، مسائل جانشینی و مناسبات حکومتی دخالت کنند. نتیجۀ این عملکرد آنان گاه منافع شخصی یعنی جذب پادشاه بهسوی خویش و جلوگیری از حملات مکرر به سرزمین خویش، زنبارگی شاهان و تعویض پادشاهان بود، گاه به صلح و ثبات سیاسی و گاه به آشوب و بینظمی در حرمسرا و تضعیف ساختار حکومت منجر میشد که در این نوشتار به آن پرداخته شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تحـولات دربـار و مناسبات سـیاسی- اجتماعی؛ زنان قفقازی؛ صفویه؛ قفقاز | ||
مراجع | ||
الف) فارسی 1. ______، عالم آرای شاه طهماسب (1370)، مصحح ایرج افشار، تهران: دنیای کتاب. 2. استانفورد جی، شاو (1370)، تاریخ امپراتوری عثمانی و ترکیه جدید، مترجم محمود رمضان زاده، جلد 1، مشهد: آستان قدس رضوی. 3. افوشتهای نطنزی، محمود بن هدایتالله (1373)، نقاوه الاثار فی ذکر الاخبار، مصحح احسان اشراقی، تهران: علمی و فرهنگی. 4. اولئاریوس، آدام (1379)، سفرنامه، مترجم حسین کردبچه، جلد 2، تهران: هیرمند. 5. آبوت، پاملا و کلر والاس (1380)، جامعهشناسی زنان، مترجم منیژه نجم عراقی، تهران: نی. 6. آقاجری هاشم (1380)، کنش دین و دولت در ایران عصر صفوی، تهران: باز. 7. برک، پیتر (1381)، تاریخ و نظریۀ اجتماعی، مترجم غلامرضا جمشیدیها، تهران: دانشگاه تهران. 8. تاورنیه، ژان باتیست (1383)، سفرنامه، مترجم حمید شیروانی، تهران: نیلوفر. 9. تتوی، قاضی احمد (1378)، تاریخ الفی، مصحح سید علی آل داوود، تهران: فکر روز. 10. ترکمان، اسکندر بیگ (1382)، عالم آرای عباسی، مصحح ایرج افشار، جلدهای 1 و 2، تهران: امیرکبیر. 11. جمالزاده، ناصر و احمد درستی (1389)، «جامعهشناسی تاریخی دولت: گسست در پیوند نخبگان و ساخت دولت در عصر صفوی»، نشریۀ دانش سیاسی، سال ششم، شمارۀ دوم، صص 106 – 73. 12. حسینی استرآبادی، سید حسن بن مرتضی (1364)، از شیخ صفی تا شاه صفی (تاریخ سلطانی)، تهران: علمی. 13. حسینی قمی، قاضی احمد بن شرفالدین الحسین (1359)، خلاصه التواریخ، مصحح احسان اشراقی، جلد اول، تهران: دانشگاه تهران. 14. حسینی، خورشاه بن قباد (1379)، تاریخ ایلچی نظام شاه، مصحح محمدرضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. 15. خواندمیر، امیر محمود (1370)، تاریخ شاه اسماعیل و طهماسب صفوی (ذیل تاریخ حبیب السیر)، مصحح محمدعلی جراحی، جلد ٤، تهران: گستره. 16. دلاواله، پیترو (1370)، سفرنامه، مترجم شعاعالدین شفا، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی. 17. دلند، آندره دولیه (1362)، زیباییهای ایران، مترجم محسن صبا، تهران: انجمن دوستداران کتاب. 18. دوسرسو، آنتوان (1364)، سقوط شاه سلطان حسین، مترجم ولیالله شاذان، تهران: کتابسرا. 19. روملو، حسن بیگ (1367). احسن التواریخ، به کوشش عبدالحسین نوایی، جلد ٤، تهران: صفی علیشاه. 20. رهربرن، میشاییل (1337)، نظام ایالات در دورۀ صفویه، مترجم کیکاووس جهانداری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 21. سانسون (1346)، سفرنامه، مترجم تقی تفضلی، تهران: زیبا. 22. سیوری، راجر (1380)، تاریخ صفویان (تاریخ کمبریج)، ترجمۀ یعقوب آژند، جلد 6، تهران: جامی. 23. شاردن، ژان ( 1372)، سفرنامه، ترجمۀ اقبال یغمایی، جلدهای 1، 2، 3، 8 و 9، تهران: توس. 24. فلسفی، نصرالله (1347)، زندگانی شاه عباس اول، جلد 2، تهران: دانشگاه تهران. 25. فیگوئروا، دن گارسیا دوسیلوا (1363)، سفرنامه، مترجم غلامرضا سمیعی، تهران: نو. 26. کارری، جملی (1383)، سفرنامه، مترجم عباسعلی نخجوانی، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی. 27. کروسینسکی (1363)، سفرنامه، مترجم عبدالرازق دنبلی مفتون، مصحح مریم میراحمدی، تهران: توس. 28. کمپفر، انگلبرت (1360)، سفرنامه، مترجم کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی. 29. کنتارینی، آمبرزو (1381)، سفرنامههای ونیزیان در ایران، مترجم منوچهر امیری، چاپ دوم، تهران: خوارزمی. 30. منجم یزدی، ملاجلالالدین محمد (1366)، تاریخ عباسی یا روزنامۀ ملاجلال، به کوشش سیفالله وحیدنیا، تهران: وحید 31. میرزا سمیعا، محمد سمیع (1378)، تذکرهالملوک، به کوشش محمد دبیر سیاقی، یا تعلیقات مینورسکی بر تذکره الملوک، مترجم مسعود رجب نیا، تهران: امیرکبیر. 32. نصیری مراغهای، محمدابراهیم بن زینالعابدین (1373)، دستور شهریاران، محمد افشار، تهران: موقوفات دکتر محمود افشار. 33. واله قزوینی اصفهانی محمد یوسف (1387)، خلد برین، مصحح محمدرضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. 34. وحید قزوینی، میرزا محمدطاهر (1383)، تاریخ جهان آرای عباسی، تصحیح سید سعید میر محمدصادق، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 35. هاشمی رکاوندی، سید مجتبی (1372)، مقدمهای بر روانشناسی زن با نگرش علمی- اسلامی، چاپ دوم، تهران: شفق.
ب) انگلیسی
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,021 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,305 |