تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,090,745 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,194,640 |
زیستپذیری شهری: مفهوم، اصول، ابعاد و شاخصها | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 3، دوره 4، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 27-50 اصل مقاله (907.65 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - بنیادی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2016.58120 | ||
نویسندگان | ||
محمد سلیمانی مهرنجانی1؛ سیمین تولایی2؛ مجتبی رفیعیان3؛ احمد زنگانه4؛ فروغ خزائی نژاد* 5 | ||
1دانشیار دانشکدۀ علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی، تهران | ||
2استاد دانشکدۀ علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
3دانشیار دانشکدۀ هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
4استادیار دانشکدۀ علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
5دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
امروزه، شهرها مکان اصلی کار و زندگی بخش عمدۀ بشر شدهاند، بهطوری که بیش از 50% از جمعیت 7 میلیارد نفری جهان در شهرها زندگی میکنند. از این رو، توجه به کیفیت زندگی، شرایط، امکانات و نیازهای ساکنان شهرها، مسئلهای حیاتی است. نظر به مشکلات متعدد شهرها، رویکردهای مختلفی برای ارتقا و بهبود شرایط زندگی در آنها پیشنهاد و مطرح شده است که زیستپذیری شهری یکی از آنها است. امروزه زیستپذیری در بیشتر کشورهای توسعهیافته به عنوان یک اصل راهنما در چارچوب گفتمان پایداری در سیاستگذاریها و برنامهریزی شهری گسترش پیدا کرده است. این مقاله ضمن معرفی زیستپذیری به عنوان رویکرد غالب در برنامهریزی شهری جهان معاصر؛ خاستگاه نظری، دیدگاههای تأثیرگذار و ادبیات نظری- تجربی، ابعاد و شاخصهای آن را بررسی کرده است. این تحقیق به لحاظ هدف بنیادی- نظری و دادههای آن، به روش کتابخانهای – اسنادی فراهم آمده است. یافتههای مقاله بیانگر این موضوع است که با توجه به شرایط امروز، در بیشتر شهرهای جهان توافق کلی دربارۀ اهمیت و ضرورت شناخت، تحلیل و تبیین زیستپذیری شهری در ابعاد گوناگون وجود دارد؛ اما اجماع نظر دربارۀ تعریف، اصول، معیارها و شاخصهای آن وجود ندارد. مهمترین علت این امر را میتوان در وابستگی مستقیم این مفهوم به شرایط مکانی، زمانی و مهمتر از همه، بستر اجتماعی- اقتصادی و مدیریتی جامعۀ هدف دانست. | ||
کلیدواژهها | ||
پایداری؛ رشدهوشمند؛ روستاشهری؛ زیستپذیری؛ کیفیت زندگی | ||
مراجع | ||
احمدی، فرشته؛ (1393). ارزیابی شاخصهای کیفیت زندگی با تأکید بر اصول شهر زیستپذیر، نمونۀ موردی: شهرک گلستان در منطقۀ 22 تهران، پایاننامۀ کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر علیرضا بندرآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی. بندرآباد، علیرضا؛ (1389). تدوین اصول الگوی توسعۀ فضایی و شکل شهر زیستپذیر ایرانی (مطالعۀ موردی مناطق 1، 15 و 22 تهران)، رسالۀ دکتری به راهنمایی دکتر حمید ماجدی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران. جعفری اسدآبادی، حمزه؛ (1392). بررسی زیستپذیری شهرها در راستای توسعۀ پایدار شهری (مورد مطالعه: کلانشهر تهران)، پایاننامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر فرزانه ساسانپور، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران. جیکوبز، جین؛ (1961). مرگ و زندگی شهرهای بزرگ امریکایی، ترجمۀ حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. خراسانی، محمدامین؛ (1391). تبیین زیستپذیری روستاهای پیرامون شهری با رویکرد کیفیت زندگی (مطالعۀ موردی شهرستان ورامین)، رسالۀ دکتری به راهنمایی دکتر محمدرضا رضوانی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران. خراسانی، محمدامین؛ (1393). سکونتگاه زیستپذیر، سکونتگاه پایدار، همایش علوم جغرافیایی ایران، دانشگاه تهران، تهران. رضوانی، محمدرضا؛ منصوریان، حسین؛ (1387). سنجش کیفیت زندگی: بررسی مفاهیم، شاخصها، مدلها و ارائۀ مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی، فصلنامۀ روستا و توسعه، شمارۀ 3، صص 26-1. روشن، مینا؛ (1391). تدوین الگوی جامع برنامهریزی کاربری اراضی شهری با تأکید بر ارتقای زیستپذیری و تحقق عدالت محیطی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر امینزاده گوهرریزی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) قزوین، دانشکدۀ معماری و شهرسازی. شوای، فرانسوا؛ (1375). شهرسازی واقعیات و تخلیات، ترجمه: محسن حبیبی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. صرافی، مظفر و همکاران؛ (1393). اندیشههای نو در برنامهریزی شهری، انتشارات قدیانی، تهران. علیزاده، سجاد؛ (1393). سنجش عوامل زیستپذیری با تأکید بر رویکرد مشارکت (مطالعۀ موردی محله بریانک منطقۀ 1 شهرداری تهران)، پایاننامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر واراز مرادی مسیحی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی. عیسیلو، علی اصغر و همکاران؛ (1393). انگارۀ زیستپذیری رهیافتی نوین جهت ارتقای کیفیت زندگی در جوامع روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان قم، بخش کهک)، فصلنامۀ مسکن و محیط روستا، شمارۀ 146، صص120-107. فلاح منشادی، افروز؛ (1392). بازآفرینی فضاهای شهری با رویکرد رویدادمداری و حیات واقعهای به منظور تقویت سرزندگی و ارتقای کیفیت زیستپذیری، نمونۀ موردی محور شمالی- جنوبی شیراز (دروازه قرآن تا شاهچراغ)، پایاننامۀ کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر شعله، دانشگاه شیراز، دانشکدۀ هنر و معماری. قربانی، زینب؛ خاکپور، براتعلی؛ مافی، عزتالله؛ (1392). تحلیل توزیع فضایی کیفیت زندگی در محلههای شهر چالوس، پژوهش و برنامهریزی شهری، شمارۀ 13، صص 18-1. کلارک، دیوید؛ (1388). جهان شهری، شهر جهانی، ترجمۀ مهدی قرخلو و فروغ خزاعینژاد، نشر انتخاب، تهران. لطفی مهروئیه، حبیب؛ (1393). نقش مقاومسازی مسکن روستایی در زیستپذیری روستاها (مورد مطالعه: دهستان مهروئیه)، پایاننامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر رکنالدین افتخاری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی. ویلر، استفان؛ (1393). برنامهریزی برای پایداری: ایجاد جامعۀ زیستپذیر، متعادل و اکولوژیک، ترجمۀ محمود جمعهپور و شکوفه احمدی، نشر علوم اجتماعی، تهران. AARP, 2005 livably communities: An Evaluation Guid, public policy instituty, Washington. American institute of architects (AIA), (2005) what makes a community livable Balsas, Carlos.J.L(2004): Measuring the livability of an urban center. An exploratory study of key performance indicators planning, practice and research, vol 19, No 1, pp 101-110 Badland, Hannah. Whitzman, Lowe, Aye, Butterworth, Hes (2014) Urban Liveability: Emerging Lesson From Australian for exploring the potential for indicators to measure the social determinants of health, Social Science and Medicine, No 111, pp 64-73.
Clinton-Gore Administration, 2000, Building Livable Communities: Sustaining Prosperity, Improving Quality of Life, Building a Sense of Community, available at: www.livablecommunities.gov.
Dunstan,K (2007), Creating an Indicator of Liveability: The Neighbourhood Liveability Assessment Survey (NLAS), Paper prepared for European Urban Research Association (EURA) conference, 12-14 September, Glasgow, Scotland.
Embry, M.( 2009) Designing community: The application of new urban principles to create authentic communities, Thesis Project, Master of Science Department of Geography.
Faiz, Asif.Faiz, Aysha. Wang, Wei. Bennet, Christopher .(2012) Sustainable rural roads for livelihoods and livability, Journal Procedia-Social and Behavioral Sciences, No. 53, pp 1-8
Godschalk, D.R(2004)” land use planning challenges with conflicts visions of sustainable development and livable communites”
Hahlweg, D. 1997. “The City as a Familiy” in Lennard, SH et.al (eds). Making Cities Livable. International Making Cities Livable Conferences, California, USA: Godolier Press. Holt-Jensen, A. (2001). Individual relational space in deprived urban neighbourhoods. Paper presented at ENHR conference, 25–29 June, 2001, Pultusk, Poland. http://www.
Hasan, Lubna.(2007), Cities and Quality of Life-Should we Monitor Pakistani Cities?, Pakistan Institute of Development Economics, Electronic copy available at http://mpra.ub.uni_muenchen.de/6522/
Howley, Peter & Scotl, Mark & Redmondb, Declan (2009), sustainability versus livability: an investigation of neighborhood satis faction journal of Environmental planning and management
Hortulanus, R.P. 1996 stadsbuurten en studie over bewoners en beheerders in buurten met uiteenlopende reputaties. VUGA, Den Haag.
Larice, Michael.(2005)Great Neiborhoods: The Livability and morphology of High density neighborhoods in Urban North America, Doctor of Philosophy in City and Regional Planning, UNIVERSITY OF CALIFORNIA, BERKELEY, Professor Michael SouthworthLau leby jasmine & Hashim, Ahmad Hariza (2010), Liveability dimensions and attributes: their relative importan the eyes of neighbourhood resid dents, journal of construchion in developing countries.
Lennard, H. L. 1997. “Principles for the Livable City” in Lennard, S. H., S von Ungern- Sternberg, H. L. Lennard, eds. Making Cities Livable. International Making Cities Livable Conferences. Gondolier Press: California, USA. Suzanne H. Crowhurst Lennard & Henry L. Lennard,( 1995) , Livable Cities Observed. A Source Book of Images and Ideas for City Officials, Community Leaders, Architects, Planners, and All Others Committed to Making Their Cities Livable. Carmel, CA, Gondolier Press. Landry, Charles, (2000), Urban Vitality: A New source of Urban Competitiveness, prince claus fund journal, ARCHIS issue Urban Vitality / Urban Heroes. Litman, Todd Alexander (2004) Economic value of walkability, world transport policy & practice, volume 10. Mahmudi, M. et al (2015), livable streets: the effects if physical prolems on the quality and livability of kuala lampur streets, Cities, No 43, pp 104-114. Mccrea, Rod. Walters, Peter. (2012) Impacts of Urban Consolidation on Urban Liveability: Comparing an Inner and Outer Suburb in Brisbane, Australia, Jurnal Housing, Vol. 29, No. 2, pp 190-206.
M.Arch.(2002) New Urbanism & Development in Contemporary China, Thesis Project, Master of Architecture. National Association Of Regional Councils(2002), Livability Literature Review: Synthesis of Current Practice, Washington.
National Association of Regional Councils(NARC).(2003),U.S.Department of Transportation.
Newton,P.(2012),Liveable and Sustainable?Socio-Tecchnical Challenges for Twenty-First-Cntury Cities, Journal of Urban Technology, Vol.19, pp 81-102.
Ottawa county planning commission, 2004 Ottawa county urban smart growth, planning and grants department.
Southworth, M. (2003),Measuring the Livable City, Built Environment.
Song yang (2011), a livable city study in china: using structural Equation models, thesis submitted in statistics, department of statistics Uppsala university
United States Environmental Protection Agency.(2009). HUD-DOT-EPA partnership for sustainable communities. Retrieved from http://www.epa.gov/smartgrowth/partnership/#background. U Pandey.R .et al(2013), Understanding Qualitative Conceptions of Livability: Indian Perspective, international Jurnal of Research in Engineering and Technology Van Kamp, Irene. Leidelmeijer, Kees. Marsman, Gooitske and De Hollander,.(2003)Urban environmental quality and human well-being: Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study, Landscape and Urban Planning,pp 5-18.
Victorian competition and efiiciency commission (2008), A state of Liveability: An in inguir in to enhancing victoria’s Liveability, final report
Visser, P., van Dam, F. and Hooimeijer, P. (2005). The influence of neighbourhood characteristics on geographical differences in house prices in the Netherlands. Paper presented at European Network for Housing Research (ENHR) International Housing Conference, 29 June–3 July 2005, Reykjavik, Iceland. http://www.borg.hi.is/enhr2005iceland/index.
Wheeler, S.M. (2001). Livable communities: Creating safe and livable neighborhoods, towns and regions in California (Working Paper 2001–2004). Berkeley: Institute of Urban and Regional Development, University of California. http://www-iurd.ced.berkeley.edu/pub/WP-2001-04.PDF (accessed 8 July 2006). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 11,984 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 9,526 |