تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,515,444 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,776,586 |
اصلاح ساختار دولت عباسی در نیمۀ دوم سدۀ سوم (250 ـ 395 هـ.ق) | ||
پژوهشهای علوم تاریخی | ||
مقاله 1، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 11، شهریور 1394، صفحه 1-19 اصل مقاله (803.01 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2015.57830 | ||
نویسنده | ||
محمد احمدی منش | ||
دانشآموختۀ دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
نیمۀ دوم سدۀ سوم هجری و دورۀ زمامداری سه خلیفه، معتمدبالله (256ـ 279هـ)، معتضد (279-289هـ) و مکتفی (289-295هـ)، با بازیابی اقتدار دستگاه خلافت عباسی و تجدید سازمان آن همراه بود. این فرآیندِ اصلاحی که ابواحمد موفق (م.278هـ) آن را آغاز کرد و ابوالعباس معتضد درخشانترین چهرۀ آن بود، در میان دو دورۀ انحطاط قرارگرفت؛ نخستین دوره، دورۀ سامرا بود که در آن سربازبردگان ترک و غیر ترک زمام خلافت را به دست گرفتند و دومین دوره که با خلافت مقتدر (295-320هـ) آغاز شد، شاهد فساد دربار، فروپاشی دیوانسالاری و گسیخته شدن سازمان نظامی بود و با ورود بویهایها به بغداد (334هـ) پایان گرفت. ساختاری که در این دوره پدید آمد، دارای چند ویژگی بود: تمرکز قدرت در نهاد خلافت، تمرکز دیوانسالاری و برتری نهادن آن بر نیروی نظامی، جلوگیری از واگذاری اقطاع در برابر خدمات اداری و نظامی و در آخر، ایجاد سپاهیان دائمی و مزدبگیر. در این نوشتار فرآیند اجرای این اصلاحاتباتأکیدبردگرگونیدرساختنظامی،بررسیوواکاویمیشود. | ||
کلیدواژهها | ||
خلافت عباسی؛ موفق؛ معتضد؛ مکتفی؛ دیوانسالاری | ||
اصل مقاله | ||
| ||
مراجع | ||
ابنالاثیر، عزالدین ابوالحسن على بن ابىالکرم، الکامل فی التاریخ ، ج 7و 8 بیروت، دارصادر، 1965/ 1385. ابنالطقطقى، محمد بن على بن طباطبا، الفخرى فى الآداب السلطانیة و الدول الاسلامیه، تحقیق عبدالقادر محمد مایو، ط الاولى، بیروت، دارالقلم العربى، 1997/ 1418. ابنندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، محمدرضا تجدد، چاپ یکم، تهران، اساطیر، 1381. الدوری، عبدالعزیز، النظم الاسلامیه (الخلافه، الضرائب و الوزاره)، بغداد، وزارة المعارف العراقیه، 1950. العیونوالحدائق، الجزء الرابع، القسمالاول، تحقیق نبیله عبدالمنعم داود، بیجا، 1392ق/ 1972. قرطبی، عریب بن سعد، دنبالۀ تاریخ طبری، مترجم: ابوالقاسم پاینده، چاپ یکم، تهران، اساطیر، 1354. صابی، ابوالحسن محسن بن هلال، تحفةالامرا فی تاریخالوزراء، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1998/ 1419ق. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج 9، 10 و 15، ط الثانیه، بیروت، دارالتراث، 1967/1387. کاتبی، غیداء خزنه، الخراج منذ الفتح الاسلامی حتی اواسط القرن الثالث الهجری، الطبعة الاولی، بیروت، 1994ق. کندی، ابیعمر محمد بن یوسف، کتابالولاة و کتابالقضاة، تصحیح رفن کست، بیروتة مطبعة الآباء الیسوعین، 1908. متز، آدام، تمدن اسلامی در قرن چهارم، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران، امیرکبیر، 1364. مسعودی، ابوالحسن على بن الحسین، مروجالذهب و معادنالجوهر، تحقیق اسعد داغر، چ دوم، قم، دار الهجرة، 1409ق. مسعودی، ابوالحسن على بن الحسین، التنبیه و الاشراف، تصحیح عبدالله اسماعیل الصاوى، القاهرة، دارالصاوی، بىتا.مسکویه الرازى، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق، ابوالقاسم امامى، ج 5، ط الثانیه، تهران، سروش، 1379. الهمدانی، محمدبنعبدالملک، تکمله تاریخ الطبری، تحقیق البرت یوسف کنعان، بیروت، المطبعة الکاثولیکیه، الطبعة الثانیه ، 1961. یعقوبی، احمد بن ابىیعقوب، تاریخ الیعقوبى، بیتا، بیروت، دارصادر. Hugh, K., the Armies of the Caliphs, Military and Society in the Early Islamic State, London, Newyork: Routledge, 2001, first published.
Hugh K., the Prophet and the Age of the Caliphates, New York: Longman, 1986.
M.A. Shaban, Islamic History, a New Interpretation, London & Newyork: Cambridge University Press, 1976.
Matthew S.G., the Turkish Officers of Sammarra: Revenue and the Exercise of Authority, Journal of the Economic and Social History of the Orient, vol.42- No.4 (1999), pp.466-493. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,051 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,156 |