پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,241 |
| تعداد مقالات | 67,871 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,466,945 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,237,116 |
دور، وزن دوری و منشاء اختیار شاعری در وزن دوری | ||
| ادب فارسی | ||
| مقاله 1، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 16، اسفند 1394، صفحه 1-18 اصل مقاله (676.6 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2016.57804 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالرضا سیف1؛ محمدجواد عظیمی* 2 | ||
| 1استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| واژۀ «دور» در عروض قدیم به کار رفته، اما دربارة اوزان دوری بحث نشده است. در عروض جدید، اصطلاح «اوزان دوری» به گروهی از اوزان متناوبالارکان اطلاق میشود که قرارگرفتن هجای کشیده به جای هجای بلند در انتهای نیممصراع، خللی در وزن آن ایجاد نمیکند و شاعر مجاز است در نیممصراع این اوزان، همانند پایان مصراع، از هجای کشیده به جای هجای بلند استفاده کند. تعریف وزن دوری، شرایط و ویژگیهای آن همواره محل اختلاف صاحبنظران علم عروض بوده است. در این مقاله ضمن بررسی اصطلاح دور در موسیقی و عروض قدیم و تبیین شرایط اوزان دوری، تحلیلی انتقادی از ویژگیهای اوزان دوری و تفاوت آن با دیگر اوزان متناوبالارکان ارایه میشود. در ادامه ضمن تعریف دو مشخصۀ «دورة تناوب» و «مدت سکوت در نیممصراع» برای اوزان شعر فارسی، منشاء اختیار شاعری در اوزان دوری بررسی و دربارة وجه تمایز اوزان دوری و غیردوری بر اساس این دو مشخصه بحث میشود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دور؛ وزن دوری؛ اوزان متناوبالارکان؛ عروض فارسی و اختیار شاعری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Cycle and cyclic Meter and the origin of Poetic Choice in cyclic Meter | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abdoreaz Seif1؛ Mohammad Javad Azimi2 | ||
| 1Tehran University | ||
| 2Tehran university | ||
| چکیده [English] | ||
| The word “Cycle” (Dowr in Persian) has been used in the old prosody, but cyclic meter has been discussed anymore. Cyclic meters, in modern prosody, refers to a group of intermitted-basis meters that standing a long syllable instead of stretched syllable at the end of half-hemistich makes no disorder in the meter, and the poet is allowed to use a stretched syllable in half-hemistich of these meters instead of a long syllable. The definition of cyclic meter and its circumstances have been always controversial between experts. Cycle in music and old prosody, explanation of cyclic meters circumstances, a critical analysis of cyclic meters features and their differences with intermitted-basis meters are being studied in present paper. The definition of "periodicity" and "the silence time in half-hemistich" for the meters in Persian poetry and the origin of poetic license will subsequently be reviewed and the distinction between cyclic and non-cyclic prosodies will be discussed on the basis of these two features. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Cycle (Dowr), Cyclic Meter, Intermitted-basis Meters, Persian Prosody and Poetic License | ||
| مراجع | ||
|
ابن سینا، حسین بن عبدالله (897 ق)، الشفاء، نسخة خطی به شمارة 5254، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. ارموی، صفیالدین عبدالمومن (1986م)، الادوار فی الموسیقی، تحقیق و شرح غطاس عبدالملک خشبة، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب. بیدل دهلوی (1368)، دیوان، به تصحیح خالمحمد خسته و خلیلالله خلیلی، با مقدمه حسین آهی، چاپ دوم، تهران، مروی. تبریزی، محمدحسین بن خلف (1357)، برهان قاطع، به اهتمام محمد معین، جلد اول، چاپ سوم، تهران، امیرکبیر. حافظ، شمسالدین محمد (1369)، دیوان، به اهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی، چاپ ششم، تهران، زوار. خالقی، روحالله (1370)، نظری به موسیقی، چاپ سوم، تهران، خالقی. خشبة، غطاس عبدالملک (2004)، المعجم الموسیقی الکبیر، المجلد الثانی، قاهره، المجلس الاعلی للثقافه. دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، جلد سوم، چاپ دوم از دورة جدید، تهران، دانشگاه تهران. الرادویانی، محمدبن عمر (1362)، ترجمان البلاغه، چاپ دوم، تهران، اساطیر. سایه، هـ..الف (1378)، سیاه مشق، تهران، کارنامه. سعدی، شیخ مصلحالدین (1363)، کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، چاپ چهارم، تهران، امیرکبیر. شهریار، سید محمدحسین (1373)، کلیات دیوان اشعار، چاپ چهاردهم، تهران، نگاه. شمس قیس، محمد (1360)، المعجم فی معاییر أشعار العجم، تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی، چاپ سوم، تهران، زوار. صفای اصفهانی، محمدحسین (1372)، دیوان، به اهتمام و تصحیح احمد سهیلی خوانساری، چاپ سوم، تهران، اقبال. فارابی، ابینصر محمد (1967)، الموسیقی الکبیر، تحقیق و شرح غطاس عبدالملک خشبه، قاهره، دارالکاتب العربی للطباعة و النشر. (1375)، موسیقی کبیر، ترجمه آذرتاش آذرنوش، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. قطبالدین شیرازی، محمود بن مسعود (705)، درة التاج لغرة الدّباج، نسخه خطی به شمارة 4720، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. مفتی مرادآبادی، محمد سعدالله (1389)، میزان الأفکار فی شرح معیار الأشعار، تصحیح محمد فشارکی، تهران، میراث مکتوب. مولوی، جلالالدین محمد (1355)، کلیات شمس، تصحیحات و حواشی بدیعالزمان فروزانفر، چاپ پنجم، تهران، امیرکبیر. ناتل خانلری، پرویز (1373)، وزن شعر فارسی، چاپ ششم، تهران، توس. ناصرخسرو قبادیانی (1353)، دیوان، به تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق، جلد اول، تهران، دانشگاه تهران. نجفی، ابوالحسن (1359)، «دربارة طبقهبندی وزنهای شعر فارسی»، آشنایی با دانش، دانشگاه آزاد ایران، شمارة هفتم، 591-626. (1393)، «وزن دوری، مشکلی که عروض قدیم آن را نادیده گرفته است»، نامة فرهنگستان، دورة سیزدهم، شمارة چهارم، 6-18. نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1389)، معیار الأشعار، تصحیح محمد فشارکی، تهران، میراث مکتوب. وحیدیان کامیار، تقی (1380)، وزن و قافیة شعر فارسی، چاپ پنجم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. وطواط، رشیدالدین محمد (1363) حدائق السحر فی دقایق الشعر، به تصحیح و اهتمام عباس اقبال آشتیانی، تهران، طهوری و سنایی. Elwell‐Sutton, L. P. (1976), the Persian Meters, Cambridge, Cambridge University Press.
Farzaad, Mas'ud (1967), Persian Poetic Metres, Leiden: E. J. Brill, 1967.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,606 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5,161 |
||