تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,021 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,497,617 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,759,112 |
تأملی در تسلیم مهر بهمجرد وقوع عقد در نکاح دائم | ||
مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
مقاله 9، دوره 11، شماره 4، دی 1394، صفحه 881-906 اصل مقاله (414.73 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2015.57744 | ||
نویسندگان | ||
سیف اله احدی* 1؛ محمد تقی فخلعی2؛ محمد حسن حائری2 | ||
1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
با تحقق عقد نکاح، حقوق و تکالیفی برای زوجین حاصل میشود، از جملۀ آنها حق مهر برای زوجه و حق تمکین برای زوج است. فقها و حقوقدانان بر اساس قواعد معاوضات، حصول حقوق زوجین را بهمجرد عقد مسلم یافتهاند؛ لذا پس از وقوع عقد، زوجه را مالک تمام مهر دانستهاند، اما لزوم تسلیم مهر و کیفیت رابطۀ آن با تمکین، مسئلهای چالشی بوده است که به بحث مستقل و جامعی نیاز دارد. نویسندگان در نوشتار حاضر پس از تتبع در ادله و عبارات فقها و حقوقدانان، بر آن شدهاند که معاوضی محض دانستن عقد نکاح صحیح نبوده است، اما در ادای حقوق طرفین، میتوان قواعد باب معاوضات را جاری دانست و اذعان داشت که از حیث زمان ملکیت مهر و لزوم تسلیم آن، معاوضی بودن عقد نکاح امری پذیرفتنی محسوب میشود؛ لذا مالکیت زوجه بر مهر بهمجرد عقد حاصل میشود و مانند سایر معاوضات، لازمۀ مالکیت در مقابل عوض این است که اگر زوجه از تمکین امتناعی نداشته باشد، بر زوج واجب است که مهر را تسلیم کند. | ||
کلیدواژهها | ||
تسلیم مهر؛ تمکین؛ زوجۀ دائمه؛ عقد نکاح؛ عقود معاوضی | ||
مراجع | ||
آخوند خراسانی، محمدکاظم (1406ق). حاشیة المکاسب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ابنادریس، محمدبن احمد (1418ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج 2، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. ابنفهد حلی، احمدبن محمد (1407ق). المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، ج 3، قم، دفتر انتشارات اسلامی. اراکی، محمدعلی (1419ق). کتاب النکاح، نورنگار، قم، بینا. اصفهانی، محمدحسین (1418ق). حاشیة کتاب المکاسب، ج 4، قم، انوارالهدی. امامی، حسن (بیتا). حقوق مدنی، ج 4، تهران، انتشارات اسلامیه. انصاری، مرتضیبن محمد امین (1415ق). کتاب المکاسب، ج 5، قم، کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری. ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1415ق). کتاب النکاح، قم، کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری. بحرانی، یوسفبن احمد (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، ج 12، 23 و 24، قم، دفتر انتشارات اسلامی. بنیفضل، مرتضی (بیتا)، مدارک تحریر الوسیلة- الزکاة و الخمس، بیجا، بینا. حائری یزدی، مرتضیبن عبدالکریم (1418ق). کتاب الخمس، قم، دفتر انتشارات اسلامی. حر عاملی، محمدبن حسن (1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، ج 20، قم، مؤسسۀ آلالبیت (ع). حلی، یحییبن سعید (1405ق). الجامع للشرائع، قم، مؤسسۀ سیدالشهداء. خمینی (امام)، روحالله (1412ق). تحریر الوسیله، ج 2، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی. ـــــــــــــــــــ (1421ق). کتاب البیع، ج 4، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی. خویی، ابوالقاسم (بیتا). المستند فی شرح العروة الوثقی، مقرر: مرتضی بروجردی، بیجا، بینا. ــــــــــــــ (بیتا)، مصباح الفقاهة، ج 2، مقرر: محمد علی توحیدی، بیجا، بینا. ــــــــــــــ (1410ق). منهاج الصالحین، ج 2، قم، نشر مدینة العلم. روحانی، محمد صادق (1413ق). فقه الصادق (ع)، ج 22، قم، دارالکتاب. ــــــــــــــــــــ (1429ق). منهاج الفقاهه، ج 5، قم، انوارالهدی. زنجانی، موسی (1419ق). کتاب نکاح، ج 17 و 20، قم، مؤسسۀ پژوهشی رأیپرداز. سبحانی تبریزی، جعفر (بیتا). نظام النکاح فی الشریعة الغراء، ج 2، قم، بینا. شهید ثانی، زینالدینبن علی (1414ق). حاشیة الإرشاد، ج 3، قم، دفتر تبلیغات اسلامی. ـــــــــــــــــــــــــــ (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج 5، قم، کتابفروشی داوری. ـــــــــــــــــــــــــــ (1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، ج 8، قم، مؤسسه المعارف الإسلامیة. شهیدی تبریزی، میرفتاح (1375ق). هدایة الطالب إلی أسرار المکاسب، ج 3، تبریز، چاپخانۀ اطلاعات. صافی گلپایگانی، علی (1427ق). ذخیرة العقبی فی شرح العروة الوثقی، ج 10، قم، گنج عرفان. صفایی، حسین و اسدالله امامی (1380). حقوق خانواده، تهران، مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. طباطبایی، علیبن محمد (1418ق). ریاض المسائل، ج 12، قم، مؤسسۀ آل البیت(ع). طباطبایی حکیم، محسن (1416ق). مستمسک العروة الوثقی، ج 9، قم، مؤسسة دارالتفسیر. طوسی، محمدبن حسن (1425ق). الخلاف، ج 4، قم، دفتر انتشارات اسلامی. ــــــــــــــــــــــ (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة، ج 4، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. علامه حلی، حسنبن یوسف (1410ق). ارشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان، ج 2، قم، دفتر انتشارات اسلامی. ـــــــــــــــــــــــــــ (1413ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، ج 3، قم، دفتر انتشارات اسلامی. فاضل لنکرانی، محمد (1423ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة- الخمس و الأنفال، قم، مرکز فقهی ائمۀ اطهار (ع). ــــــــــــــــــــ (1421ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة- النکاح، قم، مرکز فقهی ائمۀ اطهار (ع). فاضل مقداد، مقدادبن عبدالله (1425ق). کنز العرفان فی فقه القرآن، ج 2، قم، انتشارات مرتضوی. فاضل هندی، محمدبن حسن (1416ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج 7، قم، دفتر انتشارات اسلامی. کاتوزیان، ناصر (1371). حقوق مدنی: خانواده، ج 1، تهران، شرکت انتشار. کاشفالغطاء، حسنبن جعفر (1422ق). انوار الفقاهة- کتاب النکاح، نجف، مؤسسۀ کاشفالغطاء. مامقانی، عبداللهبن محمد حسن (1350ق). نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال، قم، مجمع الذخائر الإسلامیة. محقق حلی، جعفربن حسن (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج 2، قم، مؤسسۀ اسماعیلیان. ــــــــــــــــــــــــــ (1412ق). نکت النهایۀ، ج 2، قم، دفتر انتشارات اسلامی. محقق داماد، مصطفی (بیتا). بررسی فقهی حقوق خانواده- نکاح و انحلال آن، قم، بینا. محقق کرکی، علیبن حسین (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 12 و 13، قم، مؤسسۀ آلالبیت (ع). مکارم شیرازی، ناصر (1416ق). انوار الفقاهة- کتاب الخمس و الأنفال، قم، انتشارات مدرسة الإمام علیبن أبیطالب (ع). ــــــــــــــــــــ (1424ق). کتاب النکاح، ج 1، 3 و 6، قم، انتشارات مدرسۀ امام علی (ع). منتظری، حسینعلی (بیتا). کتاب الخمس و الأنفال، قم، بینا. موسوی، عبدالأعلی (1413ق). مهذّب الأحکام، ج 25، قم، مؤسسة المنار. موسوی عاملی، محمدبن علی (1411ق). مدارک الأحکام فی شرح عبادات الإسلام، ج 5، بیروت، مؤسسۀ آلالبیت (ع). نجفی، محمد حسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 30 و 31، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی. ـــــــــــــــــ (1318ق). نجاة العباد، بیجا، بینا. هاشمی شاهرودی، محمود (1425ق). کتاب الخمس، ج 2، قم، مؤسسة دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع). یزدی، سید محمد کاظمبن عبدالعظیم (1421ق). حاشیة المکاسب، ج 2، قم، مؤسسۀ اسماعیلیان | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,227 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 785 |