تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,505,044 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,769,119 |
تحلیل الگوی رشد شهر تهران با رویکرد بوم شناسی سیمای سرزمین | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 2، دوره 3، شماره 4، دی 1394، صفحه 407-429 اصل مقاله (1.05 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2015.57410 | ||
نویسندگان | ||
آزاده کاویانی1؛ رحمت الله فرهودی* 2؛ آزیتا رجبی3 | ||
1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران | ||
2استادیار دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران | ||
3استادیار دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ایران | ||
چکیده | ||
امروزه کلانشهرها با دربرگرفتن حجم عظیمی از جمعیت به نقاط کانونی تولید و مصرف بدل شدهاند. این مسئله از یک سو دلایل رشد و توسعۀ سریع این کلانشهرها و مناطق حاشیۀ آنها را فراهم آورده و از سوی دیگر، مخاطراتی را در زمینۀ نحوه و چگونگی این توسعه در برابرشان قرار داده است. بدون شناخت و برنامهریزی دقیق، کلانشهرها در پیامدهای منفی خود در حوزههای محیط زیست، منابع طبیعی، سلامت انسانی و ابعاد اجتماعی و اقتصادی زندگی شهری غرق خواهند شد. بنابراین، پایش الگوهای فضایی- زمانی رشد شهری دارای اهمیتی حیاتی برای برنامهریزی شهری و توسعۀ پایدار، بهویژه در کشورهای درحالتوسعه است. هدف اصلی این مطالعه، بررسی تغییرات فضایی- زمانی الگوی کاربری/ پوشش اراضی در کلانشهر تهران و پیرامون آن در چهار دهۀ گذشته با استفاده از سنجش از دور و رویکرد بومشناسی سیمای سرزمین است. برای تولید نقشههای کاربری/ پوشش اراضی از تصاویر ماهوارهای لندست استفاده شده است. تحلیل الگوها نیز در قالب رویکرد بومشناسی سیمای سرزمین و با استفاده از متریکهای فضایی انجام گرفته است. نتایج نشان میدهد که بیشترین افزایش در اراضی ساختهشده رخ داده است و فرایند فضایی- زمانی رشد شهری در کلانشهر تهران و پیرامون آن شامل سه مرحلۀ اصلی تشکیل هستۀ اولیۀ رشد شهری، پخشایش و همگرایی است. به عبارتی دیگر، رشد شهری در منطقه با شکلگیری هستههای رشد شروع شده و بهمرور با رشد این هستهها، در پیرامون آنها لکههای شهری جدیدی شکل گرفته است. این لکهها در امتداد هستههای اصلی شهری به رشد خود ادامه داده و بسیاری از آنها به هم پیوسته و تشکیل لکههای شهری بزرگتری را دادهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
بومشناسی سیمای سرزمین؛ رشد شهری؛ سنجش از دور؛ کلانشهر تهران | ||
مراجع | ||
رفیعیان، مجتبی؛ محمودی، مهران؛ (1388). الگوهای تحلیلی تغییر کاربری زمین، انتشارات آذرخش، تهران. سیفالدینی، فرانک؛ منصوریان، حسین؛ پوراحمد، احمد؛ درویشزاده، روشنک؛ (1393). پویایی فضایی- زمانی نظام شهری ایران (1390-1335)، پژوهشهای جغرافیایی برنامهریزی شهری، شمارۀ 1. غمامی، مجید؛ (1383). مجموعۀ شهری تهران: گزیدۀ مطالعات طرح راهبردی توسعۀ کالبدی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران. منصوریان، حسین؛ (1393). تبیین الگوهای رشد شهری در منطقۀ کلانشهری تهران، رسالۀ دکتری، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران.
Alberti, M. Waddell, P. (2000) An integrated urban development and ecological simulation model.
Integr Assess 1:215–227.
Barnsley, M.J. and Barr, S.L. (2000). Monitoring urban land use by earth observation. Surveys in Geophysics, 21, 269–289.
Bhatta, B. (2010) Analysis of urban growth and sprawl from remote sensing data. Springer, Heidelberg.
Briassoulis, H. (2000) Analysis of Land Use Change: Theoretical and Modeling Approaches. Regional Research Institute, West Virginia University.
Deng, J.S., Wang, K., Hong, Y., Qi, J.G. (2009). Spatio-temporal dynamics and evolution of land use change and landscape pattern in response to rapid urbanization. Landscape and Urban Planning. 94(3-4):187-198.
Herold, M., Goldstein, N. and Clarke, K.C. (2003). The spatio-temporal form of urban growth: measurement, analysis and modeling. Remote Sensing of Environment, 86(3), 286–302.
Herold, M., Clarke, K.C. and Scepan, J. (2002). Remote sensing and landscape metrics to describe structures and changes in urban landuse. Environment and Planning A, 34(8), 1443–1458.
Herold, M., Couclelis, H. and Clarke, K.C. (2005). The role of spatial metrics in the analysis and modeling of urban change. Computers, Environment, and Urban Systems, 29, 339–369.
Kong, F., Yin, H., Nakagoshi, N., James, P. (2012). Simulating urban growth processes incorporating a potential model with spatial metrics. Ecological Indicators, 20, 82–91.
Ji, W., Ma, J., Twibell, R.W. and Underhill, K. (2006). Characterizing urban sprawl using multistage remote sensing images and landscape metrics. Computers, Environment and Urban Systems, 30, 861–879.
Luck, M. and Wu, J. (2002). A gradient analysis of urban landscape pattern: a case study from the Phoenix metropolitan region, Arizona, USA. Landscape Ecology, 17(4), 327–339.
Seifolddini, F and Mansourian, H. (2014). Spatial-Temporal Pattern of Urban Growth in Tehran Megapole. Journal of Geography and Geology; Vol. 6, No. 1, 70-80.
Seto, K.C. and Fragkias, M. (2005). Quantifying spatiotemporal patterns of urban land-use change in four cities of China with timer series landscape metrics. Landscape Ecology, 20, 871–888.
Tang, J., Wang, L., Yao, Z. (2006). Analyzing Urban Sprawl Spatial Fragmentation Using Multi-temporal Satellite Images. GIScience & Remote Sensing, 2006, 43, No.3, p. 1–15.
Weng, Q., Liu, H. and Lu, D. (2007). Assessing the effects of land use and land cover patterns on thermal conditions using landscape metrics in city of Indianapolis, United States. Urban Ecosystem, 10, 203–219.
Wu, J.G. (2008). Making the case for landscape ecology: an effective approach to urban sustainability. Landscape and Ecology, 27, 41–50.
Wu, J. G., Jenerette, G. D., Buyantuyev, A., & Redman, C. L. (2011). Quantifying spatiotemporal patterns of urbanization: The case of the two fastest growing metropolitan regions in the United States. Ecological Complexity, 8, 1, 1–8. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,588 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,289 |