![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,698,053 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,929,819 |
تحلیل ویژگیهای جریان سیال ذهن در مُعَلَّقات سَبع بر اساس شگردهای روایی | ||
ادب عربی | ||
مقاله 7، دوره 7، شماره 1، خرداد 1394، صفحه 129-154 اصل مقاله (757.88 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2015.56680 | ||
نویسندگان | ||
محمد صالح شریف عسکری1؛ مرتضی زارع برمی* 2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی | ||
چکیده | ||
روایت، ابزاری شناختی برای فهم تجربه است و نظریة جریان سیال ذهن یکی از شیوههای نوین و رایج روایتی در تحلیل آثار ادبی به شمار میرود. محتوای اندیشه، در شیوة جریان سیال ذهن بهجهت توصیف دقیق و لحظهای؛ کارکردی بنیادین مییابد و در قالب شگردها و تکنیکهای روایی همچون تکگویی درونی، نمایشی، خودگویی و دانای کل به شیوة اول، دوم یا سوم شخص ظاهر میشود. پژوهش حاضر برآن است پس از اشارهای کوتاه به ویژگیها و مؤلفههای جریان سیال ذهن، با انتخاب هفت قصیدة عربی پیش از اسلام(معلقات سبع) و طرح هویت داستانی این قصیدهها، آنها را در چارچوب تکنیکهای روایتی جریان سیال ذهن تحلیل کند. به عبارت دیگر، درصدد پاسخ گفتن به این پرسش هستیم که آیا میتوان بخشی از میراث شعری ادبیات عربی را در چارچوب جریان سیال ذهن جای داد؟ ذکر این نکته ضروری است که صفت جریان سیال ذهن به آن بخش از آفرینشهای ادبی اطلاق میشود که همه یا بخشی از مشخصههای این جریان را دارا باشند. با این توضیح، کاویدن معلقات سبع به معنای انتساب آنها به شیوة مورد نظر نیست؛ بلکه کوششی است تا کاربرد تکنیکهای مدرن روایتی را در آثاری از این دست نشان دهد. یافتههای پژوهش نشان میدهد شاعران معلقات براساس انگیزه و اغراض شعری از یک تکنیک روایی غالب در کنار دیگر شگردهای روایی استفاده کردهاند؛ تعداد این شگردها بین دو تا سه شکل متغیر است. | ||
کلیدواژهها | ||
معلقات سبع؛ جریان سیال ذهن؛ شگردهای روایی | ||
مراجع | ||
آذرشب، محمدعلی، الأدب العربـی و تاریـخه، حتی نـهایه العصر الأموی، تهران: سمت، آلوت، میریام، رمان به روایت رماننویسان، ترجمة علیمحمد حقشناس، تهران، نشر مرکز، 1380ش. اخوات، احمد، دستور زبان داستان، تهران، نشر فردا، 1371ش. استیوارت، جی. آی. ام، جیمز جویس، ترجمة منوچهر بدیعی، تهران، انتشارات نیلوفر، 1381ش. اقبالی، عباس، «تصویرهای شنیداری در معلقات سبع»، مجلة زبان و ادبیات عربی (مجلة ادبیات و علوم انسانی سابق، دانشگاه فردوسی مشهد)، شمارة1، صص26-40، 1388ش. أمین، احمد، النقد الأدبی، بیروت، دار الکتب العربیة، الطبعة الرابعة، الجزء الأول، 1967م. ایدل، لئون، قصة روانشناختی نو، ترجمة ناهید سرمد، تهران، انتشارات شباویز، چاپ دوم، 1374ش. بستانی، محمود، الاسلام و الفن، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ دهم، 1409ق. بیات، حسین، نقد و بررسی شیوة جریان سیال ذهن در ادبیات داستانی ایران، رساله دورة دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، 1383ش. تقیزاده، صفدر، «یک تکه کیک و یادآوری خاطرات گذشته»، سمرقند (ویژهنامة مارسل پروست)، سال اول، شمارة دوم، 1382ش. حری، ابوالفضل، «وجوه بازنمایی گفتمان روایی: جریان سیال ذهن و تکگویی درونی»، پژوهش ادبیات معاصر جهان، شمارة61، صص25-40، 1390ش. حسین، طه، من حدیث الشعر و النثر، القاهرة، دار المعارف، الطبعة الأولی؛ 1969م. حسینی، صالح، «جریان سیال ذهن»، مجلة مفید، دورة جدید، سال سوم، شمارة10، پیاپی21، حمزه، محمد فوزی، المعلقات السبع، شرح علامه زوزنی، القاهرة، مکتبة الآداب، الطبعة الثالثة، 2010م. داد، سیما، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، انتشارات مروارید، 1387ش. رضایی، لیلا، «بررسی نقش و کارکرد راوی اول شخص در شعر روایی کودک (گروه سنی الف)»، مجلة مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال سوم، شمارة اول، پیاپی5، صص71-86، 1391ش. شوراتس، سنفورد، هانری برگسون، ترجمة خشایار دیهیمی، تهران، نشر ماهی، 1382ش. الطباع، عمر فاروق، فی ریاض الشعر العربی، بیروت، دار القلم، الطبعة الأولی، 1992م. طحان، احمد، «تداعی معانی در شعر حافظ»، فصلنامة پژوهشهای ادبی، سال7، شمارة26، الفاخوری، حنا، تاریخ ادبیات زبان عربی، تهران، انتشارات توس، چاپ چهارم، 1378ش. فروزنده، مسعود، «بررسی جریان سیال ذهن در داستانهای به کی سلام کنم؟ و شوهر امریکایی»، مجلة بوستان ادب دانشگاه شیراز، سال سوم، شمارة سوم، پیاپی9، صص119-138، 1390ش. کفافی، محمد عبدالسلام، فی الأدب الـمقارن، دراسات فی نظریة الأدب و الشعر القصصی، الطبعة الأولی، بیروت، دار النهضة العربیة، 1971م. محمودی، محمدعلی و هاشم صادقی، «تداعی و روایت داستان جریان سیال ذهن»، فصلنامة محمودی، محمدعلی، پردة پندار: جریان سیال ذهن و داستاننویسی ایران، مشهد، مرندیز، 1389ش. مریدن، عزیزه، القصة الشعریة فی العصر الحدیث، دمشق، دار الفکر، 1984م. مشفقی، آرش و ناصر علیزاده خیاط، «جریان سیال ذهن در داستانهای مصطفی مستور»، فصلنامة پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره17، صص181-209، 1389ش. معین الدینی، فاطمه، «شگردها و زمینههای تداعی معانی در داستان دا»، نشریة ادبیات پایداری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال اول، شمارة اول، صص159-184، 1388 ش. میرصادقی، جمال، ادبیات داستانی، قصه داستان کوتاه، رمان، تهران، انتشارات شفا، چاپ اول، 1366ش. میرصادقی، جمال، عناصر داستان، تهران، سخن، چاپ دوم، 1368ش. میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی، واژهنامة هنر داستاننویسی، تهران، انتشارات کتاب مهناز، 1377ش. ولک، رنه و آستین وارن، نظریة ادبیات، چاپ دوم، ترجمة ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1382ش. هنرمند، سعید، «نقش زمان در شکلگیری رمان خشم و هیاهو»، نگاه نو، شمارة32، صص42-121، 1376ش.
منابع لاتین Cuddon, J. A: (1984); A Dictionary of Literary Terms; Great Britain; Hazell.
Humphrey, Robert: (1962); Stream Of Consciousness in the modern novel; Berkeley and California: University of California press.
james, Whlliam: (1890); The Principles of Psychology; New York: Henry Hotl. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,435 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,605 |