پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,766 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,216,360 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,963,210 |
جایگاه مشارکت در اندیشة سیاسی اسلام | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| مقاله 6، دوره 11، شماره 3، مهر 1394، صفحه 575-600 اصل مقاله (455.97 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2015.56497 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین رحمت الهی* 1؛ احسان آقامحمدآقایی2؛ فاضل کاکا3 | ||
| 1استادیار پردیس فارابی، دانشگاه تهران | ||
| 2پژوهشگر و دکتری حقوق عمومی، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی | ||
| 3کارشناس ارشد حقوق عمومی، پردیس فارابی، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| ساحت اندیشة سیاسی در اسلام به مثابة نظام منسجم و ساختارمندی، واجد آموزه‌هایی ناب و قدسی و کارویژه‌هایی درخور، برای اداره و تمشیت امور سیاسی، اجتماعی و تربیتی انسان‌هاست. از این‌رو می‌توان بازتاب بسیاری از ایده‌های اجتماعی امروزین را در نصوص، روایات و آرای متفکران اسلامی به عیان دید و محکی برای ارزیابی و نقد دیدگاه‌های گوناگون در آن سراغ گرفت. از جملة این ایده‌ها، مشارکت شهروندان در مدیریت کلان جامعه است که سابقة استقرار و میزان فراگیری آن در هر نظام سیاسی، از سرامدی، کارایی و مطلوبیت نظام مورد نظر حکایت دارد. در همین چارچوب، نظریة مشارکت در اندیشۀ سیاسی در اسلام ، پیشینه و جایگاه منسجم و جاافتاده‌ای، به‌صورت منصوص، روایی و جدلی دارد که این امر، خود گواهی بر دیرینگی کاربرد این نظریه است و ضرورت ارزیابی آن در فقه سیاسی اسلام را توجیه‌پذیر می‌کند. با وجود این، باید توجه داشت که مشاورت در اسلام، با آنچه در نظام‌های سیاسی - حقوقی توسعه‌یافته از مشارکت مراد می‌شود، فارغ از تشابه، تمایزاتی هم دارد. در حقیقت نفس مشارکت - مشاورت در اندیشه‌های اسلامی، بر بنیادی از ایجاد شوق و رغبت در مردم سازمان یافته است و با سازوکارهایی چون: «بیعت»، «نظارت عمومی»، «حق‌النصیحه»، «دعوت به خیر» و «امر به معروف و نهی از منکر»از انگارة مشارکت سیاسی، به مفهوم متعارف آن در ادبیات سیاسی بازشناخته می‌شود. آری مقالة پیش‌رو از سه زاویه: نخست توجه به جایگاه نظریة مشارکت در منابع اسلامی؛ دوم، بررسی بازتاب مشارکت و مشورت در آرای متفکران اسلامی و سرانجام شناسایی سازمان حقوقی مشارکت در قوانین بالادستی، به موضوع پژوهش می‌نگرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اندیشة سیاسی اسلام؛ خاستگاه حقوقی مشارکت در اسناد بالادستی؛ مشارکت در آرای متفکران اسلامی؛ مشارکت در منابع اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The place of participation in Islamic political thought | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossien Rahmatollahi1؛ Ehsan Aghamohammadaghaee2؛ fazel kaka3 | ||
| 1Assistant Professor, Public and International Law Department, Farabi College, University of Tehran, Iran | ||
| 2PhD in public law, Lecturer in Islamic Azad University, Iran. | ||
| 3. LLM in public law, Farabi College, University of Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Political thinking in Islam is seen as an integrated system with lean and holy teachings and special guidelines to rune social, political and educational affairs of people. Hence, one can see many today social ideas in the narratives and statements by both Shiite and Sunny Islamic thinkers as a benchmark to evaluate and analyze their different attitudes. An idea is citizens’ participation right in society’s macro management that its ongoing record and prevalence in any political system shows its superiority, efficiency and utility. In the same framework, participation theory has a well – established status in Islamic political thinking which indicates the long history of this theory and justifies the necessity to evaluate it in Islamic political jurisprudence. However, one should note that the bilateral nature of participation – consultation in Islam differs from what seen in western democratic systems irrespective of some similarities. In fact, in Islamic thinking, participation – consultation is based on institutionalizing religious enthusiasm in people through mechanisms as “allegiance”, “public supervision”, “the right of advice”, “invitation to wellness”, and “enjoining good and forbidding wrong” recognized as the variables of political participation in its relevant concept in political literature. In present paper, by focusing on analyzing the role of participation in Islamic political thinking in three angels (the origin of participation theory in Islamic resources; reflects of participation in the decrees by Islamic thinkers; and highlighting the legal status of participation in upstream laws), the participation theory is assessed in Islamic political thinking. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic political thinking, participation in Islamic resources, participation in the decrees by Islamic thinkers, the legal origin of participation in upstream docs | ||
| مراجع | ||
|
الف) کتاب‌ها برزگر، ابراهیم (1387). تاریخِ تحول دولت در اسلام و ایران، تهران: انتشارات سمت. پولادی، کمال (1387). تاریخ اندیشة سیاسی در ایران و اسلام، تهران: نشر مرکز. حقیقت، سید صادق (1381). توزیع قدرت در اندیشة سیاسی شیعه، تهران: انتشارات هستی‌نما. حر عاملی، بهاءالدین (1374). وسائل‌الشیعه، ج 8، سید حسن طبیبی، تهران: منشورات الاعلمى. سالکی، فریدون (بی‌تا). نهج‌البلاغه (خطبه‌ها، فرمان‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار)، تهران: انتشارات نو. شمس‌الدین، محمد مهدی (1375). نظام حکومت و مدیریت در اسلام، ترجمة سید مرتضی آیت‌الله‌زادة شیرازی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. طباطبایی، سید جواد (1386). تأملی دربارة ایران، جلد دوم (نظریة حکومت قانون در ایران)، تهران: انتشارات ستوده. طباطبایی‌فر، سید محسن (1393). وجوه فقهی نقش مردم در حکومت، تهران: نشر نی. عمید زنجانی، عباسعلی (1384) فقه سیاسی، جلد 1، تهران: انتشارات امیرکبیر. فیرحی، داود، (11391). فقه و سیاست در ایران معاصر (فقه سیاسی و فقه مشروطه)، تهران: نشر نی. کمالی، محمد هاشم (1381). آزادی بیان در اسلام، ترجمة محمد سعید حنایی کاشانی، تهران: انتشارات قصیده‌سرا. کواکبی، سید عبدالرحمن (1390). طبیعت استبداد (با مقدمة زنده‌یادان آیت‌الله طالقانی و دکتر حمید عنایت)، به کوشش و ویرایش غلامرضا امامی، تهران: نشر علم. مطهری، مرتضی (1377). سیری در نهج‌البلاغه، تهران: انتشارات صدرا. موحد، محمد علی و صمد، (1386). فصوص‌الحکم محی‌الدین ابن عربی، تهران: نشر کارنامه. موحد، محمد علی (1382). در خانه اگر کس است، تهران: نشر کارنامه. میراحمدی، منصور. (1386)، اسلام و دموکراسی مشورتی، تهران: نشر نی. نایینی، محمد حسین (1361). تنبیه‌‌الامه و تنزیه‌‌المله، با مقدمه و توضیحات محمود طالقانی، تهران، شرکت سهامی انتشار. نایینی، محمد حسین (1382). تنبیه‌‌الامه و تنزیه‌‌المله، ترجمة سیدجواد ورعی، قم: بوستان قم. هاشمی، سید محمد (384). حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، جلد سوم، تهران: نشر میزان. هاشمی، سید محمد (1382). حقوق اساسی جمهوری اسلامی، جلد دوم، تهران: نشر دادگستر.
ب) مقاله‌ها پرچمی، داود (1386). بررسی مشارکت مردم در نهمین انتخابات ریاست جمهوری، پژوهش‌نامة علوم انسانی، شمارۀ 52، دانشگاه شهید بهشتی. رحمت‌الهی، حسین (1382). مشروعیت حکومت از دیدگاه اسلام و ماکس وبر، اندیشه‌های حقوقی، قم، مجتمع آموزش عالی قم، سال اول، شمارة چهارم: 157 - 158. سجادی، سید عبدالقیوم (1379). مبانی فقهی مشارکت سیاسی، فصلنامة علوم سیاسی، شمارة 8، دانشگاه باقرالعلوم (ع): 73 - 89. گوردون، کرمر (1381). تلقی‌های اسلام‌گرا از دموکراسی، ترجمة محمد سعید حنایی‌کاشانی، سایت فلسفه. مجموعة نویسندگان (1378). معارف اسلامی 1 و 2، قم: دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها: 320 - 323. مجموعة نویسندگان (1383). طرحپژوهشی حکمرانیخوب (بررسیتطبیقینظریۀ حکمرانیخوب باآموزه‌ها وسیرة حکومتیامام علی (ع))، تهران، دفتر بررسی‌های اقتصادی معاونت پژوهشی مرکز پژوهشهای مجلس. مهاجرنیا، محسن، (1379) مشارکت در فلسفة سیاسی مسکویه، فصلنامة علوم سیاسی، شمارة 8، دانشگاه باقرالعلوم (ع):201-191. محقق داماد، سید مصطفی (1378). قرائت‌های مختلف از ولایت فقیه، اندیشة حکومت، شمارة 4: 13 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,424 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,342 |
||